Bản án sơ thẩm TAND TP HCM tuyên phạt Trương Vui (59 tuổi) mức án chung thân về các tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Cố ý làm trái quy định của nhà nước trong quản lý kinh tế bị các bên liên quan kháng cáo.
Ông Vui nguyên là Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần xuất nhập khẩu lâm sản, hàng tiểu thủ công nghiệp (Upexim), được xác định thực hiện hàng loạt hành vi sai phạm, bán hoặc thế chấp trụ sở công ty tại số 4-6 Hồ Tùng Mậu (quận 1) rộng hơn 600 m2, trị giá khoảng 300 tỷ đồng, cho nhiều đơn vị.
Bị cáo Trương Vui trong cùng. Ảnh: Hải Duyên.
Là đơn vị có quyền và nghĩa vụ liên quan, đại diện Công ty Upexim, ông Cao Minh Sơn (Chủ tịch HĐQT) kháng cáo, cho rằng toà đã vi phạm thủ tục tố tụng nghiêm trọng gây ảnh hưởng xấu đến quyền lợi của công ty. Việc tòa tuyên Upexim hoàn trả cho Công ty Cổ phần đầu tư thương mại - Tradeco 50% giá trị nhà đất theo tỷ lệ vốn góp của hợp đồng kinh doanh là không có căn cứ.
Theo Upexim, cáo trạng của VKSND Tối cao và bản án đều nêu, sau khi ký kết hợp đồng góp vốn với Tradeco, Trương Vui mới có hành vi phạm tội với một số người và pháp nhân khác. Bản chất của loại hợp đồng góp vốn này nếu xảy ra tranh chấp, kiện tụng về quyền và nghĩa vụ của các bên sẽ do "toà dân sự giải quyết". Tuy nhiên, bản án đã áp dụng các quy định về hình sự, không nêu được căn cứ pháp lý nhưng vẫn chia đôi giá trị toà nhà là trái pháp luật.
Nội dung này cũng không được toà xét hỏi, tranh tụng giữa các bên để làm rõ tính hợp pháp, thẩm quyền, hình thức và nội dung của hợp đồng. Do vậy, Upexim không thể trình bày các chứng cứ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Ngoài ra, các phán quyết của tòa về tài sản, kê biên, trách nhiệm bồi thường của Upexim đều xác định sai vị trí tố tụng, có dấu hiệu thiên vị, không có căn cứ, trái thẩm quyền (phải do Toà Dân sự giải quyết). Như tại quyết định "Agribank được phép thu hồi nợ gốc lãi trên 50% giá trị nhà đất còn lại" của Upexim, toà "có ý định" dùng tài sản của công ty (tập thể) giải quyết những hậu quả của Trương Vui và một số cá nhân gây ra.
Từ đó, Upexim đề nghị TAND Cấp cao tại TP HCM xử phúc thẩm, huỷ toàn bộ bản án sơ thẩm để xét xử lại.
Là bị hại trong vụ án, Công ty Tradeco cũng kháng cáo yêu cầu tòa phúc thẩm giải quyết quyền lợi của mình liên quan đến hoa lợi, lợi tức phát sinh từ việc Upexim quản lý sử dụng khu đất trên.
Còn bị cáo Trương Vui kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và xem xét lại trách nhiệm bồi thường của mình cho những người liên quan.
Theo nội dung vụ án, năm 2010 UBND TP HCM chỉ định bán nhà đất số 4-6 Hồ Tùng Mậu cho Công ty Upexim. Do không có khả năng tài chính, ông Vui bàn với các thành viên HĐQT để Công ty Cổ phần đầu tư thương mại - Tradeco tham gia góp vốn hợp tác kinh doanh xây dự án Upex Tower. Upexim đã nhận 60 tỷ đồng - tương đương một nửa giá trị quyền sử dụng đất từ Tradeco.
Tuy nhiên, ông Vui sau đó tự ý thỏa thuận bán tài sản này cho Công ty Kim Cương Xanh với giá ghi trên hợp đồng là 280 tỷ đồng, giấu chuyện đây là tài sản hợp tác kinh doanh với Tradeco. Công ty Kim Cương Xanh đã nhiều lần chuyển cho Upexim tổng cộng 120 tỷ đồng. Ông Vui chiếm đoạt cá nhân 47,8 tỷ đồng và chuyển vào tài khoản Upexim hơn 72 tỷ đồng.
Đến năm 2012, ông Vui thông qua 2 công ty do mình lập ra để vay Agribank chi nhánh Sài Gòn 110 tỷ đồng, thế chấp bằng căn nhà 4-6 Hồ Tùng Mậu, không thông báo cho các bên biết thực trạng căn nhà có đồng sở hữu.
Ông Vui tiếp tục lừa bán thêm cho Tradeco 20% giá trị căn nhà với giá 24 tỷ đồng để lấy tiền trả nợ ngân hàng khác và tiếp tục "ém" chuyện đã thế chấp căn nhà cho Agribank.
Cơ quan điều tra xác định, ông Vui còn dùng một thửa đất ở Bình Dương thế chấp cho Agribank Chi nhánh quận 1 để vay tiền và chiếm đoạt của nhà băng này gần 7 tỷ đồng, trong khi bất động sản này đã được thế chấp cho một ngân hàng khác.
Liên quan vụ án, từ năm 2009 đến 2013, Tống Thị Bích Loan (61 tuổi) và cấp dưới đã thông đồng với ông Vui lập 173 hợp đồng mua bán hàng hóa khống giữa Upexim, Bihimex với các công ty do Vui lập ra để vay tiền từ Bihimex, gây thiệt hại cho công ty này 144,5 tỷ đồng.
Hôm 26/4, TAND TP HCM đã tuyên phạt bị cáo Trương Vui mức án tù chung thân, buộc bồi thường cho Công ty Kim Cương Xanh 105 tỷ đồng, Agribank 7 tỷ đồng. Bị cáo Loan và Châu Thị Khoa (nguyên giám đốc, phó giám đốc Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Biên Hòa - Bihimex) cùng lĩnh 10 năm tù về tội Cố ý làm trái quy định của nhà nước trong quản lý kinh tế. Nguyễn Thị Mỹ Dung (nhân viên phòng kinh doanh Bihimex) nhận 3 năm tù về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Về trách nhiệm dân sự, HĐXX tuyên buộc Upexim trả cho Tradeco khoản tiền tương đương 50% giá trị căn nhà 4-6 Hồ Tùng Mậu. Bởi hợp đồng hợp tác giữa Upexim và Tradeco là hoàn toàn tự nguyện, đúng pháp luật, hợp pháp. Để đảm bảo quyền lợi cho các bên, việc giải quyết quyền sở hữu tài sản trong vụ án hình sự này là phù hợp. Đồng thời, Upexim phải hoàn trả cho Tradeco 24 tỷ đồng Vui đã chiếm đoạt.
HĐXX tuyên tiếp tục kê biên toà nhà để đảm bảo nghĩa vụ thi hành của các bên liên quan. Nếu các bên không thực hiện nghĩa vụ thì cơ quan thi hành sẽ tổ chức kê biên, bán đấu giá, hoàn trả cho Tradeco 50% giá trị bất động sản này. 50% còn lại sẽ được đảm bảo cho nghĩa vụ thanh toán khoản vay của Upexim đối với Agribank, Công ty Kim Cương Xanh và những người liên quan khác.
Về lợi nhuận phát sinh từ việc khai thác, sử dụng nhà 4-6 Hồ Tùng Mậu, HĐXX tách ra để các bên khởi kiện bằng vụ kiện khác.
Hải Duyên