"Trong suốt cuộc đời mình, tiến sĩ Kissinger rất coi trọng mối quan hệ Trung -Mỹ và tin rằng chúng có ý nghĩa sống còn đối với hòa bình, thịnh vượng của hai nước cũng như thế giới", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân ngày 30/11 cho hay.
Ông Uông cho biết cựu ngoại trưởng Mỹ đã thăm Trung Quốc hơn 100 lần và có đóng góp quan trọng nhằm thúc đẩy bình thường hóa quan hệ hai nước.
Cựu ngoại trưởng Mỹ Kissinger qua đời tại nhà riêng ở bang Connecticut ngày 29/11, thọ 100 tuổi.
Ông Kissinger từng là ngoại trưởng và cố vấn an ninh quốc gia trong chính quyền các tổng thống Richard Nixon và Gerald Ford. Ông thúc đẩy nỗ lực bình thường hóa quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh vào những năm 1970, thường xuyên đến thăm Trung Quốc cũng như gặp gỡ quan chức Trung Quốc từ khi rời nhiệm sở.
Cựu ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger tại New York, Mỹ ngày 24/10. Ảnh: AFP
Ông Uông cho biết Chủ tịch Tập Cận Bình, người gặp ông Kissinger ở Bắc Kinh hồi tháng 7, đã gửi thông điệp chia buồn tới Tổng thống Mỹ Joe Biden. Thủ tướng Lý Cường và Ngoại trưởng Vương Nghị cũng đã gửi điện chia buồn.
Tổng thống Nga Vladimir Putin gửi điện tới bà Nancy, vợ của ông Kissinger, bày tỏ lời chia buồn sau khi ông qua đời.
"Tên tuổi của Henry Kissinger gắn chặt với chính sách đối ngoại thực dụng, từng giúp đạt được các thỏa thuận quan trọng giữa Liên Xô và Mỹ, góp phần tăng cường an ninh toàn cầu", Tổng thống Nga cho hay.
Kissinger từng thúc đẩy đàm phán về hạn chế vũ khí chiến lược và Hiệp ước chống tên lửa đạn đạo với Liên Xô, giúp giảm căng thẳng giữa hai siêu cường hạt nhân. Ông cũng thu xếp chuyến thăm của Tổng thống Nixon tới Liên Xô năm 1972. Trong chuyến thăm, hai nước đã ký hiệp ước chống tên lửa đạn đạo (SALT I) và các hiệp định cơ bản khác.
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida hôm nay gửi lời chia buồn, cho rằng ông Kissinger đã có những đóng góp cho hòa bình và ổn định ở châu Á, trong đó có việc bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Mỹ và Trung Quốc.
Cựu ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger (trái) gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh hồi tháng 7. Ảnh: AFP
Thủ tướng Đức Olaf Scholz đề cao Kissinger vì "cam kết của ông đối với tình hữu nghị xuyên Đại Tây Dương", trong khi Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cho rằng Kissinger "đã thay đổi nhịp độ và bộ mặt của ngoại giao".
Kissinger sinh ra ở Furth, Đức ngày 27/5/1923 và chuyển đến Mỹ cùng gia đình năm 1938, trước khi Đức Quốc xã tàn sát người Do Thái ở châu Âu.
Ông từng là cố vấn an ninh quốc gia Mỹ từ tháng 1/1969 đến tháng 11/1975 và làm ngoại trưởng từ tháng 9/1973 đến tháng 1/1977. Sau khi rời chính phủ Mỹ, ông thành lập công ty tư vấn Kissinger Associates, trở thành một chuyên gia đưa ra những lời khuyên chiến lược cho các tập đoàn, chính phủ và công chúng.
Kissinger tiếp tục hoạt động ngoại giao đến tận những năm cuối đời, tham dự các cuộc họp ở Nhà Trắng, xuất bản cuốn sách về phong cách lãnh đạo và điều trần trước ủy ban Thượng viện về vấn đề hạt nhân Triều Tiên. Ông đã có chuyến thăm bất ngờ tới Bắc Kinh để gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hồi tháng 7.
Huyền Lê (Theo AFP, Reuters)