Thống kê của Bloomberg Billionaires Index cho thấy 10 tỷ phú công nghệ giàu nhất Trung Quốc đã mất tổng cộng 80 tỷ USD tài sản từ đầu năm. Mức giảm tương đương một phần tư tổng tài sản và là lớn nhất kể từ năm 2012.
Nhà sáng lập Pinduoduo Colin Huang mất nhiều nhất năm nay, với 42,9 tỷ USD, tương đương hai phần ba tài sản. Nguyên nhân là cổ phiếu hãng thương mại điện tử này giảm gần 70%. Jack Ma – đồng sáng lập Alibaba – mất 13 tỷ USD. Gần một năm qua, ông im hơi lặng tiếng sau chiến dịch siết kiểm soát các hãng công nghệ của chính phủ Trung Quốc.
Nhà sáng lập Pinduoduo Colin Huang. Ảnh: Bloomberg
Bên cạnh đó, cũng chẳng có mấy người chứng kiến tài sản biến động mạnh như nhà sáng lập Didi Global Cheng Wei. Vài tuần trước khi Didi niêm yết tại Mỹ, nhà đầu tư ráo riết tìm mua cổ phần của hãng, đẩy định giá của Didi lên 95 tỷ USD. Tài sản của Cheng vì thế cũng được kéo lên 6,7 tỷ USD.
Tuy nhiên, cơn sốt này không kéo dài. Cổ phiếu hãng này đã giảm hơn 60% kể từ khi giới chức Trung Quốc thông báo điều tra Didi và đề nghị hãng này rút niêm yết khỏi sàn NYSE. Tài sản của Cheng vì thế còn 1,7 tỷ USD
Việc các hãng bị giới chức siết kiểm soát đang ngày càng phổ biến kể từ sau khi Ant Group bị buộc dừng IPO năm ngoái. Các hãng công nghệ như Alibaba, Tencent Holdings, Meituan và Pinduoduo đều bị giảm định giá sau khi bị phạt vì nhiều lý do, từ hành vi độc quyền đến không công khai các thương vụ. Trung Quốc cũng đang chú ý nhiều hơn đến cấu trúc VIE (mô hình sở hữu đặc biệt) - được sử dụng để các hãng công nghệ lách hạn chế của các chính phủ và huy động vốn từ nhà đầu tư nước ngoài.
Ủy ban Chứng khoán Mỹ tháng này cũng thông báo kế hoạch cuối cùng về việc ra luật mới buộc các công ty Trung Quốc cho phép giới chức Mỹ xem sổ sách, nếu không sẽ phải rút niêm yết trong vòng 3 năm. Điều này đồng nghĩa hàng trăm công ty Trung Quốc có thể đối mặt nguy cơ này, và phải chuyển về sàn Hong Kong hoặc Trung Quốc đại lục.
"Những ngày tươi đẹp của ngành công nghệ Trung Quốc đã qua rồi", Chen Zhiwu – Giám đốc Viện Nghiên cứu châu Á toàn cầu tại Đại học Hong Kong cho biết, "Khi không được tiếp cận thị trường vốn Mỹ, ngành công nghệ Trung Quốc sẽ rất khó khăn".
Nhà sáng lập ByteDance Zhang Yiming là tài phiệt Internet hiếm hoi tại Trung Quốc ghi nhận tài sản tăng trong năm nay. Ông có thêm 19,5 tỷ USD, dựa trên định giá mới nhất của SoftBank.
Việc này một phần nhờ cha đẻ TikTok không làm IPO cho công ty, từ đó tránh được biến động thị trường. Bên cạnh đó, Zhang cũng rất kín tiếng trong suốt quá trình giới chức Trung Quốc siết kiểm soát giới công nghệ. Hồi tháng 5, ông thông báo từ chức CEO và sau đó cũng rời HĐQT.
Nhiều lãnh đạo công nghệ Trung Quốc cũng có động thái tương tự. Su Hua – đồng sáng lập ứng dụng livestream Kuaishou Technology – rời chức CEO tháng trước, chỉ 9 tháng sau khi hãng này IPO tại Hong Kong. Hồi tháng 9, JD.com cũng bổ nhiệm giám đốc mới, cho biết Chủ tịch Richard Liu sẽ tập trung vào các chiến lược dài hạn.
Hà Thu (theo Bloomberg)