Chàng trai Mỹ ăn Tết kiểu Việt

Trong lúc đốt giấy vàng mã, hai bó mùi già anh đặt ở khu Chợ Lớn, quận 5, cũng được giao đến. Anh có thói quen nấu nước mùi để xông nhà không chỉ giúp không gian sạch, ấm cúng, mang lại may mắn cho năm mới.

Sau chuyến du lịch Quy Nhơn đến mùng 5 Tết, anh sẽ mời bạn bè là người Việt hợp tuổi đến xông đất nhà mình. "Nó khiến tôi có thêm niềm tin về năm mới may mắn", anh nói. Những thói quen trên được chàng trai tích lũy trong 13 năm sống ở Việt Nam.

Joshua sinh ra ở TP Portland (bang Oregon, Mỹ) nơi tập trung nhiều cộng đồng người Việt. Mẹ anh có con năm 16 tuổi, sớm đổ vỡ hôn nhân và vất vả lo toan cuộc sống. Cậu bé thường đến nhà hàng xóm là người phụ nữ gốc Huế chơi và được bà dạy nấu ăn, học tiếng Việt.

Đó là lần đầu anh biết về khái niệm Tết.

Ở Mỹ, Tết không phải là ngày lễ chính nên người gốc Việt chỉ quây quần kho thịt, gói bánh vào giao thừa. Mọi hoạt động ăn mừng thường kết thúc vào mùng 1 để trở lại làm việc. Joshua Ryan cũng thường sang ngôi chùa Việt cách nhà vài trăm mét để quan sát cách họ làm mứt, cúng kiếng.

"Dù thời gian Tết ngắn, tôi vẫn rất ấn tượng cách người Việt giữ văn hóa của họ, dù ở bất kỳ đâu", anh nói.

Giữa năm 2012, anh sang Việt Nam du lịch và chọn ở lại TP HCM để làm việc, định cư. Chàng trai tự tin mình hiểu văn hóa nhưng vẫn trải qua các cú sốc văn hóa trong nhiều cái Tết ở Việt Nam.

Anh nhớ mình đón Tết năm 2015 ở Bình Thuận. Anh bị sốt cao nhưng người bạn khuyên không nên đến bệnh viện vào đầu năm sẽ tạo ra điềm xui. "Điều này khiến tôi ngỡ ngàng", anh nói. Từ đó, anh cũng tìm hiểu thêm nhiều điều kiêng kị của người Việt như quét nhà, đổ rác, cãi vã hoặc tránh làm vỡ chén đĩa.

Đồng thời, việc chuẩn bị Tết cũng mất nhiều thời gian. Người Việt thường có thói quen mua sắm, cúng kiếng, dọn dẹp cả tháng trước Tết. Nhiều học viên ở trung tâm của đã nghỉ Tết sớm để về quê mua quần áo cho bố mẹ, sửa chữa nhà cửa. Anh cũng từng bất ngờ trước cảnh đường phố không bóng người, các cửa hàng im lìm dịp đầu năm.

"Tôi nhận ra người Việt rất trân trọng thời gian họ dành cho gia đình", anh nói.

Vài năm đầu, Joshua chọn đón Tết cùng gia đình Việt. Anh ngạc nhiên khi thấy cách họ làm thịt kho trứng, hâm lại 12 tiếng một lần để không bị thiu, thay vì trữ đông như ở Mỹ. Năm đón Tết Bến Tre, anh học được cách kho thịt bằng nước dừa, thay vì kho măng như cách làm ở miền Trung, từ mẹ nuôi của anh.

"Điều đó giúp tôi cảm nhận được sự thú vị của Tết ở mỗi vùng miền," Joshua chia sẻ. Anh học hỏi từ những phụ nữ Việt mà mình gặp và dần tự tạo ra Tết cho mình.

Trong nhà, anh đặt bàn thờ Phật, thần tài và ông địa. Joshua nghĩ niềm tin tôn giáo sẽ mang lại sự thuận lợi trong công việc, may mắn. Rằm hàng tháng và dịp Tết là lúc anh thắp nhang, mua trái cây cúng và cầu nguyện.

Ở Mỹ, họ có khái niệm spring cleaning - dọn dẹp mùa xuân. Đây là truyền thống làm sạch nhà cửa khi tiết trời ấm áp, loại bỏ bụi bẩn, những thứ không cần thiết để làm mới không gian sống.

Anh cảm thấy nó khá tương đồng với việc dọn nhà cận Tết của người Việt. Khoảng ngày 20 tháng Chạp, Joshua thường dọn nhà để phòng khách có không gian trống chưng liễng đối, hai lọ tuyết mai cùng cành đào. Đồng thời, anh cũng mua phong bao lì xì dành tặng người thân, bạn bè.

Joshua Ryan nhận ra Tết Việt đến từ mâm cơm. Anh học cách nấu các món Việt cho mình. Ví dụ như khổ qua, anh thích ý nghĩa "mọi sự khổ sẽ qua" khi đưa món này vào mâm cúng.

Hồi du lịch ở Bến Tre, chàng trai người Mỹ học cách chiên trứng trước khi kho để chúng có lớp vỏ vàng, không bị vỡ. Anh thường mua sẵn dưa giá, kiệu, đôi khi là xà lách như cách người Đà Lạt thưởng thức món này.

Cận Giao thừa, Joshua Ryan tự tay chuẩn bị mâm cúng và bày đĩa ngũ quả. Anh kể mình thích truyền thống của người Việt, dù bận rộn đến đâu vẫn luôn dành thời gian dâng mâm cơm lên ông bà trong dịp Tết. Dù không có gia đình ở Việt Nam, anh vẫn giữ nghi thức này để nhà cửa thêm ấm cúng.

"Với tôi, Việt Nam từ lâu đã là nhà", anh nói. "Nó làm cho tôi cảm thấy mình được sống như người Việt".

Ngọc Ngân