Chế độ ăn uống lành mạnh là điều quan trọng trong thời kỳ mang thai. Dinh dưỡng cân bằng có thể giúp mẹ bầu đáp ứng nhu cầu thể chất ngày càng tăng của thai kỳ và sự phát triển của thai nhi. Khi xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, mẹ bầu cần cân đối nhóm chất dinh dưỡng theo từng giai đoạn, bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất, đồng thời tránh những thực phẩm có thể gây hại.

Bác sĩ Lưu Thị Hồng - Trưởng khoa Phụ sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh (Hà Nội) cho biết, chế độ dinh dưỡng của phụ nữ mang thai cần đủ 4 nhóm chất thiết yếu gồm: chất bột đường (carbohydrate); chất đạm (protein); chất béo (lipid); các loại vitamin, chất xơ và khoáng chất. Xây dựng thực đơn cân đối các nhóm chất rất quan trọng nhằm tránh thiếu năng lượng gây suy dinh dưỡng bào thai hoặc thừa năng lượng khiến mẹ tăng cân quá mức.

Nhu cầu năng lượng và dinh dưỡng cho mẹ bầu theo từng giai đoạn. Nguồn: Nutrihome.

Trong thai kỳ, mẹ bầu tăng trung bình khoảng 9-12 kg, trong đó 3 tháng đầu nên tăng từ 300 gram đến một kg, sau đó mỗi tuần sẽ tăng khoảng 300 gram trong 3 tháng giữa và 3 tháng cuối.

Theo bác sĩ Đinh Thị Hiền Lê - Khoa Phụ sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh (Hà Nội), đối với những phụ nữ mang song thai, chỉ số cân nặng cần tăng cao hơn và bác sĩ sẽ đưa ra những khuyến cáo tốc độ tăng cân khác nhau. Tuy nhiên, quan niệm ăn gấp đôi hay gấp ba lần bình thường là không đúng. Bác sĩ Hiền Lê nhấn mạnh, song thai là một trong những nguyên nhân gây ra sinh non. Khi mang song thai, người mẹ cần tham khảo bác sĩ chuyên gia để được tư vấn, theo dõi và tiên lượng nguy cơ tránh sinh non.

Cũng theo bác sĩ Hiền Lê, chế độ dinh dưỡng không hợp lý có thể dẫn đến tình trạng sinh non. Với các trường hợp song thai, nguy cơ đa ối tiềm tàng. Khi ăn quá nhiều tinh bột hoặc nước ngọt có thể làm cho lượng đường trong máu của người mẹ tăng rất cao, dẫn đến nguy cơ tiểu đường, tiểu đường gây nên tình trạng đa ối.

Khi đa ối, tử cung căng quá mức, bụng căng làm mẹ bầu khó thở, ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi, nguy cơ sinh non. Bác sĩ Hiền Lê khuyên phụ nữ mang song thai nên hạn chế ăn hoa quả ngọt vì đây là những thực phẩm chứa nhiều đường, có nguy cơ gây tiểu đường. Ngoài ra, nên ăn tăng lượng rau, cá, thịt, tôm, cua vì chúng có ích cho thai phụ.

Tùy theo nhu cầu về chất dinh dưỡng trong thai kỳ, người mẹ cũng cần cân nhắc có nên bổ sung thêm vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, các mẹ bầu mách nhau uống nhiều loại thuốc cũng không tốt vì cơ thể phụ nữ mang thai chỉ chuyển hóa được một lượng nhất định. PGS.TS Lưu Hồng cho biết, khi chuẩn bị mang thai hay vừa biết có thai, phụ nữ cần bổ sung acid folic giúp phòng tránh các dị tật ống thần kinh cho trẻ. Việc bổ sung viên uống acid folic có thể kéo dài đến hết 3 tháng đầu thai kỳ. Thực đơn hàng ngày cần thêm những thực phẩm chứa nhiều acid folic như bông cải xanh, rau chân vịt, sữa và các chế phẩm từ sữa, ngũ cốc thô, quả bơ...

Bác sĩ Hồng khuyên thai phụ cần bổ sung 1.200 miligam canxi mỗi ngày giúp xương chắc khỏe và hệ thống tuần hoàn, cơ bắp, thần kinh của mẹ và bé hoạt động bình thường. Các thực phẩm giàu canxi gồm: sữa, bông cải xanh, cải xoăn, nước ép trái cây, ngũ cốc. Mẹ bầu cũng nên tăng cường chất sắt bằng các thực phẩm như thịt đỏ, trứng, rau muống, củ dền... và uống thêm nước trái cây chứa nhiều vitamin C để tăng cường hấp thu chất sắt.

Ngoài các nhóm chất nên bổ sung, thai phụ cần tránh một số loại thức ăn, đồ uống trong suốt quá trình mang thai như: rượu, cá có hàm lượng thủy ngân cao, đồ ăn sống, caffeine, sữa, phô mai hoặc nước ép trái cây chưa tiệt trùng và thực phẩm chế biến sẵn.

Châu Vũ