Từng bị giật điện do sơ suất khi tắm dùng máy nóng lạnh, chị Huyền (quận 2, TP HCM) cho biết mỗi lần đi công tác xa ở tỉnh phải trọ nhà nghỉ hoặc khách sạn, cần sử dụng nước nóng là chị thường hứng nước ra xô rồi mới tắm. Chị không dùng nước nóng trực tiếp từ máy nước nóng vì sợ điện giật.
"Máy nước nóng ở nhà giờ lắp các thiết bị chống điện giật, bảo vệ an toàn. Còn ở các nhà trọ, không rõ lắp máy thế nào nên tôi sợ rò điện", chị Huyền tâm sự.
Theo anh Hùng, chủ một cửa hàng chuyên sửa chữa các thiết bị điện tử, điện gia dụng tại TP HCM, hiện thị trường có khá nhiều loại máy nước nóng. Bên cạnh loại bình nóng dùng điện khá phổ biến có cái dùng gas, năng lượng mặt trời, máy nước nóng bơm nhiệt...
"Mỗi loại đều có ưu nhược điểm riêng. Máy nước nóng năng lượng mặt trời giúp tiết kiệm điện nhưng lại bất lợi với những nơi mùa đông kéo dài trong đi đây là thời điểm nhu cầu sử dụng nước nóng nhiều nhất. Máy bơm nhiệt giá thành còn khá cao so với các loại khác. Bình nóng lạnh dùng điện thì giá rẻ, tiện lợi, dễ lắp đặt nhưng có thể nguy cơ giật điện khi tắm", anh Hùng giải thích.
PGS. TS Hoàng Đình Chiến, Khoa Điện - Điện tử, Đại học Bách khoa TP HCM cho biết, máy nước nóng dùng điện nằm trong nhóm đồ điện gia dụng có khả năng rò rỉ điện, có thể dẫn đến giật điện. Nguyên lý hoạt động thiết bị này là sử dụng dây đốt (điện trở) để làm nóng nước qua đường ống dẫn theo thời gian. Hiện có 2 loại bình. Loại đun nước gián tiếp trong một thùng chứa riêng, khá cồng kềnh nhưng có độ bền cao. Loại bình đun trực tiếp nhỏ gọn, có vòi sen, nước được làm nóng trực tiếp qua bình bằng điện trở trong thời gian ngắn.
Theo phó giáo sư Chiến, dùng bình đun nóng gián tiếp cần phải tắt bình trước khi tắm để đảm bảo an toàn, tránh trường hợp điện rò rỉ theo nước gây giật. Loại bình đun nóng trực tiếp phải luôn cắm điện khi sử dụng nên khả năng giật điện cao hơn so với bình gián tiếp. Hiện nay đa số máy nước nóng điện đều có thiết bị chống giật nhưng vẫn cần lắp thêm mạch bảo vệ để đề phòng sự cố ngoài ý muốn. Khi quá dòng chịu đựng thì mạch bảo vệ sẽ tự động ngắt điện để đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
Ông Chiến khuyên, đặc biệt là cần phải đấu dây nối đất cho thiết bị để tránh nguy cơ giật điện. Đây là công đoạn mà nhiều người thường hay bỏ qua. Trong thiết kế, vỏ máy nước nóng đã có một đầu dây để chờ tiếp đất. Dây này có nhiệm vụ triệt tiêu dòng điện nếu chẳng may có hiện tượng rò. Đây là phương pháp chống điện giật an toàn, đề phòng trường hợp mạch bảo vệ hư hỏng, không kịp ngắt điện khi có sự cố. Bên cạnh đó, khi có rò điện, trước khi mạch bảo vệ ngắt người dùng cũng bị dòng điện trên 30 mA chạy qua người. Trong trạng thái toàn thân dẫn điện khá tốt do bị ướt, dòng điện này có thể không nguy hiểm tính mạng nhưng cũng biểu hiện giật điện.
Lưu ý thêm một số điều khi lựa chọn và sử dụng bình nóng lạnh bằng điện
- Khi mua nên chọn nhãn hiệu uy tín, không nên mua hàng không rõ nơi xuất xứ, kiểm tra kỹ tem nhãn. Đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất trước khi mua. Căn cứ vào nhu cầu sử dụng của từng gia đình mà chọn dung tích và công suất tiêu thụ.
- Thường xuyên kiểm tra bằng bút thử điện xem có rò rỉ điện hay không, cần phải định kỳ quan sát dây, chỗ nối, đề phòng trường hợp điện thẩm thấu ra ngoài gây giật.
- Gọi thợ kiểm tra, bảo hành định kỳ theo quy định.
- Với loại bình chứa, điều quan trọng nhất là phải luôn luôn đầy nước, tránh tình trạng khi bật, bình không có nước gây hư hỏng bộ đốt.
- Chọn vị trí lắp đặt phù hợp, đảm bảo cho nước có thể dễ dàng đi vào trong bình và nước nóng đi ra có áp lực đủ lớn cho vòi hoa sen. Trường hợp nước yếu không đủ áp lực thì nên lắp thêm một chiếc bơm áp lực, hoặc mua loại máy nước nóng trực tiếp có gắn bơm tăng áp lực ngay bên trong để tránh gây cháy bình vì không có nước.
- Không nên bật máy nước nóng suốt 24/24h, vừa tốn điện vừa có nguy cơ bị hỏng do hoạt động quá tải gây ra rò điện.
- Không nên chỉnh chế độ tối đa của máy nhằm kéo dài tuổi thọ bình và nhất là giúp giảm nguy cơ bỏng cho trẻ em, phòng trường hợp các bé vô ý mở vòi bên phía nước nóng gây phỏng nặng. Việc lắp đặt cũng nên trên tầm với của trẻ.
- Độ cao treo máy khoảng 2 m. Để tránh thất thoát nhiệt dọc theo đường ống, máy nước nóng phải để gần nơi sử dụng.
- Khi thấy người bị giật điện do máy nước nóng, không nên lao vào cứu mà phải nhanh chóng ngắt cầu dao điện, sau đó đưa người bị giật ra ngoài và làm các thao tác sơ cứu.
- Sau thời gian sử dụng 2-3 năm nên nhờ thợ bảo dưỡng và kiểm tra thiết bị để đảm bảo thiết bị an toàn và hoạt động tốt. Không nên sử dụng những bình quá cũ.
- Khi mới lắp máy, nếu nước thường xuyên có cặn hay nhiễm phèn... thì nên mở bình kiểm tra, súc rửa thường xuyên để tránh hiện tượng tắc, gây gỉ sét vỏ và rò điện.
Lê Phương