Gần 30 năm nghiên cứu về trinh nữ hoàng cung, Tiến sĩ, dược sĩ Nguyễn Thị Ngọc Trâm đã đạt được nhiều thành tựu liên quan đến loài cây này. Ngày 16/9, trong lễ tổng kết và trao “Giải thưởng sáng chế TP HCM lần thứ tư (2015 - 2016)”, bà đã đạt giải nhất và được Chủ tịch UBND TP HCM tặng bằng khen.
Chia sẻ rõ hơn về thành quả nghiên cứu và đặc tính của loài cây này, Tiến sĩ Ngọc Trâm cho biết, loại cây này chứa các hoạt chất sinh học kích thích miễn dịch, ngăn ngừa sự tạo mạch tế bào ung thư để tạo ra những sản phẩm thuốc điều trị bệnh ung bướu.
Kết quả sàng lọc cho thấy, so với những cây thuốc khác thì trinh nữ hoàng cung có tác dụng sinh học mạnh nhất, các dịch chiết alcaloid từ lá cây có thể điều trị khối u lành tính và ác tính.
Tiến sĩ, dược sĩ Ngọc Trâm (áo dài tím) được trao giải thưởng cho hai sáng chế: “Quy trình chiết chọn lọc phân đoạn alcaloit có hoạt tính sinh học điều trị bệnh ung thư từ lá cây trinh nữ hoàng cung” và “Quy trình chiết chọn lọc phân đoạn chứa flavonoit có hoạt tính sinh học hỗ trợ điều trị bệnh ung thư từ lá cây trinh nữ hoàng cung”.
Tiến sĩ Ngọc Trâm đã thực hiện nghiên cứu nhiều về thảo dược Việt và với bà, trinh nữ hoàng cung là loài cây “ám ảnh” nhất. Tiến sĩ Trâm cho biết, giai đoạn từ năm 1990, khi còn là cộng tác viên của Viện Hàn lâm khoa học Bulgaria, bà đã bắt đầu nghiên cứu về loài cây này và vẫn tiếp tục theo đuổi cho đến tận lúc này để tạo ra những sản phẩm thuốc điều trị bệnh ung bướu.
Giáo sư, tiến sĩ khoa học Đỗ Tất Lợi và tiến sĩ Ngọc Trâm tại vùng trồng trinh nữ hoàng cung năm 1992.
Tại Việt Nam, bà có nhiều đề tài cấp Bộ và dự án cấp nhà nước như: Nghiên cứu bào chế viên nang cứng từ cao khô alcaloid toàn phần của cây trinh nữ hoàng cung và thử tác dụng sinh học trong điều trị u xơ tiền liệt tuyến (2001-2003); Phát triển nguồn gen cây trinh nữ hoàng cung để có nguồn nguyên liệu sản xuất thuốc điều trị bệnh u xơ tử cung và phì đại lành tính tuyến tiền liệt (2005-2010); Nghiên cứu tác dụng sinh học và độ an toàn của các phân đoạn alcaloid và flavonoid chiết xuất từ cây trinh nữ hoàng cung (2010 – 2012)...
Những kết quả nghiên cứu của bà về loài cây này được công bố trên nhiều tạp chí khoa học uy tín quốc tế và tạp chí y dược danh tiếng tại Việt Nam: Experimental Pathology and Parasitology (1999), National Congress of Anatomy, Histology and Embryology with International Participation (1999), Experimental Pathology and Parasitology (2001), International Immunopharmacology (2001), Z. Naturforsch (2002), Fitoterapia (2002), J.Essent. Oil Res.(2003), Scientia pharmaceutica (2011)...
Ngoài giải nhất Giải thưởng sáng chế, trước đó tiến sĩ Trâm đã từng được Giải thưởng Nhà nước về khoa học công nghệ năm 2010 và giải thưởng Kovalevskaia năm 2006.
Phó giáo sư, tiến sĩ khoa học Trần Công Khánh và tiến sĩ Ngọc Trâm tại vùng trồng Trinh nữ hoàng cung năm 1998
Theo tiến sĩ Trâm, để sử dụng cây trinh nữ hoàng cung phải thận trọng, đây là náng lá rộng. Trước đây các nhà phân loại thực vật trên thế giới đã chia những cây náng theo hệ thống Linne, do vậy nó có tên khoa học Crinum latifolium L, họ Amaryllidaceae.
Khi phân loại cây náng ở Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản và Thái Lan… họ chỉ dựa vào đặc điểm thực vật mà không dựa vào gen (ADN) và không căn cứ vào thành phần hóa học. Đến nay, nhiều nghiên cứ đã chỉ ra trinh nữ hoàng cung ở các nước trên không giống Việt Nam. Chúng hoàn toàn khác nhau về ADN, do đó cũng khác về thành phần hóa học dẫn đến khác biệt về tác dụng sinh học.
Tại Việt Nam, ở trại dược liệu của Công ty TNHH Thiên Dược (Long Thành, Đồng Nai), vào năm 1992, giáo sư, tiến sĩ khoa học Đỗ Tất Lợi đã được chứng kiến loại cây này nở hoa. Cũng tại đây, phó giáo sư, tiến sĩ khoa học Trần Công Khánh theo dõi cây vào năm 1998 và khẳng định loài cây tại Việt Nam là thứ mới của loài Crinum latifolium L, họ Amaryllidaceae có ở Việt Nam, dân gian vẫn thường gọi là trinh nữ hoàng cung.