Nội tiết tố (hormone) là những chất tự nhiên được sản xuất trong cơ thể, có tác dụng đến các tế bào, các cơ quan hoặc toàn bộ cơ thể. Nội tiết tố quyết định tới sinh lý ở cả nam và nữ hay còn gọi là những hormone giới tính đóng vai trò thiết yếu trong quá trình phát triển về thể chất và sinh lý.
Ở nữ giới có 3 loại nội tiết tố có tác động đến sinh lý cơ thể đó là estrogen, progesterone và testosterone, trong đó testosterone chỉ chiếm một lượng nhỏ. Estrogen là nội tiết tố đóng vai trò quyết định đến sinh lý nữ giới trong các giai đoạn dậy thì, hành kinh, thai kỳ và mãn kinh. Hormone này chủ yếu được sản xuất từ buồng trứng, một lượng nhỏ được sản xuất trong tuyến thượng thận và tế bào mỡ.
Progesterone cũng được sản xuất từ buồng trứng sau khi quá trình rụng trứng diễn ra. Thời kỳ mang thai, nhau thai cũng sản xuất ra hormone này nhưng không đáng kể. Progesterone tham gia vào quá trình điều hòa kinh nguyệt, tạo điều kiện để quá trình mang thai diễn ra thuận lợi, ức chế sản xuất estrogen sau khi rụng trứng. Testosterone được sản xuất một lượng nhỏ từ tuyến thượng thận và buồng trứng. Hormone này quyết định ham muốn tình dục ở nữ giới, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, tăng sức mạnh của xương và cơ.
Estrogen, progesterone và testosterone là ba hormone giới tính có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển sinh lý ở nữ giới. Ảnh: The Asian Parent
Vai trò của hormone sinh lý ở nữ giới
Nồng độ hormone ở nữ giới sẽ thay đổi theo thời gian từ giai đoạn dậy thì đến lúc mang thai, sinh con, cho con bú, mãn kinh và sau mãn kinh.
Thời kỳ dậy thì, hormone tạo hoàng thể (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH) được sản xuất từ tuyến yên. Từ đó kích thích các hormone sinh dục, đặc biệt là estrogen, sản sinh mạnh mẽ. Do đó, ở giai đoạn này, nữ giới có sự thay đổi cả về tâm lý và thể chất, ngực to ra, xuất hiện lông mu, lông nách, sự trưởng thành ở buồng trứng, tử cung và âm đạo... Đây cũng là giai đoạn nữ giới bắt đầu xuất hiện kinh nguyệt.
Nữ giới khi bước vào giai đoạn bắt đầu xuất hiện kinh nguyệt (thường từ 8 đến 15 tuổi), các hormone sinh lý bắt đầu đảm nhận vai trò khác nhau. Giai đoạn nang trứng hay còn gọi là ngày đầu tiên của kỳ kinh đánh dấu sự bắt đầu của một chu kỳ kinh nguyệt mới. Ngày hành kinh, máu và mô từ tử cung thoát ra khỏi cơ thể qua âm đạo. Khi đó, nồng độ estrogen và progesterone rất thấp nên có thể gây ra sự cáu gắt hoặc thay đổi tâm trạng.
Tuyến yên cũng tiết ra FSH và LH, làm tăng nồng độ estrogen, báo hiệu sự phát triển của nang trứng trong buồng trứng. Khi nang trứng tiếp tục phát triển đồng nghĩa với việc estrogen sẽ được sản xuất nhiều hơn. Estrogen cũng làm dày lớp niêm mạc của tử cung để chuẩn bị cho quá trình mang thai diễn ra thuận lợi. Giai đoạn rụng trứng hay còn gọi là phóng noãn, khi đó nồng độ estrogen và LH trong cơ thể đạt đỉnh điểm khiến cho nang trứng bị vỡ ra và giải phóng trứng khỏi buồng trứng. Ở giai đoạn hoàng thể, trứng di chuyển từ buồng trứng đến tử cung qua ống dẫn trứng. Nang trứng vỡ ra sẽ giải phóng progesterone, làm dày niêm mạc tử cung chuẩn bị cho trứng đã thụ tinh. Nếu trứng không được thụ tinh sẽ khiến lượng estrogen và progesterone suy giảm, báo hiệu sự kết thúc của chu kỳ kinh nguyệt hiện tại và sự khởi đầu của chu kỳ mới.
Estrogen, progesterone và testosterone đều có vai trò quan trọng trong duy trì ham muốn và chức năng tình dục ở nữ giới. Do sự thay đổi của nồng độ hormone, phụ nữ sẽ có ham muốn tình dục nhiều nhất ở giai đoạn trước khi diễn ra rụng trứng. Sự suy giảm nội tiết tố như giai đoạn mãn kinh hay sử dụng các biện pháp tránh thai (có tác động đến nội tiết tố) cũng ảnh hưởng đến ham muốn tình dục của nữ giới.
Giai đoạn mang thai, progesterone làm dày cổ tử cung để bảo vệ tử cung khỏi vi khuẩn và tinh trùng. Nồng độ estrogen cũng cao hơn, góp phần làm dày lớp niêm mạc tử cung. Chính sự tăng sinh của 2 loại hormone này đã giúp cơ thể thai phụ thích nghi với các thay đổi trong suốt thai kỳ.
Sau khi sinh con và cho con bú, nồng độ hormone estrogen và progesterone trong cơ thể nữ giới bắt đầu suy giảm. Sự suy giảm đột ngột này có thể là một yếu tố góp phần gây ra chứng trầm cảm sau sinh.
Đến giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, buồng trứng bắt đầu ngừng sản xuất nội tiết tốt. Mức estrogen bắt đầu dao động trong khi mức progesterone giảm dần. Điều này cũng khiến cơ thể nữ giới tiết ra ít chất nhầy, âm đạo trở nên khô hơn, bắt đầu có dấu hiệu suy giảm ham muốn tình dục, chu kỳ kinh nguyệt rơi vào trạng thái không đều. Mãn kinh thường xảy ra vào khoảng tuổi 50, giai đoạn này chị em cũng có nguy cơ mắc các bệnh như loãng xương và bệnh tim mạch nhiều hơn.
Thời kỳ mãn kinh có sự thay đổi về nồng độ hormone nên cơ thể phụ nữ có những thay đổi đáng kể về cơ thể và tâm lý. Ảnh: Pinterest
Dù nồng độ nội tiết tố thay đổi thường xuyên, tùy mỗi giai đoạn phát triển của nữ giới mà các hormone có sự thay đổi rõ rệt. Mãn kinh là một trong những nguyên nhân khiến nồng độ hormone sinh lý nữ suy giảm, gây ra các triệu chứng như cáu gắt, đau đầu, thay đổi về da, rối loạn kinh nguyệt, mất ngủ, tâm trạng thất thường...
Một chế độ ăn uống bổ sung đầy đủ dưỡng chất có thể giúp nữ giới lấy lại sự cân bằng nội tiết tố trong cơ thể. Các thực phẩm được khuyến khích bao gồm: đậu phụ, hoa quả sấy khô, sữa đậu nành, đào, tỏi,... Duy trì chế độ nghỉ ngơi hợp lý, tránh stress, căng thẳng, rèn luyện thể thao thường xuyên cũng là cách giúp chị em phụ nữ phòng ngừa tình trạng suy giảm nội tiết tố.
Bảo Bảo (Theo Healthline)
Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Aktiv Meno giúp bổ sung Isoflavon hỗ trợ làm giảm các triệu chứng mãn kinh như bốc hỏa, mất ngủ, mệt mỏi rối loạn kinh nguyệt... đồng thời bổ sung canxi giảm nguy cơ loãng xương. Sản phẩm thuộc thương hiệu Doppelherz - thương hiệu chiếm thị phần số 1 tại Đức (theo NielsenIQ market track).
Sản phẩm được nhập khẩu chính hãng tại Việt Nam bởi công ty Cổ phần Mastertran. Để xem thêm thông tin chi tiết và đặt mua sản phẩm, khách hàng có thể truy cập website doppelherz.vn. Hotline: 18001770.