

















Theo Tiến sĩ Bùi Hải Hưng, Việt Nam là một trong hai đại diện Đông Nam Á trong Top 30 thế giới về trí tuệ nhân tạo, với năng lực nghiên cứu, phát triển hoàn toàn có thể sánh ngang với thế giới.


Công ty Cổ phần Nghiên cứu và Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (VinAI) là một trong những đơn vị tiên phong trong nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI tại Việt Nam. Thành lập từ năm 2019, VinAI đã nhanh chóng đạt được dấu ấn trên trường quốc tế, khi là đại diện duy nhất của Việt Nam vào top 20 trong hạng mục "Top 100 công ty toàn cầu dẫn đầu về nghiên cứu AI", theo xếp hạng của Thundermark Capital. Cũng theo đơn vị này, Việt Nam là một trong 2 đại diện của Đông Nam Á góp mặt trong Top 30 thế giới về nghiên cứu AI, bên cạnh Singapore.
Tiến sĩ Bùi Hải Hưng - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Nghiên cứu và Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo VinAI, chia sẻ về những đột phá của AI tại Việt Nam những năm qua, cũng như hành trình mang đến sự tự tin rằng Việt Nam có năng lực nghiên cứu, phát triển AI ngang hàng thế giới.




- Quan sát sự phát triển và ứng dụng của Trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam những năm qua, ông đánh giá công nghệ này đã đạt được những bước tiến nào so với thời kỳ còn manh nha?
- 5 năm trước, mọi người nói đến AI như một khái niệm khá cao siêu và trừu tượng, xảy ra “ bên ngoài Việt Nam”. Những năm gần đây, quan niệm đó thực sự thay đổi.
Đầu tiên là ý thức về tầm quan trọng của AI trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam 5-10 năm tới. Từ Chính phủ đến khối tư nhân đều nhận thức được nhu cầu cấp thiết về đầu tư vốn, chính sách, con người, coi AI là lĩnh vực mũi nhọn để tăng cường năng lực cạnh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế. Những năm qua thực sự chứng kiến nỗ lực của Việt Nam trong định hướng bắt kịp với công nghệ AI trên thế giới, để không tụt lại phía sau. Nhiều thành tựu về AI của Việt Nam có thể minh chứng rõ nét cho bước tiến của công nghệ này. Bên cạnh VinAI, hiện có rất nhiều cơ sở đào tạo, doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu, ứng dụng và phát triển AI bài bản. Đặc biệt, tại các trường đại học, các chương trình đào tạo chuyên sâu về AI đang rất được quan tâm.
Với riêng VinAI, hoạt động nghiên cứu và ứng dụng AI cũng đã gặt hái những con số ấn tượng. Đến nay, đã có trên 100 công trình nghiên cứu về Trí tuệ nhân tạo của VinAI được công bố tại các hội thảo quốc tế đầu ngành và có uy tín nhất về AI.
Những thành tựu này có thể khẳng định hướng đi rất rõ ràng về phát triển AI tại Việt Nam, cũng như năng lực nghiên cứu chuyên sâu về AI ở mức độ tương đương thế giới. Điều này tiếp thêm sự tự tin cho cộng đồng công nghệ, rằng AI không phải điều gì đó cao siêu, mà là cái trong tầm tay, con người Việt Nam hoàn toàn làm được.


- Việc nghiên cứu và ứng dụng chuyên sâu về AI tại Việt Nam có những thách thức và thuận lợi gì?
- Khó khăn đầu tiên là có rất ít chuyên gia, nhân lực AI có kinh nghiệm, có thể bắt tay làm nghiên cứu và phát triển AI ngay lập tức, đạt được trình độ tương đương với thế giới. Một câu hỏi thách thức nữa khi phát triển sản phẩm AI là làm sao mang lại giá trị cho người sử dụng, giá trị cho doanh nghiệp. Các khách hàng tiềm năng cần phải được thuyết phục không phải vì cái mác AI mà vì những giá trị thực tế mà công nghệ này sẽ đem lại cho họ. Để làm được việc này thì chất lượng sản phẩm và trải nghiệm người dùng cần phải được đặt lên hàng đầu.
Tuy nhiên, lợi thế của Việt Nam là nguồn nhân lực công nghệ thông tin trẻ, trong bối cảnh giáo dục STEM đang rất được xã hội quan tâm. Thế hệ trẻ dù chưa có nhiều kinh nghiệm nhưng có tố chất, nhiệt huyết và khả năng học hỏi rất nhanh. Rất ít nước có thuận lợi về nguồn nhân lực trẻ như Việt Nam. Nếu nói ở Đông Nam Á, nơi nào AI đang phát triển mạnh mẽ nhất, thì nơi đó chính là Việt Nam.
Đó là mấu chốt trong công thức tuyển dụng của VinAI, là kết hợp giữa những chuyên gia, nhân sự có kinh nghiệm, với nguồn nhân lực trẻ, dồi dào, ham học. Các bạn trẻ nhanh chóng phát triển và thích ứng với môi trường làm việc. VinAI luôn đặt ra những mục tiêu chất lượng với tiêu chuẩn cao nhất của thế giới, và đây vừa là thách thức vừa là cơ hội cho các bạn trẻ tài năng.



- Ông đánh giá như thế nào về năng lực ứng dụng và phát triển AI của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam?
- Thị trường 100 triệu dân của Việt Nam tạo ra tiềm năng lớn cho các doanh nghiệp nghiên cứu và phát triển các sản phẩm AI phục vụ cuộc sống, điều quan trọng nằm ở cách làm.
VinAI không phải nơi duy nhất có nguồn lực lớn để nghiên cứu và phát triển AI, nhưng chúng tôi chú trọng vào cách làm khác biệt. Ngay từ khi ra đời, VinAI đã đặt mục tiêu các nghiên cứu, sản phẩm phải có chất lượng hàng đầu, cạnh tranh trên toàn cầu, phải khác với cách thức mọi người vẫn làm từ trước tới nay. Khi đặt ra tiêu chuẩn ngang với thế giới, mọi người ban đầu có thể không cảm thấy tự tin mà hoài nghi: “Đã ai làm được đâu, và chắc gì đã làm được”. Tuy nhiên, những gì VinAI đã đạt được bước đầu đã trả lời được rằng: doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể làm được.
Tất nhiên AI không phải một giải pháp cho tất cả. Tôi thấy ngày nay, nhiều doanh nghiệp Việt đã có thể tiếp cận hàng chục triệu khách hàng. Quy mô đó là đủ lớn để ứng dụng AI, tạo giá trị cho doanh nghiệp đó, thậm chí có thể tạo ra các sản phẩm cạnh tranh với thế giới, mang lại giá trị lớn hơn nữa.




- Tiêu chí của VinAI khi nghiên cứu và ứng dụng, phát triển sản phẩm Trí tuệ nhân tạo là gì?
- Tiêu chí đầu tiên, sản phẩm này phải giải quyết những vấn đề mang lại giá trị cho thị trường Việt Nam, nhưng cũng đồng thời giải quyết các vấn đề bức bối của các thị trường nước ngoài. Công nghệ không gói gọn trong biên giới bất kỳ nước nào mà nó có thể thay đổi và làm cuộc sống tốt hơn trên toàn thế giới. Tiêu chí thứ hai, các sản phẩm AI của VinAI phải có khả năng cạnh tranh với các sản phẩm tương tự khác trên thế giới.
Một ví dụ là ứng dụng là trong lĩnh vực an toàn giao thông tại Việt Nam. Các tai nạn giao thông thường xảy ra là do người lái lơ đãng, buồn ngủ, mất tập trung, say rượu bia, … VinAI đã phát triển thành công công nghệ giám sát người lái. Theo đó, thông qua dữ liệu thu thập từ camera, hệ thống có thể quan sát người lái 24/7, nhận biết họ có đang mệt mỏi, buồn ngủ, lơ đãng hay không, từ đó đưa ra cảnh báo để họ tập trung hơn, có thời gian nghỉ ngơi trước khi lái xe trên đường.
Ứng dụng này của công nghệ AI có thể giúp giảm thiểu đáng kể các tai nạn, đặc biệt hữu ích trong tình hình giao thông hiện nay tại Việt Nam. Điều đặc biệt hơn là sản phẩm này không chỉ giải bài toán được coi là nhức nhối tại Việt Nam, mà còn ở tất cả các nước khác trên thế giới, kể cả các nước đã phát triển. Đây là một công nghệ được coi là “life-saving” – có thể cứu sống mạng người, khả năng ứng dụng rất cao.
Đơn cử, tại châu Âu, theo luật giao thông, các xe mới được yêu cầu phải trang bị hệ thống giám sát người lái. Điều này mở ra thị trường lớn. VinAI từ trước đến đến nay đã chứng minh năng lực về thị giác máy tính ngang hàng với thế giới, có nhiều công bố công trình tầm cỡ quốc tế. Điều đó tạo nên uy tín cũng như sự tự tin để đội ngũ của chúng tôi tiếp cận khách hàng tại thị trường nước ngoài. Với định hướng đó, khả năng thành công của sản phẩm AI là rất lớn. Hiện chúng tôi đang phát triển giải pháp này cho các loại xe ô tô con, xe bus, xe tải và làm việc với các đối tác lớn ở châu Âu để phổ biến, nhân rộng.





- Doanh nghiệp làm thế nào để có thể thu hút đông đảo đội ngũ nhân tài?
- VinAI từ khi thành lập đã có sứ mệnh làm nghiên cứu và phát triển AI Việt Nam ở mức ngang tầm thế giới, gạt bỏ các định kiến của thế giới về một Việt Nam lạc hậu về công nghệ cao. Sứ mệnh ấy đã quy tụ những chuyên gia AI là người Việt, có kinh nghiệm làm việc tại nước ngoài, trở về Việt Nam thực hiện hoài bão chung. Đó là lứa chuyên gia cao cấp đầu tiên tại VinAI, sẵn sàng đồng hành cùng tôi khi bắt đầu mục tiêu này.
Bên cạnh đó, chúng tôi cũng chào đón những bạn trẻ tài năng, dù thiếu kinh nghiệm. Việc kết hợp kinh nghiệm dày dặn của đội ngũ chuyên gia từ nước ngoài và năng lực, sự nhiệt huyết, ham học hỏi của các bạn trẻ, tạo nên một tập thể hoàn toàn có đủ năng lực để cạnh tranh ở mức độ ngang với thế giới, tạo nên nhiều thành tựu như ngày hôm nay.
VinAI có chương trình VinAI Residency Program, một chương trình đào tạo ươm mầm tài năng AI, mỗi năm tuyển khoảng hơn 20 bạn sinh viên xuất sắc nhất. Các bạn được đào tạo bài bản, chuyên sâu về AI, và cách làm nghiên cứu ở đẳng cấp quốc tế. Đến nay đã có hơn 40 công trình nghiên cứu do chính các bạn là tác giả đã được công bố tại các hội thảo quốc tế đầu ngành về AI; hơn 30 bạn nhận được học bổng tiến sĩ toàn phần, trị giá hàng trăm nghìn USD mỗi học bổng, và hiện đang học tiến sỹ tại các trường đại học danh giá nhất thế giới. Dù có những thành công bước đầu như vậy, mô hình đào tạo này của VinAI vẫn tương đối nhỏ. Thách thức của chúng tôi hiện tại là làm sao mở rộng quy mô của chương trình, để nâng lên số lượng mỗi năm lên tới hàng nghìn bạn được đào tạo bài bản về AI. Để làm được điều này, VinAI mong muốn có thể hợp tác sâu rộng hơn với nhiều trường đại học tại Việt Nam.



- Đánh giá của ông về tiềm năng của AI trong thời gian tới?
- Thời gian qua, vấn đề dữ liệu được bàn thảo rất nhiều. Chính phủ, doanh nghiệp Việt Nam ngày càng chú trọng đến vai trò của dữ liệu trong việc phát triển công nghệ AI, chuyển đổi số, đặc biệt là các chính sách liên quan đến bảo mật. Tôi cho rằng sự nghiêm túc, tập trung cho chiến lược về dữ liệu này là tín hiệu đáng mừng.
Với một đơn vị mới làm nghiên cứu và phát triển AI như VinAI, ba năm là thời gian tương đối ngắn. Tuy nhiên, những thành tựu mà chúng tôi đạt được đã góp phần khẳng định năng lực về AI của Việt Nam trên thị trường quốc tế, thêm sự tự tin để có thể vươn xa, nhìn vào tương lai rộng mở. Việt Nam hoàn toàn có khả năng tạo ra các sản phẩm AI chất lượng cao, giúp cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn, không chỉ trong phạm vi Việt Nam mà trên toàn thế giới.

Nội dung: Phong Vân
Ảnh: Đinh Tùng - VinAi
Thiết kế: Hằng Trịnh
Kỹ thuật: Quốc Tuấn