Cây bạch đàn hàng chục năm tuổi cạnh lâu đài Hiroshima cách tâm vụ ném bom 740 m. Cây vẫn sống sót dù lâu đài đã bị phá hủy. Ảnh: Wikimedia
Khi một quả bom nguyên tử thả xuống Hiroshima vào những ngày cuối cùng của Thế chiến II, phần lớn sự sống trong thành phố bị hủy diệt. Khoảng 140.000 người tử vong và hơn 60.000 tòa nhà bị phá hủy trong tích tắc. Tuy nhiên, giữa đống đổ nát, bất chấp nghịch cảnh, một số cây cối ở trung tâm vụ ném bom vẫn sống sót, trở thành nhân chứng thầm lặng cho sức mạnh của vũ khí hạt nhân, theo IFL Science.
Trong công viên mọc đầy cỏ dọc sông Honkawa ở quận Naka-ku, một cây dương liễu (Salix babylonica) được trồng từ lâu trước Thế chiến II, nằm cách tâm điểm vụ ném bom chỉ 370 m. Cầu Aioi hình chữ T khác thường được chọn làm mục tiêu ném bom do hình dáng đặc trưng khi nhìn từ trên cao. Dù thân cây bị gãy do sức công phá của quả bom Little Boy, nó vẫn tồn tại cho tới ngày nay, thậm chí mọc nhiều chồi non từ gốc cây.
Green Legacy Hiroshima là một nhóm cư dân, nhà khoa học và chính trị gia chuyên kỷ niệm những cây xanh sốt sót sau sự kiện ném bom nguyên tử xuống thành phố. "Tôi nhận ra cây cối cực kỳ quan trọng bởi chúng có thể được sử dụng để nêu bật nhiều vấn đề, bao gồm lịch sử và môi trường tự nhiên, phản đối chiến tranh và hy vọng hủy bỏ vũ khí hạt nhân", tiến sĩ Nassrine Azimi, cố vấn cao cấp ở Viện tập huấn và nghiên cứu Liên Hợp Quốc kiêm nhà đồng sáng lập tổ chức Green Legacy Hiroshima cùng với Tomoko Watanabe, cho biết.
Những cây sống sót sau thảm họa ném bom được gọi là hibakujumoku. Tổ chức Green Legacy Hiroshima lập danh sách 62 cây hibakujumoku ở Hiroshima. Cùng với nhiều cây dương liễu, danh sách còn bao gồm một loạt loài khác như cây long não khổng lồ, cây hồng, bạch đàn và cây anh đào Yoshino.
Một sáng kiến tương tự cũng diễn ra ở Nagasaki, thành phố khác của Nhật Bản bị ném bom nguyên tử vào tháng 8/1945. Mang tên dự án Nagasaki Kusunoki, nhóm phục trách cho biết có ít nhất 50 cây hibakujumoku trong bán kính 4 km từ tâm vụ ném bom. Nhiều cây sống sót có vết sẹo do lực công phá của quả bom, hỏa hoạn hoặc bụi phóng xạ bao trùm thành phố. Tuy nhiên, chúng vẫn trụ vững qua năm tháng. Cây cối có khả năng chịu phóng xạ tương đối bền bỉ. Những loài cây dẻo dai như cây bạch dương có thể chịu lượng phóng xạ 50 Gy mà hầu như không tổn hại, trong khi con người có thể chết nếu tiếp xúc với lượng phóng xạ chỉ một con số.
Một mục tiêu của tổ chức Green Legacy Hiroshima là chuyển hạt giống và cây non của hibakujumoku tới những nơi khác trên thế giới, bao gồm Mỹ và Anh. Họ ước tính hậu duệ của những cây sống sót sau vụ ném bom hạt nhân đang phát triển ở ít nhất 40 nước trên khắp thế giới.
An Khang (Theo IFL Science)