Salimova gây ấn tượng ở World Cup cờ vua 2023 tại Azerbaijan với lối đánh tấn công mạo hiểm, thiên nhiều về chiến thuật và các đòn phối hợp. Cô còn biến phong cách đánh cống hiến này thành kết quả tốt khi vượt qua sáu kỳ thủ để tiến vào chung kết bảng nữ.
"Vào bán kết đã nằm ngoài sức tưởng tượng của tôi, nên không ngờ tôi có thể đi tới chung kết", cô nói hôm 17/8. "Tôi quá hạnh phúc và lúc này chỉ muốn nhanh chóng về phòng chia vui cùng bố mẹ".
Với Elo 2.409, Kiện tướng Quốc tế (IM) Salimova chỉ là hạt giống số 29 tại giải, thấp hơn 155 hệ số so với hạt giống số một và cũng là nhà vô địch thế giới Cư Văn Quân (Ju Wenjun). Nhưng Salimova trở thành kỳ thủ có Elo thấp nhất từng vào chung kết một giải thế giới theo thể thức knock-out như World Cup.
Tối 17/8, Salimova cười mãn nguyện sau khi hạ Anna Muzychuk ở bán kết tại Baku, sau loạt tie-break cờ nhanh.
Hai năm trước, Muzychuk còn là cô giáo dạy cờ cho Salimova, chuẩn bị đánh giải trực tuyến Champions Chess Tour. Còn bây giờ, học trò đánh áp đảo cô giáo cũ với chiến thắng chung cuộc 3,5-2,5.
Đại kiện tướng Peter Leko nhận xét Muzychuk là nữ kỳ thủ hàng đầu ở lối đánh bền, chậm và thiên về vị trí các quân. Tuy nhiên cô không thể thoát ra được phong cách đánh quen thuộc để đối phó với những nước cờ mạo hiểm của Salimova. "Những tình huống then chốt cần một giải pháp quyết liệt", ông nói.
Salimova đã thí tốt trước Muzychuk ở một trong hai ván cờ tiêu chuẩn, dù không thể thắng và phải vào đánh tie-break. Ở ba trong bốn ván cờ nhanh, nữ kỳ thủ 20 tuổi đều thí quân, trong đó có hai ván cô đều thí xe để tấn công thành và bẫy hậu đối phương. "Salimova luôn thi đấu máu lửa, đem lại những ván cờ hấp dẫn", Kiện tướng Quốc tế Saravanan nhận xét.
Trên đường tới chung kết, Salimova lần lượt hạ Van Zyl Charlize, Oliwia Kiolbasa và Gomes Mary Ann chỉ sau hai ván cờ tiêu chuẩn. Kỳ thủ người Bulgaria thắng Aulia Medina Warda tại vòng 1/8 nhờ phương án tấn công thành tại tie-break, rồi loại hạt giống số 12 Polina Shuvalova ở tứ kết.
Sau 10 ván cầm quân trắng tại giải, tính cả cờ tiêu chuẩn lẫn cờ nhanh, Salimova thắng tới bảy ván, hòa hai và chỉ thua một. Cô đã kiếm được 17 Elo cờ tiêu chuẩn từ giải, nâng hệ số lên 2.420, đứng vị trí 41 thế giới. Do đã vào chung kết, cô giành suất dự Candidates 2024 - giải đấu gồm tám kỳ thủ hàng đầu chọn ra người thách đấu Nữ hoàng cờ vua Cư Văn Quân.
Salimova sinh ngày 2/6/2003 tại một ngôi làng ở tỉnh Targovishte, Bulgaria. Bố mẹ gốc Thổ Nhĩ Kì, dạy cô chơi cờ vua từ khi mới bốn tuổi. Năm 2011, cô vô địch U8 châu Âu. Bốn năm sau, cô giành cú đúp vô địch châu Âu và thế giới lứa tuổi U12. Salimova từng gây tiếng vang khi hạ cựu á quân thế giới nam Nigel Short ở một ván cờ tiêu chuẩn năm 2022.
Salimova không ngần ngại thi đấu cùng những kỳ thủ nam, bởi cô từng là học trò của nữ kỳ thủ mạnh nhất mọi thời Judit Polgar. Polgar là kỳ thủ nữ duy nhất từng vào Top 10 thế giới, và bà luôn chỉ muốn thi đấu cùng các kỳ thủ nam để chứng minh phái nữ cũng có thể cạnh tranh ở môn thể thao này. Salimova từng gây sốt trên mạng xã hội khi vượt qua nhiều Đại kiện tướng nam để về nhì giải vô địch Bulgaria 2023. Người thắng giải là một Đại kiện tướng nam thuộc liên đoàn Bắc Macedonia.
Salimova là kỳ thủ trẻ nhất vào chung kết một giải thế giới hình thức knock-out, kể từ Hầu Dật Phàm (Hou Yifan) ở tuổi 16 năm 2010. Polgar và Hầu là những nữ kỳ thủ mạnh nhất mọi thời, và Salimova sẽ còn nhiều khía cạnh cần hoàn thiện để vươn tới trình độ của hai cao thủ trên.
Nhưng trước mắt, nữ kỳ thủ 20 tuổi có thể tận hưởng niềm vui và nối dài lịch sử ở trận chung kết với hạt giống số hai Aleksandra Goryachkina.
Ảnh: FIDE, Chess, Instagram