Cuối tháng 3, anh Bình Minh - chủ tài khoản Facebook Bui Binh Minh bất ngờ thấy hình ảnh cá nhân được đăng trên một diễn đàn kinh doanh tiền ảo tại Facebook với thông tin thất thiệt. Theo nội dung chia sẻ, người đăng bài bị nhân vật trong ảnh (anh Minh) lừa đảo gần 150 triệu đồng mua bitcoin và muốn nhờ cộng đồng truy tìm để đòi nợ.
Lần theo thông tin, anh Minh phát hiện ra một tài khoản sử dụng nhiều hình ảnh của mình trên Facebook. Tài khoản này trước đó đã đăng nhiều bài tại các nhóm đầu tư vào thị trường bitcoin. Sau khi phát hiện, anh Minh đã nhờ bạn bè cùng report Facebook để khóa tài khoản ảo và chia sẻ rộng rãi xác thực thông tin về bản thân.
Anh Minh đính chính lại thông tin trên trang cá nhân.
Hiện nay, mặc dù tài khoản giả đã bị báo cáo nhưng trên một số trang mua bán vẫn còn tồn tại các thông tin thất thiệt chia sẻ hình ảnh của anh Minh, khiến anh phải liên tục đi đính chính. Dù không liên quan tới sự việc nhưng anh Minh lo lắng việc thông tin bị đưa sai lệch trên cộng đồng mạng ảnh hưởng đến uy tín và sự an toàn của bản thân và gia đình.
Theo chuyên gia Lê Hoàng Việt, mentor môn học Trở thành Công dân số, Đại học trực tuyến FUNiX, bên cạnh lợi ích giúp mọi người liên lạc, giao lưu đơn giản và nhanh chóng, Facebook cũng tiềm ẩn không ít rủi ro về an toàn thông tin. Do đó, mọi người cần lưu ý quản lý thông tin cá nhân để tránh bị lợi dụng, giả mạo trên mạng.
Sơ hở khi quản lý thông tin trên Facebook
Mọi tài khoản Facebook đều có thể bị giả mạo hoặc khai thác thông tin với mục đích xấu. Những thông tin dễ bị lợi dụng là những thông tin cá nhân được công khai trên Internet theo những cách vô tình hoặc chủ động gồm hình ảnh, email, số điện thoại, địa chỉ nhà riêng hoặc cơ quan...
Việc giả mạo tài khoản Facebook không hề khó khăn. Nhiều người đăng những thông tin cá nhân, hình ảnh bản thân, gia đình và công việc… ở chế độ Công khai (Public), cho phép mọi người đều có thể xem được. Nhiều người cũng để cho bạn bè tag (gắn thẻ) và viết lên timeline (dòng thời gian) trên trang Facebook mà không có sự kiểm duyệt trước, cho phép tất cả mọi người đều có thể comment vào các bài viết đó dù có phải là bạn bè của mình hay không… Nếu thu thập được các thông tin này, kẻ xấu có thể xây dựng một tài khoản tương tự hoặc lợi dụng hồ sơ thực để tạo ra một tài khoản ảo có những đặc điểm gần giống một cá nhân thật và sử dụng với mục đích xấu.
Cách quản lý thông tin cá nhân để tránh bị lợi dụng, giả mạo
Hiện nay, Facebook cung cấp các công cụ về quyền riêng tư như khi viết bài, khi cập nhật thông tin cá nhân, hay thậm chí là cập nhật ảnh đại diện… Vì vậy, người dùng có thể cân nhắc về quyền riêng tư trước khi đưa bất kỳ thông tin nào lên mạng nói chung và Facebook nói riêng, đặc biệt là các thông tin cá nhân, hình ảnh về trẻ em, hoạt động gia đình… Dưới đây là một số lưu ý:
- Kết bạn với những người mình thực sự quen biết
- Lựa chọn chế độ phù hợp khi cung cấp thông tin cá nhân bởi Facebook chỉ là một mạng xã hội và bạn không cần thiết phải công khai tất cả các thông tin về bản thân.
- Lựa chọn chế độ phù hợp khi viết bài, check-in (đánh dấu địa điểm), đưa ảnh, video… lên Facebook: nếu không thực sự cần thiết bạn không nên chọn chế độ Công khai (Public) cho bài viết của bạn, vì chế độ này cho phép tất cả mọi người có tài khoản Facebook có thể nhận xét (comment) vào bài viết của bạn.
- Cân nhắc khi đưa hình ảnh trẻ em lên trên Internet (Chính phủ đã có Luật yêu cầu khi đưa ảnh trẻ em lên Internet cần có sự cho phép của bố mẹ hoặc cá nhân các em nếu đã đủ 7 tuổi).
- Kiểm tra lại các thông tin trong tài khoản của mình với chế độ "Xem trang với tư cách…" (View as…).
- Kiểm tra lại các hoạt động của mình ở mục "Nhật ký hoạt động" (Your Activity Log).
- Kiểm tra lại việc bảo mật tài khoản Facebook : sử dụng xác thực 2 yếu tố, quyền riêng tư…
- Nếu bạn muốn chia sẻ thông tin hoặc bài viết của ai đó, cần xin phép người viết trước khi thực hiện.
- Nếu là người bán hàng online, cần tôn trọng quyền riêng tư của người khác và suy nghĩ trước khi gắn thẻ (tag) bạn bè vào bài viết của mình.
Chọn tính tăng View As trong tài khoản Facebook để kiểm tra những thông tin nào hiển thị ở chế độ Public (công khai).
Cách khắc phục khi bị giả mạo thông tin trên Facebook
Người nổi tiếng có tỷ lệ bị lợi dụng, giả mạo thông tin cao hơn. Để tránh gặp các trường hợp bị giả mạo như vậy, người dùng có thể xác thực chính chủ với Facebook để có dấu tick mầu xanh bên cạnh tên tài khoản bằng cách liên hệ với Facebook và nộp hồ sơ cung cấp các thông tin cá nhân.
Tuy nhiên, dù không phải là người nổi tiếng, bạn vẫn có thể bị giả mạo tài khoản. Trong trường hợp này, chúng ta có thể kêu gọi cộng đồng mạng báo cáo các tài khoản giả mạo với Facebook.
Với những trường hợp nghiêm trọng và có dấu hiệu lừa đảo, ảnh hưởng tới an toàn cá nhân, bạn nên báo Công an sở tại nơi mình cư trú.
Vân Bích