Nếu phạm nhân bộc lộ xu hướng tự sát rõ ràng mà không được quan tâm khiến điều đáng tiếc xảy ra, nơi giam giữ có thể phải chịu trách nhiệm bồi thường. Vì vậy, nhà tù ở Mỹ thường có chế độ theo dõi chống tự sát.
Treo cổ là phương thức tự sát phổ biến nhất trong tù. Phòng giam chống tự sát sẽ được loại bỏ mọi đồ nguy hiểm (như vật sắc nhọn), đồng thời không có vật nhô ra để làm móc treo (như vòi nước, thành giường...). Cửa kính ở những phòng này thường không có song sắt mà được thay bằng lớp thủy tinh nhựa dẻo chống đập phá.
Phạm nhân bị khám xét để chắc chắn không mang đồ vật có thể trợ giúp tự sát hoặc vật có thể được chế thành thòng lọng thắt cổ như dây giày, thắt lưng, cà vạt, áo lót, tất, và ga trải trường. Trong những trường hợp đặc biệt, phạm nhân có thể bị lột sạch quần áo hoặc phải mặc quần áo bằng giấy. Một số bang ở Mỹ còn yêu cầu phạm nhân chỉ được nằm ngủ với loại chăn siêu dày, không thể bị xé hoặc thắt thành thòng lọng.
Khi được đặt dưới chế độ theo dõi chống tự sát, phạm nhân không được tắm rửa hoặc cạo râu, và đôi khi cũng không được phát giấy vệ sinh vì sợ họ tự làm mình bị nghẹn. Sách báo, tạp chí bị cấm. Mỗi bữa ăn không được phát kèm dụng cụ ăn uống nên thường là những món chỉ cần ăn bốc.
Cán bộ trại giam ngồi ngoài cửa buồng để theo dõi liên tục. Ảnh: Chris Landsber/The Oklahoman.
Nhiều phòng theo dõi được lắp đặt hệ thống camera giám sát 24/24h, nhưng cán bộ nhà tù cũng phải trực tiếp tới phòng giam để kiểm tra. Tùy vào độ rủi ro do chuyên gia tâm thần học của nhà tù quyết định, nhân viên nhà tù sẽ tới kiểm tra với tần suất trung bình khoảng 15 phút hoặc nửa tiếng mỗi lần.
Mỗi lần kiểm tra, nhân viên phải xác minh phạm nhân vẫn còn sống (ví dụ như có đang thở hay không) và điền những gì quan sát được vào bảng theo dõi.
Một số người vẫn cho rằng tần suất kiểm tra như trên vẫn là quá ít vì chỉ cần ba phút treo cổ là não bộ bị tổn thương vĩnh viễn, và 5-7 là gây tử vong. Vì vậy, trong những trường hợp rủi ro cao, cán bộ trại giam sẽ ngồi theo dõi 24/24h ngay trước cửa buồng giam.
Trong một số trường hợp rủi ro khác, phạm nhân có thể bị đặt nằm trên đệm, sau đó bị cột chặt hai tay, hai chân và ngang ngực, đôi khi phần đầu cũng bị giới hạn. Mỗi hai tiếng, phạm nhân sẽ được nới lỏng đai thắt của lần lượt từng chi để di chuyển cho đỡ mỏi. Phương pháp trói buộc này không được kéo dài trong 16 tiếng liên tiếp. Đồng thời, phạm nhân phải luôn được theo dõi.
Những năm gần đây, một số nhà tù, trong đó bao gồm Cục nhà tù liên bang, nghĩ ra cách ghép phạm nhân có xu hướng tự sát ở chung buồng với bạn tù có tâm lý ổn định hơn và đã được huấn luyện để giúp đỡ và theo dõi họ. Cách làm này dựa trên kết quả nghiên cứu cho thấy bạn tù sẽ giúp trấn tĩnh phạm nhân hiệu quả hơn, đồng thời nhà tù cũng có thể tiết kiệm tới 300.000 USD một năm chi phí lương ngoài giờ.
Quốc Đạt (Theo CNN, Slate)