Ông Lưu Văn Đạt, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Luật gia Việt Nam, nhận định: “Vấn đề được đánh giá là nhạy cảm nhất hiện nay lại rơi vào việc xây dựng pháp lệnh có liên quan đến đối xử quốc gia. Như vậy, chúng ta phải giải quyết sự phân biệt đối xử giữa các đối tượng trong nước và nước ngoài ngay từ hệ thống luật pháp trong nước, để khi áp dụng với các quốc gia được Việt Nam dành cho chế độ NT, mức đối xử sẽ tương đương các đối tượng trong và ngoài nước”. Theo ông Đạt, khó khăn chính là ở chỗ các văn bản pháp luật hiện hành trên các lĩnh vực trọng yếu như thương mại, sở hữu trí tuệ, đặc biệt là đầu tư hầu như vẫn mang nặng tính “phân biệt đối xử” giữa các đối tượng trong nước và nước ngoài. Điều này mâu thuẫn với các thông lệ và điều ước quốc tế về cách thức đối xử trong hoạt động giao dịch quốc tế. Bởi vậy, nếu Việt Nam xây dựng và ban hành pháp lệnh về đối xử quốc gia thì nhất thiết phải tính tới việc sửa đổi các điều luật trong nước.
Nhiều chuyên gia cho rằng các điều khoản cần được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thông lệ quốc tế tập trung chủ yếu ở Luật Khuyến khích đầu tư trong nước và Luật Đầu tư nước ngoài.
Một trong những biểu hiện về “phân biệt đối xử” được thể hiện trong quy định thành lập khoản đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Theo Luật Đầu tư nước ngoài, khoản đầu tư này chỉ được thành lập dưới hình thức duy nhất là công ty TNHH, trong khi các khoản đầu tư trong nước (trừ Nhà nước) lại được thành lập dưới 5 hình thức gồm công ty TNHH, công ty cổ phần, công ty hợp danh, doanh nghiệp tư nhân và hợp tác xã.
Theo luật hiện hành, nhà đầu tư nước ngoài tuyển dụng lao động phải thông qua các tổ chức cung ứng lao động Việt Nam. Kèm theo đó là các quy định khác về lao động như mức lương tối thiểu... Trong số vấn đề này thì quy định về tuyển dụng lao động với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã được dự kiến sửa đổi (trong Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Lao động).
Ngoài ra, còn một loạt sự “phân biệt đối xử” khác nữa: chính sách giá trong các loại dịch vụ thiết yếu như điện, bưu chính viễn thông... cũng như trong thuế thu nhập cao.
Sự phân biệt này một mặt làm giảm sức hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài, mặt khác đã vô tình vi phạm vào chế độ NT được nêu trong Dự thảo Pháp lệnh Đối xử quốc gia và trong các điều ước quốc tế mà Việt Nam đang và sẽ tham gia cam kết.
(Theo Đầu Tư, 14/5)