Tỷ lệ hộ dân nông thôn của Cần Thơ được cấp nước sạch từ các nguồn đạt 82,66% sau sáp nhập. Trong đó, các hệ thống cấp nước tập trung do Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Cần Thơ quản lý đạt 96,2%; hệ thống tại Hậu Giang đạt 94,9%; còn Sóc Trăng đạt 65%.
Toàn thành phố hiện có 11 đơn vị chịu trách nhiệm cung cấp nước sạch cho khu vực nông thôn. Con số được đánh giá cao so với nhiều địa phương trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long, thực tế tại nhiều xã vùng sâu, vùng xa cho thấy người dân vẫn gặp khó trong tiếp cận nguồn nước sạch ổn định.
Tại xã Cù Lao Dung, toàn xã có hơn 9.100 hộ nhưng chỉ 2.800 hộ, tương đương 31%, được sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung. Phần lớn hộ dân sống phân tán, các tuyến ống cấp nước không thể kéo mạng đến từng nơi. Khoảng 2.000 hộ phải tự đầu tư hệ thống nước quy mô gia đình.
Ông Nguyễn Văn Đắc, Phó Chủ tịch UBND xã Cù Lao Dung, cho biết công suất và dung tích bể chứa của hai trạm cấp nước hiện hữu chưa đáp ứng nhu cầu. Vào giờ cao điểm, áp lực nước yếu, nhiều hộ xa nguồn bơm thường xuyên thiếu nước hoặc chất lượng không ổn định. Hệ thống đường ống cũng đã xuống cấp, hư hỏng lặp lại.
UBND xã kiến nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường Cần Thơ sớm nâng cấp công suất các trạm cấp nước hiện có; mở rộng bể chứa, lắp thêm thiết bị tăng áp để khắc phục tình trạng nước yếu; đồng thời đầu tư thêm trạm mới tại khu vực đông dân hoặc xa nguồn bơm để giảm tải cho hệ thống hiện hữu.
Tại xã Mỹ Phước, hơn một nửa số hộ dân chưa được cấp nước sạch từ hệ thống tập trung của Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn. Người dân thường xuyên đối mặt tình trạng nước yếu, cúp nước, đôi khi nước đục, có cặn - đặc biệt mùa khô hoặc dịp lễ tết.
UBND xã cho biết cần mở rộng mạng ống thêm 43.600 m để cấp nước cho 961 hộ tại 26 ấp. Nhu cầu đầu tư được đánh giá cấp thiết nhằm đảm bảo sinh hoạt ổn định cho người dân.
Tại xã Long Phú, tình hình khả quan hơn khi gần 92% trong số 7.500 hộ dân được cung cấp nước sạch. Nguồn cấp chủ yếu từ Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Sóc Trăng và Công ty Cổ phần Cấp nước Sóc Trăng. Các đơn vị đã từng bước nâng cao chất lượng nước và mở rộng mạng lưới, giúp người dân tiếp cận nguồn nước ổn định hơn.
Trạm cấp nước tập trung xã Mỹ Thuận. Ảnh: Nguyễn Oanh
Tuy vậy, trong những tháng mùa khô, một số thời điểm chất lượng nước vẫn chưa đảm bảo, nhiều hộ dân chưa được đấu nối do hạ tầng chưa đồng bộ. UBND xã Long Phú kiến nghị mở rộng 17,65 km đường ống tại 14 tuyến dân cư, phục vụ 479 hộ, hướng đến đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao năm 2030.
Ông Võ Quốc Bửu, Giám đốc Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Cần Thơ (cũ), cho biết thách thức lớn trong giai đoạn sau sáp nhập là đề án hợp nhất Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn của Cần Thơ và Sóc Trăng đang trong quá trình lấy ý kiến, thẩm định. Do đó, việc cung cấp nước sạch vẫn do các đơn vị cũ đảm nhiệm. Trong quá trình vận hành, trung tâm cần ưu tiên chính sách cho hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách để đảm bảo khả năng đấu nối và sử dụng nước sạch.
Đối với địa bàn Hậu Giang (cũ), ba đơn vị chịu trách nhiệm cấp nước đã hoàn tất cổ phần hóa và cam kết huy động vốn doanh nghiệp để đầu tư theo nhu cầu người dân. Mục tiêu đến năm 2030, cơ bản 100% hộ dân Hậu Giang (cũ) sẽ có nước sạch sử dụng.
Một số công trình cấp nước của Công ty CP Cấp nước Sóc Trăng đã được nâng cấp trong năm 2025, góp phần cải thiện chất lượng nước và giảm tình trạng gián đoạn ở những khu vực đông dân, xa nguồn bơm.
Giai đoạn 2025 - 2030, Cần Thơ đặt mục tiêu nâng tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch lên 85%. Để đạt chỉ tiêu này, bên cạnh ngân sách nhà nước, địa phương sẽ đẩy mạnh xã hội hóa, huy động doanh nghiệp và người dân cùng tham gia đầu tư. Việc mở rộng mạng lưới cấp nước và cải thiện chất lượng được đánh giá là yếu tố then chốt nhằm đảm bảo cấp nước bền vững cho khu vực nông thôn.
Sở Nông nghiệp và Môi trường Cần Thơ đã chỉ đạo Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn xây dựng kế hoạch đầu tư các công trình cấp nước giai đoạn 2026 - 2030. Đây sẽ là cơ sở triển khai mở rộng cấp nước nông thôn, tăng tỷ lệ hộ dân được sử dụng nước sạch theo mục tiêu thành phố đề ra.
Ánh Dương