 |
Phương pháp này, theo họ, không tạo nên sự ghen tị ở những người nhận được. Về nguyên tắc, nó có thể áp dụng không chỉ trong việc chia bánh, mà còn dùng trong giải quyết những tranh chấp về hàng hóa hoặc đất đai.
Khi phân phối thức ăn, đất đai hoặc tiền bạc, nó có thể giúp đảm bảo rằng tất cả mọi người đều được nhận được một phần như nhau và bản thân họ đều thấy cách chia này là công bằng. Điều đó đặc biệt đúng khi các bên định giá khác nhau cho những phần khác nhau của hàng hóa.
Steven Brams thuộc Đại học New York và các cộng sự cho biết, cách chia được xem là "hoàn hảo" chỉ nếu nó hiệu quả, công bằng và không gợi nên sự ghen tị. "Hiệu quả" nghĩa là không thể tìm ra cách phân phối tốt hơn cho một bên trong khi vẫn đáp ứng được đòi hỏi của những bên còn lại. "Công bằng" nghĩa là tất cả các bên đều thỏa mãn về phần của mình tương tự như sự đánh giá của các bên khác. Và "không gợi nên sự ghen tị" nghĩa là mỗi bên đều cho rằng mình đã nhận được phần tốt nhất, hoặc ít nhất một trong số những phần tốt tương đương nhau.
Cách thông thường để chia một chiếc bánh cho hai người là một người cắt, và người còn lại sẽ chọn lấy một trong hai phần đó. Song theo Brams, đó không phải là giải pháp hoàn hảo.
Chẳng hạn, tưởng tượng chiếc bánh vuông với nửa trái phết chocolate và bên phải trắng trơn. Nếu bên A đánh giá phần có chocolate cao hơn nửa kia, trong khi người B xem cả hai đều như nhau, thì sau đó bất kể ai là người cắt chiếc bánh, sẽ có một trong hai người cho rằng họ đã nhận phần lợi hoặc thiệt hơn.
Trong quy trình của Brams và cộng sự, hai bên sẽ nói với một người trung gian về yêu cầu của họ đối với mỗi phần bánh, và sau đó người trọng tài này sẽ thực hiện hai đường cắt đứng. Mỗi đường chia chiếc bánh làm đôi đúng theo mong muốn của mỗi bên. Nếu hai đường cắt là lý tưởng, vấn đề đã được giải quyết: mỗi bên nhận được một nửa thỏa đáng.
Nhưng vì các đường cắt thường chưa thực sự chia đều, nên sau đó, hoặc một trong hai người sẽ nhận phần còn lại và đền bù cho người kia theo sự định giá của anh ta, hoặc trọng tài sẽ đánh giá phần còn lại, và chia nó sao cho cả đôi bên đều thỏa mãn.
Tuy nhiên, phương pháp cắt bánh này chỉ có thể "hoàn hảo" khi áp dụng cho từ 2 đến 3 người. Các nhà nghiên cứu chưa tìm ra giải pháp khi có bên thứ tư. Họ cho biết rằng hầu hết các xung đột về hàng hóa hoặc tài sản thường chỉ liên quan đến 2 hoặc 3 bên mà thôi. Mặc dù với cái bánh, đó có thể là chuyện khác.
B.H. (theo Nature)