Listening (Nghe) là kỹ năng cần rèn luyện trong môi trường tiếp xúc và va đập ngôn ngữ thường xuyên, đôi khi chỉ đơn giản là dành thời gian ngắn xem video, podcast bằng tiếng Anh trong lúc rảnh rỗi.
Sự khác biệt về âm trong tiếng Anh và tiếng Việt cũng là một trở ngại trong quá trình luyện nghe. Tiếng Anh có những hiện tượng hay gặp nhưng không xuất hiện trong ngôn ngữ tiếng Việt như âm đuôi, nuốt âm, nối âm, đồng hóa âm vị... gây khó khăn cho người học. Bên cạnh đó, việc ít dành thời gian nghe sẽ tác động đến sự tập trung, dẫn đến xao nhãng và thiếu kiên nhẫn khi phải nghe liên tục để chọn lọc thông tin cần thiết như khi làm bài thi IELTS Listening.
Theo nghiên cứu của Yonezaki (Nagaoka National College, 2014) và G.Reza Kiany (TESL Canada Journal, 2002), phương pháp Dictation giúp người học rèn luyện việc chuyển đổi âm thanh thành cấu trúc ngôn ngữ (Linguistic form). Có thể hiểu đơn giản, Dictation là quá trình nghe bài nghe (dạng video, audio, podcast...) và chép lại chính xác, chi tiết nội dung. Dictation dần trở thành một trong những phương pháp phổ biến được sử dụng hiện nay vì những ưu điểm hỗ trợ nâng cao khả năng nghe hiểu như:
- Phương pháp học dễ thực hiện, có thể luyện tập tại bất cứ đâu, chỉ cần nguồn nghe có transcript và dụng cụ để viết lại thông tin.
- Giúp người học làm quen hơn với các hiện tượng âm trong tiếng Anh và nhận biết những từ mình biết nhưng không nghe được do bản thân phát âm sai.
- Phương pháp Dictation liên kết được nhiều kỹ năng trong tiếng Anh. Không chỉ dừng lại ở việc cải thiện khả năng nghe, người học còn có cơ hội nâng cao khả năng phát âm khi nhận ra lỗi phát âm sai, cơ hội rèn luyện khả năng nói và bồi đắp vốn từ vựng đa dạng.
- Phương pháp giúp gia tăng kỹ năng nghe chuyên sâu, tăng sự tập trung cao độ và cải thiện khả năng bắt thông tin.
- Người học được lựa chọn nguồn nghe theo chủ đề yêu thích.
Bà Tô Lan Phương, Trưởng ban Đào tạo và Học thuật của IELTS Fighter cho biết, ở trình độ Beginner (Cơ bản), người học nên làm quen với nguồn nghe trên BBC Learning English hoặc VOA News với những bài có độ dài phù hợp, tốc độ nghe vừa phải và từ vựng cơ bản. Khi trình độ tốt hơn, bạn có thể tập chép chính tả với các nguồn nâng cao hơn như Ted Talk hoặc các podcast ngắn trên Spotify với chủ đề đa dạng.
Bà Tô Lan Phương (bên phải) - Trưởng ban Đào tạo và Học thuật IELTS Fighter trong một buổi chia sẻ cách cải thiện kỹ năng nghe cho các bạn trẻ.
Để áp dụng phương pháp Dictation nâng cao trình nghe tiếng Anh một cách hiệu quả nhất bà Lan Phương cũng khuyên học viên thực hiện theo những bước sau:
Bước 1: Lựa chọn nguồn nghe không quá dài, thời lượng hợp lý nhất là 2-3 phút, có đi kèm transcript và nội dung không quá chuyên sâu vào học thuật.
Bước 2: Nghe toàn bộ nội dung bài một lần để nắm được nội dung tổng quan.
Bước 3: Tập trung nghe sâu. Dừng lại sau mỗi câu để ghi chép (chú ý đến các từ ở dạng số nhiều, đuôi ed, các hiện tượng nối âm, nuốt âm...).
Bước 4: Đối chiếu với transcript đã có. Đánh dấu chỗ sai, các từ không nghe được và lập bảng thống kê các lỗi sai nhiều nhất (ví dụ: lỗi sai chủ yếu ở việc thiếu "s" ở các danh từ số nhiều).
Bước 5: Nghe lại bài và đặc biệt chú ý đến các lỗi sai đã đánh dấu.
Ngọc Anh