Dù tuổi đã cao, bà Trần Thị Lộc vẫn dậy rất sớm để được vào viếng Đại tướng. Ảnh: Quý Đoàn.
Cũng như cả nghìn người đang xếp hàng bên ngoài, bà Trần Thị Lộc đứng từ 2h sáng nhưng chưa phải người đầu tiên có mặt ở phố Hoàng Diệu sớm nay. Thấy bà sức yếu nên mọi người đều nhường cho vào trước.
Bà cụ lưng còng cúi người đặt cành cúc vàng ngoài sân rồi bước lên cầu thang một cách khó nhọc. Hai thanh niên bên cạnh liền xốc nách bà dìu đi. Cúi đầu qua di ảnh Đại tướng, bà nhắm mắt mặc niệm vài giây rồi dẫn đoàn người đầu tiên ra khỏi căn nhà Đại tướng, khuôn mặt đăm chiêu.
Những người lớn tuổi nhớ về Đại tướng và những người thân đã mất trong chiến tranh. Ảnh: Phan Dương.
Theo thông báo, hôm nay, mùng 10/10, là ngày cuối cùng được vào viếng Đại tướng ở nhà riêng 30 Hoàng Diệu, Hà Nội. Cả đêm qua, hàng nghìn người đã chờ trên các phố Điện Biên Phủ, Hoàng Diệu, Lê Hồng Phong. Vì chờ đợi mà nhiều người có dịp quen biết nhau. Các nhóm già trẻ, nhiều thành phần ngồi xúm lại. Câu chuyện của họ nói nhiều về hai cuộc kháng chiến của dân tộc, lần giải phóng Thủ Đô, trận Điện Biên Phủ, chiến trường Miền Nam, Nam Lào, chiến tranh biên giới... Và dĩ nhiên, họ không quên nói về người "anh cả" của mình với tất cả niềm trân quý.
Đoàn cựu chiến binh thị trấn Nễnh (Việt Yên, Bắc Giang) không ngủ đêm qua, bởi hơn 2h sáng, 67 cựu chiến binh và thân nhân liệt sĩ chia làm hai xe đã xuống Thủ đô. Đến nơi gần 4h, các cựu binh nhanh chóng xếp vào hàng. Hơn 7h, họ được vào viếng vị Tổng tư lệnh của mình.
Ông Thảo, cựu chiến binh hạng 3/4 nhấc đôi chân mang di chứng từ chiến tranh biên giới phía Bắc, cho biết khi nghe tin Đại tướng qua đời, ông đã khóc rất nhiều. Ký ức ngày xưa vọng về, vợ chồng ông đang tìm cách "tỏ lòng thành kính với Người" thì đoàn cựu chiến binh của huyện tổ chức cho anh em đi viếng.
"Hôm nay là ngày cuối, chúng tôi sợ muộn không được vào viếng nên hẹn nhau đi sớm. Hơn 2h, anh em đã tập trung ở văn phòng hội cựu chiến binh của thị trấn. Đến Hà Nội chưa tới 4h, chỉ phải xếp hàng 3 tiếng đã được vào viếng rồi", ông Thảo nói.
Ông Thảo và các đồng đội có mặt ở Hà Nội lúc 4h sáng. Ảnh: Phan Dương.
Trong đoàn người nối nhau vào ra có một cụ ông mặc áo lính, được một người trẻ hơn dìu đi, trò chuyện. Nhiều người tưởng họ là bố con nhưng kỳ thực họ vừa quen nhau trong lúc xếp hàng. Anh Đoàn Phương Nam (52 tuổi), cựu chiến binh quận Thanh Xuân khi xếp hàng qua đêm đã gặp nhiều đồng đội một thời "khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt". Thấy ông Vũ Ngọc Long già yếu, bước khó khăn, anh dìu đi cùng. "Người lính thì đi đâu cũng thân nhau", anh Nam cho biết.
Ông Long năm nay 85 tuổi, cựu chiến binh quận Thanh Xuân, từng là bộ đội hỏa tuyến, chiến đấu ở nam Lào. Ông cho biết rất khâm phục Đại tướng Võ Nguyên Giáp. "Người nhân hậu trong đời thường, tài thao lược trên chiến trường. Bao nhiêu tướng Pháp, tướng Mỹ đều bại dưới tài trí của Đại tướng".
Sức yếu, bà Nguyễn Thị Lộc (78 tuổi, ở Tả Thanh Oai) bám theo mấy người hàng xóm đi xếp hàng. Nước mắt chảy trên khuôn mặt, bà nói: "Bác Giáp đi rồi, tôi thương bác, lại thương em trai mình. Nhà tôi có hai chị em, em tôi đi bộ đội bên Lào, mất không tìm được thi thể. Ngày xưa còn có mẹ già chăm sóc, từ ngày mẹ mất, tôi càng cô quạnh hơn. Thương em tôi chết không thấy xác".
Từ Thái Bình, ông Hoàng Đức Tùng (70 tuổi) cùng vợ con bắt xe lên Hà Nội chiều 9/10, nhưng không kịp viếng. Về Thanh Trì nghỉ đêm, 3h sáng nay, gia đình ông Tùng lại đến xếp hàng. "Lúc nghe tin bác mất, tay chân tôi rụng rời. Tôi đi viếng để trọn tình nghĩa người lính năm xưa", ông nói.
Nhiều người Hà Nội phục vụ bánh mì, nước miễn phí cho bà con đứng xếp hàng viếng Đại tướng. Ảnh: Phan Dương.
Chứng kiến tình cảm của người dân khắp mọi miền tổ quốc, chị Thu, chủ quán cà phê trên đường Điện Biên Phủ, bày tỏ sự xúc động. Theo chị, tình cảm đó là minh chứng cho những cống hiến trọn đời của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Công lao của ông được mọi tầng lớp nhân dân thấu hiểu và mong muốn được tỏ lòng.
Từ ngày 6/10, chị Thu và nhân viên quán cà phê đã ra trước cửa phát bánh mì. Mỗi ngày, chị phát từ 5.000 đến 7.000 chiếc. Hôm nay là ngày thứ 5 chị làm việc này. "Tình cảm của mọi người lớn, hành động của tôi nhỏ nhặt, không đáng kể", chị vừa nói vừa cười, tay phát bánh mì, nước uống cho bà con.
Phan Dương