Sáng 1/6, thảo luận tình hình kinh tế xã hội tại Quốc hội, PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu (Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) trăn trở vì dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực, trong đó y tế chịu hậu quả nặng nề nhất. Hệ thống y tế Việt Nam đã trải qua "những giờ phút không thể nào quên". Thành công đã được xã hội ghi nhận, sai lầm đã phải trả giá, theo nguyên tắc công tội phân minh.
"Vấn đề đặt ra là sau cơn bão lớn, việc phục hồi và phát triển ngành trụ cột của xã hội sẽ diễn ra như thế nào? Không thể vì những vi phạm mà để cả hệ thống tê liệt", ông Hiếu nói. Những khó khăn trước đây như thu nhập nhân viên y tế thấp, mua sắm, đấu thầu trang thiết bị, thuốc... đến nay không được cải thiện "mà còn tệ hơn bao giờ hết". Nhiều nhân viên y tế, người bệnh, cử tri lo lắng về những khó khăn hiện nay cũng như tương lai của hệ thống y tế Việt Nam.
Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho rằng tìm được câu trả lời cho vấn đề này không dễ, bởi những vướng mắc đã kéo dài nhiều nhiệm kỳ, ai cũng nhận ra, nhưng ngày càng nhiều và phức tạp hơn. Đấu thầu mua sắm trang thiết bị, thuốc là nỗi lo lớn nhất của đa số bệnh viện cả công lẫn tư. Có bộ trưởng than phiền đi nhiều cửa hàng, nhưng không tìm mua được loại thuốc kháng sinh thông dụng.
Bên cạnh đó, nguồn nhân lực chất lượng cao đã thiếu nay càng ít hơn vì mức lương không tăng mà có xu hướng giảm ở bệnh viện công. Nhiều bệnh viện không đủ phương tiện, trang thiết bị để triển khai kỹ thuật hiện đại khiến bác sĩ giỏi đến đâu cũng nản lòng.
PGS. TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Ảnh: Media Quốc hội
Từ thực trạng nêu trên, ông Hiếu đề nghị Quốc hội rà soát, cho ý kiến cụ thể để sớm hoàn thiện dự thảo Luật Khám, chữa bệnh tại kỳ họp này và thông qua ở kỳ họp tiếp theo.
Quốc hội cũng cần giám sát Chính phủ ban hành sớm các nghị định, thông tư để tháo gỡ vướng mắc nghiêm trọng của hệ thống y tế, như quyết nghị giảm cấp độ dịch Covid-19; hướng dẫn quyết toán chi phí chống dịch; thống nhất thanh toán chi trả bảo hiểm y tế cho một số lĩnh vực. Gói phục hồi kinh tế cần có khoản cụ thể đầu tư cho y tế cơ sở; kỹ thuật cao tại bệnh viện chuyên ngành; đào tạo nâng cao chất lượng, thu hút tài năng ngành y.
"Với tư cách là bác sĩ, tôi mong lãnh đạo cấp cao và đại biểu thấu hiểu, chia sẻ phần nào những khó khăn mà chúng tôi đang gặp phải, không chỉ về vật chất mà chủ yếu là tinh thần", ông Hiếu chia sẻ.
Vị đại biểu cho biết, sự ổn định và phương hướng phát triển rõ ràng là điều nhân viên y tế cần nhất lúc này. Đại dịch Covid-19 đã chứng minh khả năng vượt khó của hệ thống y tế Việt Nam. Với nguồn lực hạn chế, nhưng tỷ lệ tử vong của Việt Nam thấp hơn nhiều quốc gia khác, công đầu là cán bộ y tế. Nhưng trong "thời bình", họ lại rất hoang mang khi biến cố dồn dập xảy ra.
"Những con sâu đã bị gạt khỏi hệ thống. Nhưng những người ở lại rất hoang mang, loay hoay chưa tìm được đường đi, vì đi đâu cũng vướng, làm gì cũng có thể sai, bởi hệ thống pháp luật chưa hoàn chỉnh", ông Hiếu nói.
Việt Nam luôn coi an sinh xã hội là mục đích phấn đấu, trong đó có hai trụ cột là y tế và giáo dục. Tuy nhiên, hai lĩnh vực này, theo ông Hiếu, "đang gặp vô vàn khó khăn, ảnh hưởng đến nhiều năm, qua nhiều thế hệ, để lại những hậu quả khó lường", và "người dân sẽ bị thiệt hại nhất".
Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu phát biểu tại nghị trường sáng 1/6. Video: Media Quốc hội
Đại biểu Trịnh Xuân An, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Quốc phòng và An ninh, cũng đề nghị cơ quan chức năng tiếp tục quan tâm đến hệ thống y tế, nhất là y tế cơ sở và bệnh viện công. Cần có cơ chế để các cơ sở y tế chủ động, tự tin trong việc mua sắm trang thiết bị, thuốc men, "tránh tâm lý sợ thanh tra, kiểm tra không dám làm, không dám mua và thái độ cứ nhìn vào y tế là thấy tiêu cực".
"Hệ thống y tế đang bị rúng động bởi quả bom Việt Á, nhưng việc chống dịch, chữa bệnh, cứu người, vì sức khỏe nhân dân vẫn phải là ưu tiên hàng đầu", đại biểu An nhấn mạnh.
Về dịch bệnh Covid-19, bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu cho biết, sáng nay Bệnh viện điều trị Covid-19 Hoàng Mai (Hà Nội) chỉ còn 10 bệnh nhân. Các địa phương khác cũng ghi nhận số lượng bệnh nhân ít; tỷ lệ tử vong nhiều ngày qua gần như không có. Trận chung kết bóng đá SEA Games 31, hàng chục nghìn cổ động viên đến sân Mỹ Đình không phải đeo khẩu trang. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn chưa chính thức tuyên bố loại Covid-19 khỏi bệnh truyền nhiễm nhóm A.
Theo quy định, vì Covid-19 là bệnh truyền nhiễm nhóm A nên bệnh nhân được khám và điều trị miễn phí. Khi chuyển sang bệnh truyền nhiễm nhóm B, việc thanh toán chi phí khám chữa bệnh Covid-19 sẽ như các bệnh lý thông thường khác, là bảo hiểm y tế hoặc người dân chi trả khi khám dịch vụ.
"Covid-19 là bệnh lý chuyên khoa không có nghĩa hạ thấp sự nguy hiểm của dịch bệnh mà cần theo dõi sát và phản ứng linh hoạt", ông Hiếu phân tích và cho rằng có ba chỉ số cần theo dõi, là xét nghiệm phát hiện sớm biến chủng mới; ghi nhận sự lây lan đột ngột của dịch bệnh trong cộng đồng; tình hình bệnh nhân nặng phải nhập viện.
Nếu những chỉ số này phát sinh vấn đề cần lưu ý thì cơ quan quản lý nhà nước sẽ chuyển trạng thái chống dịch. Việt Nam không nên ngồi chờ diễn biến của dịch bệnh mà cần chủ động phản ứng linh hoạt. "Đã đến lúc trở lại bình thường cũ, để phục vụ lộ trình mở cửa phục hồi kinh tế hậu Covid-19 và tránh quá tải hệ thống y tế. Các bệnh viện sẽ có đủ sức điều trị bệnh lý thông thường và Covid-19", bác sĩ Hiếu đề xuất.
Khi trở lại bình thường cũ, cơ quan chức năng chỉ nên khuyên người dân đeo khẩu trang nơi công cộng và rửa tay thường xuyên. Người nhiễm Covid-19 nên ở nhà, nếu có dấu hiệu chuyển nặng thì vào viện. Người có triệu chứng nhẹ vẫn nên hạn chế tiếp xúc với nhóm nguy cơ cao như người già, trẻ sơ sinh, phụ nữ có thai. Việc cách ly người nhiễm Covid-19 không thể cực đoan như trước đây. Bất cứ ai xét nghiệm nhanh âm tính đều có thể đi làm bình thường.
Chiều nay, Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường tình hình kinh tế - xã hội.