Trước những sai phạm, ngày 17/3, Nguyễn Văn Hậu (tức Hậu "Pháo", Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn) bị Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03, Bộ Công an) đề nghị truy tố về ba tội Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng, Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Trong 9 người bị cáo buộc Nhận hối lộ có cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Lê Duy Thành và cựu Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy Phạm Hoàng Anh.
Theo kết luận điều tra, dự án chợ đầu mối nông sản thực phẩm, hệ thống kho vận và khu đô thị Thương mại Vĩnh Tường, huyện Vĩnh Tường (gọi tắt là chợ đầu mối) quy mô 188 ha, tổng mức đầu tư giai đoạn đầu gian đoạn đầu 2.290 tỷ đồng được UBND tỉnh Vĩnh Phúc giao cho Công ty CP Tập đoàn Sông Hồng Thăng Long làm chủ đầu tư vào năm 2012. Trong dự án này "khu siêu đô thị này" có công trình nhà ở xã hội, nhà liền kề, nhà biệt thự, nhà chung cư, công viên... Nhưng đến 2016, dự án vẫn chưa triển khai được nên bị đưa vào danh mục thu hồi chủ trương đầu tư.
Hậu đến gặp bà Lan tại trụ sở Tỉnh ủy Vĩnh Phúc thỏa thuận và thống nhất sẽ mua lại cổ phần của Sông Hồng Thăng Long để được tiếp tục triển khai dự án. Bà Lan đồng ý, chỉ đạo các lãnh đạo UBND tỉnh, Giám đốc Sở Xây dựng, "quan tâm đến dự án của Hậu Phúc Sơn".
Theo cáo buộc, tại cuộc gặp hồi tháng 6/2017, bà Lan gợi ý phải chi tiền để được thực hiện dự án. Hậu hiểu muốn được thực hiện dự án phải chi tiền cho lãnh đạo với mức 300 đến 500 triệu đồng một ha. Biết "phải đưa rất nhiều tiền" nên Hậu chuẩn bị 20 tỷ đồng trong lần đầu tiên đưa cho bà Lan.
Hậu "Pháo" lúc bị bắt. Ảnh: Bộ Công an
Được bà Lan mở đường, Chủ tịch Phúc Sơn đến cửa nào cũng cho hay đã "trình bày và Bí thư Tỉnh ủy đã đồng ý". Hậu nói chuyện với Giám đốc Sở xây dựng Phạm Hoàng Anh (sau là Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy) cũng được hứa hẹn: "Bí thư đã chỉ đạo rồi, em yên tâm, anh ủng hộ em".
Hậu sau đó mua lại cổ phần, tách ra thành Công ty Thăng Long nhằm xin làm chủ đầu tư lại dự án.
Khi ông Hoàng Anh ký văn bản gửi các sở ngành lấy ý kiến về việc chấp thuận cho Hậu đầu tư dự án đã có nhiều ý kiến thể hiện rằng hồ sơ chưa đáp ứng yêu cầu. Tuy nhiên, ông bị cáo buộc vẫn ký tờ trình gửi UBND tỉnh Vĩnh Phúc đề nghị chấp thuận cho công ty ông của Hậu đầu tư dự án.
Ngày 30/6/2017, UBND tỉnh Vĩnh Phúc có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư dự án, giao Công ty Thăng Long của Hậu làm chủ đầu tư, tổng mức vốn hơn 2.400 tỷ đồng. Dự án lúc này cũng được thay đổi tiến độ thực hiện từ 2012 đến 2018 thành 2017-2022.
Ngoài giúp đỡ cho Hậu được làm chủ đầu tư, giãn tiến độ thực hiện dự án, ông Lê Duy Thành, khi đó là Phó chủ tịch UBND tỉnh, còn theo chỉ đạo của bà Lan ký quyết định phê duyệt điều chỉnh cơ cấu sử dụng đất dự án chợ đầu mối theo hướng có lợi cho doanh nghiệp. Theo quyết định này, diện tích đất nhà ở xã hội thấp tầng, đất nhà phố thương mại đều được điều chỉnh tăng.
Quyết định còn cho phép doanh nghiệp của Hậu thay đổi biệt thự song lập thành biệt thự đơn lập. Diện tích biệt thự được chỉnh tăng từ 13.200 m2 lên 38.200 m2, mật độ xây dựng tăng từ 50 lên 60%, tăng từ 3 lên 3,5 tầng. Tiến độ dự án cũng được tăng thêm 2 năm, đến năm 2024.
Cựu Phó bí thư thường trực Phạm Hoàng Anh, cựu Bí thư Hoàng Thị Thúy Lan và cựu Chủ tịch Lê Duy Thành (từ trái sang).
C03 đánh giá, việc nhóm lãnh đạo tỉnh Vĩnh Phúc tạo điều kiện cho phép công ty của Hậu điều chỉnh chủ đầu tư, gia hạn tiến độ thực hiện dự án là trái quy định pháp luật.
Sau khi Công ty Thăng Long được làm chủ đầu tư, không phải đấu giá quyền sử dụng đất, ngày 1/6/2018, UBND tỉnh Vĩnh Phúc giao hơn 122.250 m2 đất các loại đã giải phóng mặt bằng tại huyện Vĩnh Tường cho doanh nghiệp này. Công ty Thăng Long có trách nhiệm nộp tiền sử dụng đất.
Nhằm đẩy nhanh tiến độ xác định giá đất và được giảm một phần giá trị khi định giá tính tiền sử dụng đất đã giao, Hậu liên hệ với ông Nguyễn Văn Khước, khi đó là Giám đốc Sở Tài chính, nhờ giúp đỡ trong định giá đất.
Quá trình thuê đơn vị tư vấn định giá đất, bà Đinh Thị Thu Hương, Trưởng phòng giá Sở Tài nguyên và Môi trường đã nhờ ông Cao Đại Nghĩa, Phó phòng giá đất, Cục Quy hoạch và phát triển tài nguyên đất thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Ông Nghĩa sau đó nhờ Nguyễn Ngọc Huy, Giám đốc Công ty Nam Hà, để ký hợp đồng dịch vụ định giá với Vĩnh Phúc. Khi có đơn vị định giá, những người này họp bàn, thống nhất mức giá, trình UBND tỉnh Vĩnh Phúc phê duyệt giá đất.
Sau khi định giá, Công ty Nam Hà ban hành chứng thư xác định giá trị quyền sử dụng đất với lô đất ở thương mại 5,4 ha của dự án là 708,5 tỷ đồng. Hậu không đồng ý, cho rằng giá trị định giá này quá cao nên đã tìm đến Bí thư Lan trao đổi.
Sau khi Hậu nhờ vả, bà Lan trực tiếp chỉ đạo ông Khước "kiểm tra lại cách tính toán cho phù hợp với lợi ích của Nhà nước và doanh nghiệp". Có Bí thư "mở đường", Hậu quay lại gặp nhóm ông Khước đề nghị giảm giá trị định giá đất xuống và được đồng ý.
Các đơn vị sau đó cùng nhau đi khảo sát lại song Công ty Nam Hà trả lời không thay đổi kết quả chứng thư vì không có cơ sở để điều chỉnh. Thế nhưng sau khi có ý kiến của Hội đồng thẩm định giá đất tỉnh Vĩnh Phúc, Nghĩa và Huy đã dự thảo điều chỉnh giá trị khu đất 5,2 ha xuống còn 639 tỷ đồng.
Con số này vẫn không được chấp nhận nên sau lần họp bàn đã "chốt" là 507 tỷ đồng, giảm 200 tỷ đồng so với ban đầu. Việc được giảm giá đất không phải ngẫu nhiên khi suốt quá trình thẩm định giá này, Hậu đã nhiều lần gặp gỡ, đưa tiền cho một số quan chức liên quan.
Nhà chức trách cáo buộc, Hậu đưa tiền nhiều lần cho bà Lan, tổng 25 tỷ đồng và 1 triệu USD; đưa ông Khước 3 lần, tổng 20.000 USD và 3 tỷ đồng; đưa Hoàng Văn Nhiệm, Phó giám đốc Sở Tài chính Vĩnh Phúc 1,45 tỷ đồng; đưa Chu Quốc Hải, Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Vĩnh Phúc 100 triệu đồng và 20.000 USD.
Hậu thông qua người khác đưa một tỷ đồng cho bà Đinh Thị Thu Hương; đưa 200 triệu đồng cho Cao Đại Nghĩa.
Bị can Hoàng Văn Nhiệm, Nguyễn Văn Khước, Cao Đại Nghĩa (từ trái qua). Ảnh: Bộ Công an
Bị can Cao Đại Nghĩa khai, sau chứng thư thẩm định lần đầu cho ra giá 708,5 tỷ đồng, Nghĩa đã trao đổi lại với phía Vĩnh Phúc rằng việc thẩm định đã khách quan, đúng quy trình, không giảm giá đất được. Sau đó Sở Tài chính có văn bản đề nghị xem xét lại chứng thư và mời các thành viên liên quan để khảo sát, điều chỉnh tiêu chí như suất vốn đầu tư, mẫu so sánh, thời gian bán hàng.
Trên cơ sở đó, Nghĩa và Công ty Nam Hà đã áp dụng cách tính theo yêu cầu của hội đồng định giá để hai lần giảm giá khu đất. Nhưng vẫn chưa được đồng ý và vẫn bị yêu cầu điều chỉnh. Cuối cùng, Nghĩa và Công ty Nam Hà đã áp dụng các tính không đúng quy trình để giảm giá đất, thấp hơn 200 tỷ đồng so với ban đầu.
Trong vụ án này, Hậu bị cáo buộc đã hối lộ 72,5 tỷ đồng và 2,62 triệu USD (tổng 132,2 tỷ đồng) cho 8 quan chức tại Vĩnh Phúc, Quảng Ngãi. Trong đó hai người nhận nhiều tiền nhất là cựu Bí thư Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan với 47,9 tỷ đồng và Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc Lê Duy Thành, 49,8 tỷ đồng.
Các sai phạm của Hậu còn đã gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 963 tỷ đồng, trong đó thiệt hại về kế toán 504 tỷ đồng, đấu thầu 495 tỷ đồng.
Phạm Dự