Ông Vĩ Toàn, 82 tuổi, quê ở thôn miền núi nhỏ thuộc quận Yển Sư, thành phố Lạc Dương, tỉnh Hà Nam. Thời trẻ, vì nhà chật chội, ông phải đưa vợ vào sống trong nhà hang trên vách núi đá.
Vợ chồng ông Toàn có hai con trai và ba con gái. Ông từng lái máy kéo chở hàng nuôi gia đình, cho các con ăn học đầy đủ.
Tay trắng lập nghiệp
Ông Toàn khởi nghiệp ở tuổi 44, mở nhà máy luyện kim bột nhưng phải đóng cửa sau hai năm vì lợi nhuận thấp. Năm 1987, ông thành lập xí nghiệp thứ hai là nhà máy sản xuất vật liệu chịu nhiệt. Con trai cả Vĩ Thành phụ trách sản xuất, con trai thứ hai Vĩ Huân phụ trách bán hàng, con gái thứ hai Vĩ Lợi theo bố làm việc ở kho hàng.
"Khi đó tình cảm gia đình rất ấm áp, quan hệ giữa anh chị em cũng rất tốt. Em gái ỷ lại anh trai, còn anh trai thì bảo vệ em gái", Lợi cảm khái.
Yển Sư được tách thành thành phố vào năm 1993, sau nhiều năm phấn đấu, ông Toàn được bầu làm ủy viên Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân thành phố Yển Sư. Ông được ca ngợi vì nhà máy nộp tổng cộng hơn 70 triệu nhân dân tệ tiền thuế từ năm 1994 đến 2010, giành danh hiệu "người nộp thuế nhiều nhất". Ông Toàn còn tài trợ xây dựng đường sá và trường học ở quê nhà.
Lợi và em út Vĩ Dương sau đó đến làm việc ở Yển Sư, đỡ đần hai anh chăm sóc con đang đi học trên huyện. Trong mắt Dương, khoảng thời gian đó rất hạnh phúc, gia đình giúp đỡ lẫn nhau, chung sống hòa thuận.
Năm 2004, công ty vật liệu luyện kim của ông Toàn xin giấy phép kinh doanh. Đến nay, ông Toàn nắm giữ 51% cổ phần, Thành và Huân mỗi người nắm 24,5% cổ phần. Tháng 5/2009, người đại diện theo pháp luật của công ty được đổi từ ông Toàn thành Thành.
Sau khi phát đạt, ông Toàn mua đất xây khách sạn ở Yển Sư, cho con gái lớn Vĩ Hồng quản lý.
Năm 2006, ông Toàn đến Lạc Dương mua đất, thành lập công ty thứ ba, nay là khu công nghệ thông tin Lạc Dương. Cùng năm đó, Dương nghỉ việc ở Yển Sư, cùng bố đến Lạc Dương phát triển công ty mới, sau đó đảm nhận vai trò quản lý tài sản. Sáu năm sau, Lợi cũng đi theo bố, trở thành giám đốc đầu tư.
Tháng 5/2013, ông Toàn và vợ là bà Lưu lần lượt nắm giữ 50% và 17% cổ phần của công ty này, Thành và Huân lần lượt nắm 13% và 10% cổ phần, và một cổ đông họ Lý nắm 10% cổ phần. Năm 2013, sau hai lần thay đổi nhà đầu tư, cổ đông họ Lý rút lui, tỷ lệ cổ phần của bà Lưu tăng lên 30%, Thành và Huân mỗi người nắm 26,66%, ông Toàn nắm 16,66%.
Lợi cho biết, trước đó hai anh trai đều là xưởng trưởng phụ trách sản xuất và kinh doanh tại công ty vật liệu luyện kim ở quê nhà. Năm 2016, hiệu quả hoạt động của công ty ở quê nhà giảm sút, anh cả cũng đến Lạc Dương, được bố bổ nhiệm làm tổng giám đốc.
Qua nhiều năm phát triển, tài sản của nhà họ Vĩ tăng lên nhanh chóng. Công ty ở Lạc Dương là khu khoa học công nghệ đặt trọng tâm vào truyền thông thông tin, dịch vụ thuê ngoài, dữ liệu lớn và các ngành sản xuất khác, có diện tích 120 mẫu và tổng vốn đầu tư 600 triệu nhân dân tệ.
Lợi và cựu giám đốc tài chính của công ty cho biết các tòa nhà hiện có trong khu công nghệ có diện tích xây dựng khoảng 100.000 m2, giá trị thị trường hơn một tỷ nhân dân tệ.
Toàn cảnh khu công nghệ thông tin do ông Vĩ Toàn thành lập nhìn từ trên cao. Ảnh: Hongxing Xinwen
Tuy nhiên, sau một biến cố đột ngột, mối quan hệ hòa thuận trong gia đình lặng lẽ thay đổi.
Biến cố khiến gia đình trở mặt
Tháng 7/2021, vợ chồng ông Toàn đi du lịch Thành Đô và Trùng Khánh. Ngày 14/7, ông Toàn đột nhiên thấy không khỏe. Ngày hôm sau, đoàn quay lại Lạc Dương, gia đình đưa ông vào bệnh viện.
"Chẩn đoán là nhồi máu não", Lợi nhớ lại và cho biết khi đó tinh thần của bố cô vẫn tốt, nhưng chân phải không còn sức lực và không thể nhấc tay phải.
Giấy ủy quyền đề ngày 13/12/2021 cho thấy vào ngày hôm đó, các cổ đông của công ty đã họp và thống nhất rằng trong khi chủ tịch Vĩ Toàn dưỡng bệnh, Vĩ Huân sẽ thay thế đảm nhận chức vụ của ông, chịu trách nhiệm về mọi công việc của khu khoa học công nghệ. Trong giấy ủy quyền còn có câu ghi chú: "Quyền quản lý sẽ trao lại cho chủ tịch sau khi chủ tịch bình phục".
Theo Lợi, kể từ đó, Huân có vị trí chính thức trong khu khoa học công nghệ. Cô tin rằng bước ngoặt trong quan hệ gia đình xảy đến sau khi cổ phần thuộc về bố mẹ bị chuyển giao.
Ngày 20/1/2022, nhà đầu tư và người đại diện theo pháp luật của khu khoa học công nghệ thay đổi, bà Lưu và ông Toàn rút khỏi tư cách cổ đông. Sau khi thay đổi, Thành và Huân lần lượt nắm giữ 43,3333% và 56,6667% cổ phần.
Dương nói không biết cổ phần của bố mẹ bị chuyển đi như thế nào, chỉ biết trước khi chuyển nhượng, mẹ là người đại diện theo pháp luật của công ty, vì lớn tuổi nên bố mẹ cô đồng ý chuyển người đại diện theo pháp luật cho cháu trai. Ông Toàn cho biết, ông đồng ý thay đổi người đại diện theo pháp luật của công ty nhưng việc chuyển nhượng cổ phần là do con trai dùng thủ đoạn lừa gạt.
Lợi cung cấp các tài liệu liên quan cho thấy cổ phần của bố mẹ được chuyển nhượng cho Thành và Huân với mức giá 1.000 nhân dân tệ. Cô từng đề nghị chia cho hai chị em mỗi người 8% trong số 16% cổ phần đứng tên bố, Huân đồng ý thương lượng với Thành, nhưng sau nhiều lần bàn bạc không có kết quả, mâu thuẫn giữa các anh em ngày càng lớn.
Tháng 11/2022, Lợi lấy danh nghĩa bố để kiện anh cả Thành ra tòa, yêu cầu thu hồi việc chuyển nhượng cổ phần. Tuy nhiên, ông Toàn rút đơn kiện trước phiên tòa.
Hồ sơ cảnh sát cho thấy anh em nhà họ Vĩ từng xô xát vì mâu thuẫn. Huân và Dương bị phạt tiền, Lợi bị tạm giữ theo thủ tục hành chính 10 ngày. Lợi nói đã đập vỡ cửa kính ôtô của Huân để cứu em gái.
Các anh em cũng ra tòa nhiều lần. Lợi cho biết công ty do anh trai kiểm soát đưa ra thông báo vào cuối năm 2022 nói rằng cô có "tâm trạng thay đổi thất thường, hành vi gây sụt giảm danh tiếng của công ty...", và lấy đó làm lý do đình chỉ chức vụ giám đốc đầu tư của cô. Lợi khởi kiện xâm phạm danh dự và được tòa sơ thẩm tuyên thắng kiện.
Lợi cũng cho biết do cô quản lý khách sạn trong khu công nghệ, công ty kiện cô đòi trả lại tòa nhà đã chiếm dụng và trả tiền thuê nhà. Sau khi thua kiện ở phiên sơ thẩm, Lợi kháng cáo, tòa phúc thẩm chưa đưa ra phán quyết.
"Hồi nhỏ anh em thân thiết như vậy, sao giờ lại thành ra thế này?", Lợi thấy không hiểu nổi.
Vĩ Lợi bật khóc khi nói về ân oán giữa các anh em. Ảnh: Hongxing Xinwen
Gia đình đối đầu trước tòa
Giờ đây, để lấy lại cổ phần của công ty, ông Toàn một lần nữa kiện con trai cả ra tòa, vụ việc được xét xử vào ngày 13/3 nhưng Thành không ra hầu tòa.
Tại phiên tòa, phía ông Toàn khai ngày 17/1/2022, Thành, Huân và những người khác cấu kết với người đại diện để lừa vợ chồng ông, nói dối rằng họ chỉ làm thủ tục thay đổi pháp nhân của khu khoa học công nghệ, hợp mưu trộn lẫn thỏa thuận chuyển nhượng cổ phần vào thủ tục thay đổi pháp nhân, dụ dỗ lừa gạt ông Toàn ký tên.
Sau khi ông Toàn khởi kiện vào tháng 11/2022, dưới sự đe dọa của Thành và một số thành viên trong gia đình, ông cân nhắc rút đơn kiện vì lo cho sự an toàn của bản thân và sự hòa thuận của gia đình.
Sau khi rút đơn kiện, Thành vẫn không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng và dùng lời lẽ công kích, ngược đãi ông Toàn khiến ông tái phát bệnh phải nhập viện vào tháng 7/2023. Vì lý do này, ông Toàn yêu cầu tòa án ra lệnh hủy bỏ thỏa thuận chuyển nhượng cổ phần, trả lại 16% cổ phần của công ty cho ông.
Đáp lại, phía Thành cho rằng yêu cầu hủy bỏ thỏa thuận chuyển nhượng của ông Toàn đã vượt quá thời gian quy định của pháp luật, việc rút đơn kiện là mong muốn thực sự của ông Toàn và không hề có sự ép buộc. Họ cho rằng tòa án nên bác đơn. Đồng thời, Thành phủ nhận nhiều tình tiết trong đơn tố cáo của ông Toàn, cho rằng việc chuyển nhượng cổ phần là suy nghĩ thực sự của ông, không hề có sự lừa dối hay thông đồng, thủ tục là hợp pháp, đồng thời không có chuyện Thành không cấp dưỡng.
Hai bên có quan điểm khác nhau về việc liệu chuyển nhượng cổ phần với giá 1.000 nhân dân tệ có phải là không công bằng hay không và liệu có thời hiệu cho quyền hủy bỏ thỏa thuận hay không.
Dương cung cấp đoạn video làm chứng trước tòa rằng Thành ép bố ký tên vào tối 30/6/2023 và xô đẩy khiến bệnh nhồi máu não của ông Toàn tái phát. Thành phủ nhận, luật sư nói rằng không có cảnh xô đẩy trong video.
Sau khi thẩm tra, tòa án tuyên bố sẽ tổ chức hòa giải, nếu hòa giải không thành sẽ tuyên án vào ngày khác.
Vĩ Hồng đẩy bố đi dạo trong khuôn viên bệnh viện. Ảnh: Hongxing Xinwen
Lợi ích châm ngòi ân oán
Ngày 14/3, Thành chia sẻ vào những ngày đầu khởi nghiệp, gia đình rất hòa thuận. Nhưng anh cho biết khi bố đến Lạc Dương mua đất vào năm 2006, phần lớn số tiền lấy từ công ty ở quê nhà, trong đó có phần đóng góp của anh và em trai.
Về việc hai em gái bị "khai trừ" khỏi công ty, Thành cho hay Lợi không nộp phí quản lý khi kinh doanh khách sạn, Dương cũng không giao nộp số tiền kiếm được khi phụ trách quản lý tài sản. Giữa các anh em mâu thuẫn về việc này, nhiều lần gọi cảnh sát. Thành từng đề xuất chia cổ tức trọn đời cho hai em gái tính theo 8% cổ phần, nhưng hai em nhất quyết đòi nắm giữ 8% cổ phần, không bên nào nhượng bộ.
Theo Thành, "lợi ích" là nguyên nhân chính dẫn đến mâu thuẫn gia đình. "Trước lợi ích, có người sẽ lựa chọn lấy hay bỏ, sẽ chấp nhận nhượng bộ. Nếu còn tình thân thì đừng ra tòa, một khi ra trước tòa thì tình thân sẽ đi về đâu?".
Hồng, con gái lớn của ông Toàn, cũng cho rằng nguyên nhân sau ân oán gia đình là tiền bạc, lợi ích. Cô cho biết Huân từng đánh cô, gặp mặt thì phớt lờ, nhưng cô vẫn gọi "anh trai". "Ghét cũng vô ích, anh ấy vẫn là anh trai ruột thịt của tôi", Hồng nói. Cô ủng hộ bố khởi kiện vì "khi ông nắm giữ cổ phần, không ai dám sỉ nhục ông".
Dương lại cho rằng, các anh em đều coi trọng lợi ích, tất cả họ nên suy nghĩ về cách hiếu thảo với bố mẹ thì hơn.
Ông Toàn tuyên bố nếu đòi lại được quyền sở hữu cổ phần, ông sẽ đưa cho bất kỳ ai đối xử tốt với ông và mang lại lợi ích cho công ty. Chứng kiến gia đình hòa thuận một thời biến thành như bây giờ, ông nói: "Tôi không bao giờ nghĩ đến sẽ có ngày hôm nay, tôi nghĩ bản thân luôn đối xử tốt với các con".
Tuệ Anh (Theo Hongxing Xinwen)