Thảo luận về kinh tế - xã hội tại Quốc hội sáng 28/10, ông Trần Văn Tuấn (Phó đoàn Bắc Giang) lo ngại trước tình trạng thiếu trầm trọng nhà ở cho công nhân. Nguồn cung nhà ở cho nhóm này chưa đáp ứng về số lượng và chất lượng.
Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng đã quan tâm tháo gỡ cơ chế, chính sách pháp luật liên quan. Giữa tháng 6, Thủ tướng đối thoại trực tuyến với 4.500 công nhân trên toàn quốc. Đầu tháng 8, người đứng đầu Chính phủ chủ trì hội nghị trực tuyến với lãnh đạo các bộ ngành, địa phương để thúc đẩy nhà ở xã hội và nhà ở cho công nhân, người thu nhập thấp.
Tuy nhiên, theo ông Tuấn, công nhân vẫn gặp nhiều khó khăn, các vướng mắc chưa được tháo gỡ. Ông đề nghị Chính phủ và các bộ ngành tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách đặc thù về nhà ở xã hội cho công nhân.
"Đây là lực lượng quan trọng, có đặc thù so với các nhóm khác. Nhưng quy định hiện hành chưa có chế định riêng về nhà ở cho họ, hoặc quy định còn nằm rải rác trong một số văn bản", ông Tuấn nói.
Đại biểu Trần Văn Tuấn phát biểu tại Quốc hội ngày 28/10. Video: Truyền hình Quốc hội
Luật Nhà ở 2014 nêu rõ, người lao động làm việc trong các doanh nghiệp thuộc diện được hưởng chính sách về nhà ở xã hội. Nghị định quy định một trong những điều kiện để được hưởng chính sách này là công nhân chưa có nhà ở hoặc chưa được mua, thuê nhà ở xã hội; chưa được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở, đất ở dưới mọi hình thức tại nơi sinh sống và làm việc.
Phó đoàn đại biểu Bắc Giang đánh giá, quy định trên chưa hợp lý bởi rất nhiều công nhân làm việc tại khu công nghiệp, nhà máy, xí nghiệp thuộc diện hộ nghèo, thu nhập thấp. Dù họ đã có nhà, đất ở quê cùng bố mẹ, anh chị em, nhưng rời quê đi làm, phải thuê chỗ ở chật hẹp. Họ rất cần được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, và cần có chế định riêng về nhà ở cho công nhân.
Theo ông, các cơ quan phải tạo điều kiện cho hộ gia đình, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân thuê. Chính phủ đã đề ra mục tiêu đến năm 2030 xây ít nhất một triệu căn nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp. Để thực hiện được, cần nguồn lực rất lớn, nên phải khuyến khích nhiều thành phần kinh tế tham gia, trong đó không chỉ có các doanh nghiệp mà còn hộ gia đình, cá nhân.
Thực tiễn Bắc Giang có 5.000 công trình nhà ở cho công nhân do các hộ gia đình, cá nhân xây dựng, đáp ứng nhu cầu cho 66.000 công nhân thuê. Nhưng từ nay đến năm 2025, địa phương vẫn khuyến khích cá nhân tiếp tục xây nhà, đáp ứng chỗ ở cho 180.000 lao động.
Luật sư Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP HCM) cũng đề nghị Chính phủ có ngay chính sách khuyến khích xây và bán, bán trả góp, cho thuê, mua nhà ở cho người thu nhập thấp. Các nhóm cần ưu tiên trước mắt là người lao động, cán bộ, chiến sĩ, công chức, viên chức chưa có nhà. Chủ trương này sẽ bồi dưỡng nguồn nhân lực cho nền kinh tế và khu vực công.
Tham gia giải trình, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, trong dự thảo Luật Đất đai sửa đổi sẽ quy định nhà nước tạo quỹ đất, không thu tiền sử dụng đất để giá nhà ở xã hội, nhà cho sinh viên và người thu nhập thấp hợp lý hơn.
Bộ trưởng Lao động Thương binh Xã hội Đào Ngọc Dung. Ảnh: Media Quốc hội
Bộ trưởng Lao động Thương binh Xã hội Đào Ngọc Dung cho rằng, qua đại dịch, đời sống người dân hiện nay được cải thiện, nhưng vẫn còn bộ phận khó khăn. Bình quân thu nhập của người lao động quý III/2022 tăng lên 7,6 triệu đồng/tháng, cao hơn cùng kỳ năm ngoái. Khu vực dịch vụ có thu nhập hơn 8 triệu đồng/tháng.
Theo ông Dung, cuộc sống và thu nhập của người dân đã trở lại bình thường. Các vấn đề về nhà ở, nhà trọ, an sinh, nhu cầu thiết yếu được quan tâm hơn. Lực lượng lao động phục hồi nhanh. Cách đây một năm, cả nước lo ngại trước làn sóng ba triệu lao động di chuyển từ các thành phố về địa phương, có thể làm đứt gãy chuỗi cung ứng. Nhưng thực tế Việt Nam đã không để xảy ra đứt gãy và trở lại bình thường nhanh hơn dự báo.
Dù vậy, Bộ trưởng Lao động Thương binh Xã hội thừa nhận công tác đảm bảo an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững của Việt Nam có nhiều thách thức. Cả nước còn 2,4 triệu hộ nghèo và cận nghèo, chiếm 9% tổng số hộ. Theo tiêu chí mới, đời sống của một bộ phận người dân còn khó khăn. Lưới an sinh xã hội thực chất còn thấp. Nhà ở xã hội, nhà ở công nhân còn thiếu...
Chiều nay, Quốc hội tiếp tục thảo luận về tình hình kinh tế, xã hội. Các bộ trưởng, trưởng ngành sẽ giải trình các vấn đề mà đại biểu Quốc hội đặt ra.
Viết Tuân - Sơn Hà