"Các nước khác cũng có thể xin phép cập cảng tại căn cứ hải quân, tiếp liệu hoặc tổ chức các cuộc tập trận chung với Campuchia", Thủ tướng Hun Sen nói trong bài phát biểu tại lễ khai trương công viên giải trí thuộc sở hữu của Trung Quốc gần thủ đô Phnom Penh hôm nay.
Thủy thủ đứng gác gần tàu chở xăng dầu tại căn cứ hải quân Ream ở Sihanoukville, Campuchia tháng 7/2019. Ảnh: AFP.
Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) hôm 2/10 công bố ảnh vệ tinh cho thấy một tòa nhà do Mỹ xây tại căn cứ hải quân Ream bị san phẳng hồi tháng trước. Công trình được cho là sở chỉ huy chiến thuật của hải quân Campuchia, được Mỹ tài trợ xây dựng trước đây.
Phát ngôn viên đại sứ quán Mỹ tại Campuchia nói với AFP hôm nay rằng Mỹ "thất vọng" trước động thái này, nói thêm rằng căn cứ này là vốn là biểu tượng cho quan hệ Mỹ - Campuchia và công trình "mới chỉ 7 năm tuổi".
"Chúng tôi lo ngại rằng việc san bằng cơ sở có thể gắn liền với kế hoạch để khí tài và nhân viên quân sự Trung Quốc hiện diện tại căn cứ hải quân Ream. Sự hiện diện quân sự như vậy sẽ tác động tiêu cực đến quan hệ song phương Mỹ - Campuchia, đồng thời gây bất ổn cho khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương", phát ngôn viên nói.
Ảnh vệ tinh chụp hôm 22/8 (trái) và hôm 1/10 (phải) cho thấy tòa nhà do Mỹ xây tại căn cứ hải quân Ream của Campuchia đã biến mất. Ảnh: CSIS.
Năm ngoái, Lầu Năm Góc yêu cầu Campuchia giải thích tại sao họ từ chối đề nghị sửa chữa căn cứ Ream, nói rằng quyết định này đặt ra những suy đoán về việc Campuchia có thể cho phép quân đội Trung Quốc đồn trú tại căn cứ này.
Chính phủ Campuchia nhiều lần bác bỏ thông tin rằng Trung Quốc đã đạt thỏa thuận bí mật với Campuchia để bố trí lực lượng tại căn cứ. Campuchia khẳng định việc cho phép lực lượng nước ngoài đồn trú sẽ trái với hiến pháp. Phnom Penh cho biết cơ sở bị phá hủy chỉ đơn giản là được di dời cách Ream khoảng 30 km về phía bắc vì nó cần quy mô lớn hơn hơn địa điểm cũ.
Căn cứ Ream ở đông nam thành phố cảng Sihanoukville. Thành phố này là đặc khu kinh tế do Trung Quốc điều hành và là trung tâm sòng bạc. Campuchia là một trong những quốc gia Đông Nam Á duy trì quan hệ thân thiết với Trung Quốc và đã nhận được hàng tỷ USD viện trợ từ Bắc Kinh.
Vị trí căn cứ hải quân Ream của Campuchia. Đồ họa: GiS.
Phương Vũ (Theo AFP)