Xác định xe năng lượng sạch là xu hướng tất yếu, nhiều quốc gia đã sớm ban hành các quy định về việc xây dựng hạ tầng cho xe điện, bao gồm hệ thống trạm sạc ở các khu dân cư, chung cư.
Châu Âu: Trạm sạc là hạ tầng bắt buộc
Ủy ban châu Âu (EC) xem xe điện là "chìa khóa" để xanh hóa giao thông, với mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Một trong những giải pháp quyết liệt là lệnh cấm bán xe chạy xăng, dầu từ năm 2035, được thông qua ngày 14/2.
Trước đó, từ năm 2014, EC đã ban hành Chỉ thị phát triển hạ tầng cho nhiên liệu thay thế (AFID), gỡ bỏ các rào cản kết nối, thông tin và thanh toán cho xe năng lượng sạch.
Một mẫu xe điện Jaguar tại trạm sạc ở Anh. Ảnh: Inside EVs.
Theo đó, nhiều quốc gia tại châu Âu nhanh chóng nhập cuộc, thực hiện tầm nhìn "lục địa không phát thải". Từ tháng 11/2021, Anh ban hành điều luật yêu cầu các tòa nhà, công trình xây mới hoặc cải tạo như siêu thị, văn phòng cần có nhiều hơn 10 chỗ đỗ xe, bao gồm các trạm sạc cho xe điện. Trang CNBC dẫn lời từ Chính phủ Anh cho rằng, quy định mới sẽ giúp nước này có thêm khoảng 145.000 điểm sạc mỗi năm, hướng đến mục tiêu dừng bán xe động cơ đốt trong từ 2030.
Hồi đầu tháng 3, Đức công bố dự luật bắt buộc lắp trạm sạc xe điện tại các khu chung cư. Theo Time News, các chủ đầu tư, chủ căn hộ tại Đức muốn lắp trạm sạc sẽ không cần có sự đồng ý từ người thuê nhà, trừ khi ảnh hưởng đến tài sản chung. Đối với công trình xây mới, dự thảo yêu cầu lắp đặt hạ tầng sạc điện ở tòa nhà có từ 6 căn hộ trở lên, tỷ lệ 20% không gian bãi đỗ xe.
Năm ngoái tại EU, xe thuần điện phá kỷ lục doanh số khi chiếm 12,1% thị phần. Các nước có tỷ lệ ôtô điện mới cao nhất là Na Uy (86%), Iceland (64%), Thụy Điển (47%), Đan Mạch (35%) và Phần Lan (32%).
Bắc Mỹ: các tòa nhà "thân thiện" với xe điện
Tại Canada, British Columbia đang là bang dẫn đầu trong xu hướng phủ sóng trạm sạc với 20 thành phố quy định các tòa căn hộ, nhà liền kề phải trang bị hạ tầng cho xe điện. Đầu năm 2018, Vancouver đã nâng tỷ lệ bắt buộc các bãi đỗ xe tại tòa nhà phức hợp sẵn sàng cho xe điện, từ 20% lên 100%, theo Electric Autonomy.
Một trạm sạc nhanh ở Saratoga Springs, bang New York (Mỹ). Ảnh: NY Power Authority
Tại Mỹ, Bộ luật Tiêu chuẩn Công trình Xanh California (năm 2019) quy định, trong quá trình xây nhà ở có gara riêng, hoặc chung cư, tòa thương mại, tòa nhà công cộng..., chủ đầu tư phải có sẵn hạ tầng để lắp trạm sạc xe điện. Bộ luật này cũng yêu cầu toàn tiểu bang dành 3% tổng số chỗ đỗ xe trong các tòa nhà thương mại sẵn sàng cho các trạm sạc điện. Nhờ hàng loạt giải pháp, California là một trong những "thủ phủ xe điện" tại Mỹ, hướng đến mục tiêu dừng bán xe xăng, dầu vào 2035.
Hồi tháng 11/2017, Atlanta, vùng đô thị lớn thứ 9 tại Mỹ đã thông qua sắc lệnh "sẵn sàng cho xe điện", yêu cầu các khu dân cư mới, bãi đỗ xe công cộng, chung cư... cần được trang bị hạ tầng lắp trạm sạc. Theo KPTV, Hội đồng thành phố Portland (bang Oregon) đầu tháng 2 đã bỏ phiếu yêu cầu toàn bộ tòa nhà chung cư, khu phức hợp mới xây dựng phải sẵn sàng hạ tầng để lắp đặt trạm sạc cho xe điện.
Châu Á: nhiều động thái phát triển hạ tầng cho xe điện
Theo đánh giá của tổ chức nghiên cứu McKinsey, châu Á được coi là thị trường xe điện lớn nhất trong tương lai, với đầu tàu là Trung Quốc, Ấn Độ và Nhật Bản.
Theo Carcoops, các chung cư mới tại Nhật Bản cần đảm bảo số bộ sạc bao phủ tối thiểu 20% chỗ đỗ xe, từ năm 2025. Báo cáo của Nikkei cũng cho biết, từ 2025, Tokyo sẽ trở thành nơi đầu tiên tại Nhật yêu cầu các tòa căn hộ mới phải trang bị cổng sạc xe điện. Thành phố này cũng đặt mục tiêu bộ sạc tại căn hộ lên đến 60.000 cổng vào năm 2030, đây là mức tăng đến 150 lần so với năm 2021.
Tỷ lệ 20% sức chứa bãi đỗ xe có hạ tầng trạm sạc cũng là quy định mà New Delhi (Ấn Độ) đưa ra với các khu dân cư, phức hợp thương mại mới xây dựng. Hàn Quốc dự kiến sửa luật, yêu cầu khu căn hộ mới cần ít nhất 5% chỗ đỗ xe có lắp trụ sạc. Tỷ lệ này ở các chung cư đã xây dựng là 2%.
Một chiếc xe đang sạc điện tại trạm sạc do công ty Điện lực Quốc gia xây dựng, ở Thiên Tân, Trung Quốc. Ảnh: Zhang Peng.
Trung Quốc cũng thể hiện tham vọng dẫn trước trong cuộc cách mạng điện hóa di chuyển. Quốc gia tỷ dân có kế hoạch xây dựng đủ trạm sạc cho 20 triệu xe điện vào năm 2025. Cụ thể, "Kế hoạch 5 năm lần thứ 14" của nước này yêu cầu 100% các khu dân cư mới phải cung cấp các trạm sạc, tất cả các khu phức hợp hiện có phải chuyển đổi chỗ đậu xe để hỗ trợ xe điện nếu có thể.
Hạ tầng trạm sạc được nhiều quốc gia coi là nền tảng mấu chốt, nhằm hiện thực hóa lộ trình dừng hoàn toàn việc lưu thông xe động cơ đốt trong. Theo nhiều chuyên gia, quy định về hạ tầng cho xe xanh được luật hóa sẽ giúp Chính phủ các nước nhanh chóng đạt mục tiêu cam kết về mức phát thải ròng bằng 0.
Tuấn Vũ