Đàn cá voi lưng gù tạo lưới bong bóng bắt con mồi. Video: GoPro.
Cảnh tượng những con cá voi lưng gù tạo ra vòng tròn bong bóng lớn, dồn đàn cá nhỏ vào giữa rồi đồng loạt lao lên khỏi mặt nước xâu xé con mồi được Nick Woodman, CEO hãng GoPro ghi lại bằng thiết bị bay không người lái ở phía tây đảo Maskelyne, bang British Columbia, Canada, Smithsonian hôm 9/10 đưa tin.
Đây là cách thức săn mồi tự nhiên ở cá voi lưng gù, hoàn toàn không qua huấn luyện của con người. Chiến thuật thông minh này gọi là săn mồi bằng lưới bong bóng. Nhà tự nhiên học David Attenborough từng giải thích về chiến thuật này trên BBC năm 2015.
Cá voi đầu đàn có trách nhiệm định vị con mồi và tạo lưới bong bóng. Khi bơi từ dưới lên theo đường xoắn ốc, nó sẽ thổi không khí ra từ lỗ phun nước, tạo thành một bức tường bong bóng hình trụ giam cầm con mồi. Con mồi của cá voi lưng gù gồm có nhuyễn thể, cá trích, cá thu và một số loài vật khác.
Con cá voi thứ hai sẽ phát ra âm thanh lớn dưới mặt nước, gọi là kèn hiệu săn mồi. Các nhà nghiên cứu tin rằng tiếng động này sẽ truyền qua đám bong bóng, tạo ra tấm lưới tinh vi kết hợp giữa âm thanh và bóng khí. Những con cá voi còn lại sẽ dồn con mồi lên trên, khiến chúng mắc kẹt trong lưới bong bóng.
Đàn cá voi nổi lên đớp mồi sau khi phối hợp thực hiện chiến thuật lưới bong bóng. Ảnh: YouTube.
Cuối cùng, đàn cá voi sẽ lao thẳng lên trên mặt nước, há to miệng và đớp gọn những con mồi xấu số. Toàn bộ quá trình diễn ra vô cùng nhanh chóng và chính xác. Cá voi lưng gù sử dụng tấm sừng hàm khi ăn. Đó là những sợi dài mọc dưới hàm trên, cấu tạo từ chất sừng tương tự móng tay người và được lông cứng bao phủ, giúp cá voi lọc con mồi.
Con người biết đến lưới bong bóng từ vài thập kỷ trước và cho rằng đây là hành vi săn mồi độc đáo chỉ có ở cá voi lưng gù. Tuy nhiên, các nhà khoa học mới chỉ bắt đầu phân tích cụ thể cơ chế phức tạp của chiến thuật này trong những năm gần đây.
Năm 2004 và 2005, nhóm nghiên cứu từ Đại học New Hampshire gắn thiết bị theo dõi vào cá voi lưng gù và lần đầu tiên mô phỏng lại những chuyển động dưới nước của chúng bằng hình ảnh. Từ đó đến nay, nhiều nhà khoa học khác đã hoàn thiện thêm những nghiên cứu này.
Một nghiên cứu năm 2011 cho thấy chiến thuật lưới bong bóng có nhiều kiểu khác nhau. Sự đa dạng này có thể do cá voi không phải bẩm sinh đã biết săn mồi bằng lưới bong bóng, Jane J. Lee, biên tập viên tại National Geographic giải thích.
Chiến thuật này được cá voi lưng gù học hỏi thông qua các tương tác xã hội. Ở những khu vực có con mồi thay đổi thì cách thức đi săn của cá voi cũng thay đổi theo. Điều này giúp chúng đảm bảo chiến thuật lưới bong bóng luôn hiệu quả khi bao vây và tấn công các loài cá hay giáp xác.
Thu Thảo