Bé được chẩn đoán máu khó đông (Hemophilia B) di truyền thể nặng từ khi chào đời. 6 tháng tuổi, bố mẹ phát hiện bé không có biểu hiện giật mình khi có tiếng động mạnh, không đáp ứng với âm thanh. Bác sĩ kiểm tra thính lực ghi nhận bé bị điếc rất nặng, không thể nghe được, dùng máy trợ thính cũng không nghe, từ đó không nói được gì.
Ngày 18/12, PGS. TS. BS Lâm Huyền Trân, Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, cho biết bệnh nhi cần cấy ốc tai sớm trong những năm đầu đời vì đây là giai đoạn vàng của phẫu thuật. Tuy nhiên, bác sĩ rất lo lắng về tình trạng máu khó đông, khiến nguy cơ của ca phẫu thuật tăng lên nhiều lần.
Tần suất trẻ mắc Hemophila B là 4/100.000 bé trai. Tần suất trẻ điếc bẩm sinh là 1,5-3/1.000 bé. Ở bệnh nhân Hemophilia, một yếu tố đông máu bị thiếu hoặc nồng độ yếu tố đông máu thấp hơn so với người bình thường, gây khó khăn cho hình thành cục máu đông, khi chảy máu sẽ chảy với thời gian kéo dài, gọi là bệnh máu khó đông hay bệnh ưa chảy máu. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi trẻ bị chấn thương hoặc phẫu thuật có thể chảy máu khó cầm.
Các bác sĩ hội chẩn với TS. BS Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng khoa Huyết học, Bệnh viện Nhi đồng 1, để chuẩn bị các thuốc đông cầm máu, nhằm giảm nguy cơ chảy máu trong và sau mổ. Các giải pháp được tính toán thận trọng nhiều hơn so với ca phẫu thuật bình thường, vì nếu tổn thương mạch máu hoặc màng não sẽ tăng nguy cơ biến chứng nặng như chảy máu không cầm được. Nặng nhất là chảy máu nội sọ có thể gây tử vong, thậm chí nếu chảy máu quá nhiều có thể phải ngưng cuộc mổ.
Sau cuộc phẫu thuật cấy ốc tai thành công, bé có thể nghe được âm thanh, từ đó tập nói như trẻ bình thường. Đây là loại ốc tai sử dụng công nghệ tiên tiến, giúp chuyển các tin hiệu sóng âm thành sóng điện thay thế cho ốc tai bệnh lý.
Bé trai được cấy ốc tai điện tử. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Để đánh giá sức nghe của trẻ, bác sĩ kiểm tra bằng máy đo thính lực hoặc bằng giọng nói. Ở gia đình, không có máy đo thính lực, người thân có thể dùng giọng nói để phát hiện trẻ điếc. Phương thức là người thân đứng phía sau cách trẻ nghi ngờ bị điếc một cánh tay chếch về một bên, hướng dẫn trẻ dùng tay đè lên nắp tai bên kia, sau đó nói thầm nhiều từ, nếu trẻ nghe và nhắc lại đúng, kết luận là tai đang thử nghe bình thường.
Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trong độ tuổi 1-3 tuổi, cha mẹ quan sát phản ứng của bé xem có chớp mắt, mở mắt, vặn mình, cử động chân tay trước những tiếng động hay không.
Trẻ bị giảm thính lực hoặc bị điếc cần phải điều trị sớm để giảm tác hại do điếc. Một số trường hợp như trẻ đi tắm biển về hoặc sau khi tắm gội bị điếc luôn một hay hai tai vì giảm thính lực do tai ngoài. Nguyên nhân là do nước vào tai, ráy tai bị nở ra bít kín đường truyền âm thanh đến màng nhĩ. Lấy ráy tai ra, trẻ sẽ nghe lại bình thường.
Điếc bệnh lý ở tai giữa do tắc vòi nhĩ, viêm tai giữa thanh dịch, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến viêm tai giữa thủng màng nhĩ. Trường hợp này điều trị bằng thuốc và phẫu thuật vá màng nhĩ.
Điếc đột ngột thường gặp sau một đêm ngủ dậy do bệnh lý ở tai trong. Đây là một cấp cứu tai mũi họng, kết quả điều trị tùy thuộc thời gian đến viện sớm hay muộn.
Trẻ đã điều trị bằng thuốc và phẫu thuật, sức nghe cải thiện nhưng vẫn không giao tiếp bình thường, phải đeo máy trợ thính hoặc phẫu thuật cấy điện ốc tai. Trẻ không nghe được nên không hiểu người khác nói gì, dần dần bị cô lập, tâm sinh lý thay đổi ảnh hưởng nhiều đến giao tiếp xã hội.
PGS. Trân khuyến cáo trẻ điếc bẩm sinh nặng cần được can thiệp sớm bằng phẫu thuật cấy ốc tai. Với trẻ điếc bẩm sinh và điếc trước khi biết nói, thời gian cấy điện ốc tai rất quan trọng, phải trước 5 tuổi, tốt nhất là 2-3 tuổi vì đây là giai đoạn trẻ học nói. Nhờ đó, trẻ có cơ hội nghe được như trẻ bình thường. Trẻ có các bệnh lý phối hợp, bác sĩ phải hội chẩn và chuẩn bị chu đáo tốt nhất cho cuộc mổ.
Theo các chuyên gia, kết quả phẫu thuật cấy ốc tai có thể giúp khoảng 80-90% người điếc nghe được. Trường hợp tốt, bệnh nhân có thể giao tiếp qua điện thoại.
Lê Phương