Mùa hè 2020, khi đang làm công việc giám sát an toàn tại cảng container, anh Võ Hải Âu, 34 tuổi, ngụ Bến Tre, cảm thấy sức khỏe suy giảm. Có những tuần dài, anh uể oải, trằn trọc mất ngủ, ăn uống không ngon miệng. Từ 83 kg, anh sụt xuống còn hơn 60 kg trong vòng vài tháng.
Tại Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM, bác sĩ chẩn đoán anh bị suy thận mạn giai đoạn cuối. Người đàn ông từng mang sức vóc như lực điền dần trở nên kiệt quệ, mọi sinh hoạt cá nhân trở nên khó khăn. Anh đứng trước hai lựa chọn. Hoặc tới bệnh viện chạy thận nhân tạo cách nhật, lệ thuộc sự sống vào lọc máu, hoặc ghép thận nhưng phải uống thuốc chống thải ghép suốt đời.
Các bác sĩ tư vấn, nếu chạy thận nhân tạo, sức khỏe ngày một suy giảm nhanh hơn do các biến chứng liên quan đến bệnh thận giai đoạn cuối. Nguy hiểm nhất là nguy cơ tử vong do các bệnh tim mạch tăng gấp 9 lần, so với người không bị suy thận và chạy thận.
Đại gia đình họp mặt, đặt hai phương án lên bàn để tính toán, cộng với sự tư vấn của các bác sĩ, họ quyết định chọn phương án ghép thận.
Nguồn tạng từ người cho chết não vốn dĩ hiếm hoi, không thể chờ đợi. Người em trai duy nhất và cha ruột, vợ và cha vợ tự nguyện đi làm các xét nghiệm, sẵn sàng hiến thận cho anh Âu. Mẹ anh lớn tuổi, sức khỏe yếu, không đủ điều kiện làm xét nghiệm. Tiếc rằng kết quả không ai phù hợp.
"Tôi sốc, thấy cuộc đời bế tắc cực độ", anh Âu nhớ lại.
Sau nhiều năm làm ăn tứ xứ rồi lấy chồng xa, chị Oanh trở về quê ngay khi hay tin em họ bị bệnh, rồi tặng em món quà chỉ cho được duy nhất một lần trong đời. Ảnh: Thư Anh.
Cùng lúc ấy, ở Cà Mau, chị Trần Thị Oanh, 51 tuổi (mẹ chị Oanh và bố anh Âu là hai chị em ruột) biết tin em họ mang trọng bệnh. Chị gọi điện cho mợ Năm Diệp, mẹ anh Âu trách "sao cả nhà đi xét nghiệm mà không báo con đi cùng?". Người phụ nữ trung niên ái ngại khi nghĩ đến tương lai mịt mờ của em và đứa cháu trai vừa mới tròn một tuổi.
"Ngày mai con lên Sài Gòn kiểm tra, thận hợp, con cho em một quả", chị Oanh hứa qua điện thoại.
Nói là làm, chị đón xe đò lên TP HCM kiểm tra. May mắn, các chỉ số xét nghiệm đều tương thích. Hai chị em lên bàn phẫu thuật ngày 7/11/2020. Chị Oanh đã tặng cho anh Âu quả thận bên phải.
Giáo sư, bác sĩ Trần Ngọc Sinh, cố vấn chuyên môn Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM, người trực tiếp điều trị cho anh Âu, cho biết ca mổ tốn nhiều thời gian và khó khăn hơn thông thường nhưng an toàn và thành công. Khi phẫu thuật viên tháo kẹp, bệnh nhân có nước tiểu ngay trên bàn mổ. Giây phút này khiến các bác sĩ vỡ òa hạnh phúc.
Chỉ ba ngày hậu phẫu, chị Oanh ổn định và được xuất viện. Anh Âu nằm viện 11 ngày. Những tháng đầu dưỡng bệnh, hai chị em ở chung nhà anh Âu để tiện chăm sóc, tái khám. Họ lại sống quây quần cùng nhau như ngày thơ bé. Khoảng hai tháng rưỡi sau ca mổ, họ đã trở về nếp sinh hoạt gần như bình thường. Riêng anh Âu có một đợt viêm phổi cấp nghiêm trọng nên quá trình hồi phục chậm lại một chút.
Chia sẻ về quyết định hiến thận, chị Oanh bình thản nói rằng đã nghĩ rất đơn giản "là chị, thấy em chết mà không cứu thì coi sao được". Chồng và bốn người con lo lắng, muốn chị suy nghĩ thêm nhưng không thắng được sự cương quyết của người phụ nữ miền Tây, nên đồng thuận.
Ngày đến bệnh viện đại phẫu cho thận, chị "cấm" chồng con đi cùng, "bắt" ở quê đi làm bình thường vì sợ họ nóng ruột, khóc. Nằm một mình giữa phòng mổ, ngoài cảm giác hơi lạnh và thương em, chị không sợ hãi gì. Trong khi đó, ở quê, chồng chị tâm sự với các con "Thôi, nếu mai mốt mẹ tụi bây yếu thì tao nuôi".
Anh Âu (áo đỏ), chị Oanh (áo hoa xanh) và đại gia đình chụp ảnh cùng các bác sĩ, điều dưỡng Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM nhân dịp đoàn tới thăm, kiểm tra môi trường sống của bệnh nhân sau ghép thận, hồi cuối tháng 3. Ảnh: Thư Anh.
Anh Âu thì lại mang tâm trạng giằng xé dữ dội. Anh cho hay "rất biết ơn" vì chị họ đã cho mình cơ hội được sống khỏe mạnh, để cùng vợ nuôi con, báo hiếu cha mẹ đã già yếu. Mặt khác, anh lo sợ việc san sẻ một phần cơ thể, mạng sống cho mình sẽ khiến chị Oanh ốm đau, bệnh tật về sau.
Anh nói: "Như thế chẳng khác nào tôi hại chị". Trong thời gian nằm cách ly chờ phẫu thuật, cứ đôi ba ngày, anh Âu lại ướm hỏi, nếu chị suy nghĩ lại, anh sẽ xin bác sĩ dừng cuộc mổ ngay. Kiên định trước sau như một, chị Oanh động viên em trai "cần gì phải suy nghĩ nữa. Chị nghèo chẳng có tiền cho cưng. Giờ chị có gì, chị cho cưng thứ đó".
"Mợ Năm tôi đắn đo dữ lắm. Mợ nói xin tiền, xin bạc, xin con gà, con vịt... nó dễ, đây đi xin thận người. Bà không dám mở lời, nói sao cũng thấy ngại, thấy kỳ, mà tôi gạt đi", chị Oanh nhớ lại.
Đến nay, sức khỏe chị Oanh ổn định, dù chưa hồi phục hoàn toàn như trước mổ. Các con thương mẹ, đề nghị mẹ ở nhà dưỡng bệnh toàn thời gian, không cho làm việc nhà. Còn chức năng quả thận ghép cải thiện và hoạt động tốt. Anh Âu tăng cân, sắc mặt hồng hào, mỗi ngày đều đi bộ tập thể dục trên 10 km không vấn đề gì. Anh dự định nghỉ ngơi thêm vài tháng rồi đi làm lại.
"Chị đã sinh tôi ra lần nữa. Tôi sẽ sống xứng đáng với món quà đặc biệt của chị", anh Âu chia sẻ.
Thư Anh