Đây là ý tưởng quy hoạch huyện Cần Giờ của Công ty Nikken Sekkei Civil Engineering LTD (Nhật Bản) - đơn vị đạt điểm cao nhất, được Hội đồng đánh giá tuyển chọn và UBND TP HCM thông qua. Cần Giờ rộng 704 km2, chiếm hơn 1/3 tổng diện tích của thành phố, cách trung tâm khoảng 50 km, được đề xuất gồm 3 khu chức năng.
Phương án quy hoạch Cần Giờ được TP HCM chọn trình thủ tướng.
Đô thị vệ tinh tại xã Bình Khánh - cách trung tâm 20 km, sân bay Long Thành 30 km, gần khu công nghiệp Hiệp Phước (huyện Nhà Bè) thuận lợi cho lưu thông hàng hóa với nhiều thế mạnh. Khu vực này được đề xuất phát triển thành đô thị Expo City với những chức năng chưa có ở TP HCM. Ngoài các kho hậu cần, sẽ bố trí thêm các chức năng dịch vụ như trưng bày, bán buôn các sản phẩm tập trung qua hậu cần; trung tâm dữ liệu; dịch vụ Logistic bên thứ 3...
Khu bảo tàng sống, khu dự trữ sinh quyển: gồm toàn bộ rừng ngập mặn được bảo tồn là tài nguyên du lịch sinh thái, cách trung tâm thành phố khoảng 30-60 km. Với môi trường tự nhiên phong phú, nơi đây sẽ hạn chế phát triển đô thị.
Các công trình dịch vụ sinh thái hiện hữu sẽ được cải tạo một phần để nâng cao chất lượng phục vụ; xây dựng một số điểm lưu trú, nghỉ lại bên trong rừng, hình thành trọng điểm tham quan du lịch; du khách có thể tiếp cận khu du lịch bằng BRT và dùng thuyền, hạn chế tuyết đối xây dựng đường giao thông.
Khu đô thị sinh thái du lịch (kết hợp đô thị hiện hữu và đô thị lấn biển mới rộng 2.870 ha ở xã Long Hòa và thị trấn Cần Thạnh) hướng đến một đô thị nghỉ dưỡng môi trường mới chưa từng có. Trong đó, khu đô thị lấn biển sẽ được giữ như quy hoạch hiện nay, đồng thời xây thêm một tuyến đường vành đai kết nối khu đô thị hiện hữu với khu đô thị mới, bố trí thêm trạm BRT...
Huyện Cần Giờ (phía trong đường màu đỏ) là địa phương duy nhất của TP HCM giáp biển. Ảnh: Google maps.
Theo đơn vị đề xuất, khi kết hợp 3 khu chức năng này Cần Giờ sẽ thành Đô thị tự cung tự cấp, hòa hợp thiên nhiên và con người, cái mới và cái cũ cùng tồn tại. Điều này thể hiện qua việc bảo tồn khu dân cư hiện hữu và tự nhiên, phát triển với mật độ thấp, lấy giao thông công cộng (cả đường bộ và thủy) làm trọng tâm, kết nối với trung tâm bằng hệ thống BRT và xe buýt, giảm thiểu nhu cầu năng lượng, ứng dụng khoa học kỹ thuật lọc nguồn nước biển sạch; tái sử dụng năng lượng nhằm giảm tác động môi trường...
Dân số huyện Cần Giờ theo đề xuất sẽ tăng lên 600.000 người - gấp đôi so với quy hoạch trước đây. Hướng tuyến cầu Cần Giờ nối với huyện Nhà Bè cũng sẽ thay đổi so với quy hoạch; một tuyến đường trên cao nối từ cầu Cần Giờ đến Khu đô thị du lịch biển cũng dự kiến được đưa vào quy hoạch (không mở rộng đường Rừng Sác theo quy hoạch trước đây để không ảnh hưởng đến hệ sinh thái rừng ngập mặn).
Do có nhiều thay đổi so với quy hoạch trước đây nên TP HCM kiến nghị Thủ tướng cho lập và phê duyệt quy hoạch Cần Giờ song song với công tác điều chỉnh Đồ án quy hoạch chung thành phố đang thực hiện.
Sau ngày đất nước thống nhất, huyện Duyên Hải được thành lập từ quận Cần Giờ và quận Quảng Xuyên, thuộc tỉnh Đồng Nai với dân số khoảng 30.000 người. Kinh tế xã hội huyện Duyên Hải lúc này rất khó khăn, toàn huyện chỉ có 13 km đường, giao thông đi lại chủ yếu bằng đường thủy...
Tháng 11/1977, Tổng bí thư Lê Duẩn cùng Bí thư Thành ủy TP HCM Võ Văn Kiệt và Phó bí thư Nguyễn Thành Thơ có chuyến thực địa huyện Duyên Hải. Thành phố xác định đây là vị trí tiền tiêu, không chỉ quan trọng về an ninh quốc phòng mà còn hướng tới khai thác tiềm năng phong phú của Biển Đông, bảo vệ con đường thủy quốc tế vào cảng Sài Gòn, mở con đường bộ từ nội thành về bờ biển và khôi phục rừng Sác Cần Giờ.
Ngày 29/12/1978, Quốc hội khóa VI ban hành Nghị quyết phê chuẩn huyện Duyên Hải chính thức sáp nhập vào TP HCM.
Hữu Nguyên