Kể từ thời điểm xuất hiện ở Việt Nam đầu năm 2005, Yahoo 360 đã nhanh chóng được yêu thích cho đến khi bị Yahoo bỏ rơi cuối năm 2007 bởi toàn bộ đội ngũ phát triển của họ được huy động để xây dựng hệ thống mạng xã hội mới.
Công cụ blog này thành công nhờ Yahoo tận dụng lợi thế từ cơ sở người dùng sẵn có. Theo Yahoo Việt Nam, số người đăng ký tham gia các dịch vụ của họ tại VN lên đến 17 triệu, chiếm 80% lượng người sử dụng Internet trong tháng 1/2008, đủ để hình thành một cộng đồng blog lớn mạnh mà khó có mạng xã hội nào đánh bại được.
Thứ hai, đa số coi nhật ký online trước tiên như là nơi để kể chuyện, tâm sự, nhìn nhận, đánh giá các vấn đề. hoặc thể hiện mình, sau đó mới đến mục đích kết bạn. Yahoo đã đáp ứng được nhu cầu này khi chọn blog là tính năng trọng tâm.
Yahoo 360 còn "ghi điểm" nhờ tính đơn giản và khả năng tự động thông báo những thay đổi mới của blog qua Yahoo Messenger theo thời gian thực. Nhiều người dùng Mỹ chê Yahoo 360 là dịch vụ dành cho newbie (người mới) với chức năng sơ sài, không cho phép tùy biến giao diện, hạn chế khả năng sáng tạo nhưng cộng đồng Việt lại đánh giá cao sự mộc mạc của nó.
 |
 |
 |
| Một ví dụ khác chứng minh thuyết "thành công nằm ở sự giản đơn": So sánh giao diện trang chủ của Google với những dịch vụ tìm kiếm khác sẽ hiểu vì sao nó được đánh giá cao. |
Khi Yahoo 360 gặp lỗi, một số công ty đã dự định Việt hóa mô hình MySpace hay Facebook. Nhưng những gì thành công ở Mỹ chưa chắc đã được đón nhận ở Việt Nam. Đơn cử như trong cuộc cạnh tranh dịch vụ tin nhắn nhanh, Yahoo Messenger chỉ có 20 triệu thành viên, thua xa AIM (53 triệu) và MSN Messenger (27 triệu) xét đến đầu năm 2007. Nhưng ở VN, phần mềm chat của Yahoo lại chiếm vị trí độc tôn còn số người dùng hệ thống được ưa chuộng nhất ở Mỹ chỉ như "sao buổi sớm".
Như thế, để đạt được vị trí nhất định, mạng xã hội "nội" không thể rập khuôn mô hình ở nơi khác hay phát triển chung chung mà mất đi bản sắc riêng.
 |
|
Ảnh chụp màn hình trang chủ Yobanbe. |
Một số dịch vụ khác lại cho ra mắt công cụ "rời nhà", như Yobanbe hỗ trợ chuyển gần như 100% nội dung cũ, chẳng hạn hồ sơ cá nhân (profile), bài viết (entry), lời nhận xét (comment), danh sách bạn bè (friend-list) và cả lượng truy cập. Nhờ vậy, họ thu hút gần 100.000 thành viên từ Yahoo, trong đó có một số blogger nổi tiếng như Hà Kin, Robbey... với pageview cao nhất đạt khoảng 2,9 triệu.
|
Phiên bản mới của Yahoo blog chuẩn bị ra mắt người sử dụng Việt Nam trong một thời gian rất gần. Vì vậy, cả nhà cứ yên tâm sử dụng Yahoo 360 viết tâm sự của mình vì phiên bản mới hỗ trợ chuyển bài viết cũ sang nhà mới. Cũng trong thời gian tới, bạn sẽ là người sở hữu chiếc thẻ thành viên 360themes. Chiếc thẻ hiện đại sẽ làm bạn trở nên đặc biệt, để các thành viên nhận ra nhau giữa đám đông. Yahoo đã và đang làm hết mình để mang lại cho bạn nhiều hơn là 1 chiếc thẻ: hệ thống các đối tác của thẻ 360themes. Chỉ cần giơ thẻ khi thanh toán tại điểm đối tác của 360themes, bạn sẽ được giảm giá/tặng quà... (Silly1308's blog) Đây là những ngày tháng cuối cùng của Yahoo 360. Yahoo đã quan tâm hơn tới thị trường Việt Nam và họ sẽ dành cho người dùng Việt sản phẩm riêng với tính năng, chất lượng "ngon lành" hơn 360 gấp bội. Chúng ta giữ lại được hầu hết những gì quý giá trong quá trình di dời và được chăm sóc bài bản. Như vậy chúng ta không cần hoang mang nữa. (Demento's blog đề cập đến cuộc họp gần đây giữa Yahoo Việt Nam và một số blogger nổi tiếng trong nước). |
Tuy nhiên, một trong những lý do đổi dịch vụ là blogger sợ tâm huyết mình bỏ ra trên Yahoo 360 thời gian qua sẽ "một đi không trở lại". Bởi vậy, việc thuyết phục những thành viên đó tiếp tục tích cực đóng góp cho mạng xã hội cả khi Yahoo giới thiệu nền tảng mới là điều không dễ dàng, như Hà Kin giải thích cô và bạn bè đã quá quen với dịch vụ 360. Thậm chí có diễn đàn còn vận động... ký tên trên Petition Online để Yahoo không bỏ rơi người dùng.
Ông Vòng Thanh Cường, phụ trách mạng xã hội Yobanbe, cho hay họ sẽ thường xuyên cập nhật tính năng theo nhu cầu và sắp xếp thuận tiện nhất cho người dùng, đồng thời phát huy ưu điểm như hỗ trọ đăng ảnh với các định dạng khác nhau trong cùng một bài viết mà không cần đến bất kỳ trang web chuyên upload ảnh nào, hoặc tổ chức gặp gỡ offline để gắn kết thành viên trong thế giới thực... Định hướng của Yobanbe là trở thành mạng xã hội thuần Việt lớn nhất.
Còn Cyworld và Clip.vn lại không cạnh tranh trực tiếp với dịch vụ của Yahoo bởi họ phát triển theo hướng khác biệt.
Thu hút sự chú ý ban đầu một phần nhờ "làn sóng văn hóa Hàn", thành viên trên Cyworld chủ yếu là giới tuổi "teen". Nhưng hiện nay, mạng xã hội quốc tế có phiên bản thuần Việt duy nhất tại Việt Nam này đã xuất hiện cả những bà nội trợ trung niên, người cao tuổi như nhà thư pháp Lê Duy (50 tuổi)...
 |
|
Ảnh chụp màn hình blog nhà thư pháp Lê Duy. |
Người sử dụng sẽ chăm sóc về vật chất và tinh thần cho nhân vật ảo, tạo mối quan hệ láng giềng, trang trí nhà cửa "Chúng tôi khuyến khích thành viên thể hiện bản thân với thông tin thật (real identity). Đa số người tham gia Cyworld dùng avatar là ảnh thật, tên thật và thông tin cá nhân cũng hoàn toàn trung thực", bà Trần Phương Thúy thuộc phòng dịch vụ của Cyworld khẳng định. "Từ khi cung cấp khả năng chuyển bài từ Yahoo 360, chúng tôi nhận được những phản hồi tích cực từ người sử dụng. Không chỉ là dịch vụ blog đơn thuần như 360, Cyworld còn có nhiều chức năng như hội thoại trực tuyến (chat), chia sẻ ảnh và video, nghe nhạc, câu lạc bộ...".
Trong khi đó, Clip.vn hiện phát triển khá mạnh với gần 300.000 người tham gia. YouTube thiên về chia sẻ nội dung thay vì hình thành mạng lưới liên kết cộng đồng nên người sử dụng Việt thường chỉ xem video hoặc coi đây là dịch vụ lưu trữ nhằm kéo file về web cá nhân chứ không phải để đạt được tiếng tăm nào đó. Còn Clip.vn mở ra "sân chơi cho người yêu thích video clip Việt". Cũng như Joe, Demento trên Yahoo 360, Clip.vn là "đất diễn" của đạo diễn Huỳnh Phúc Điền, ca sĩ Mỹ Tâm, nhóm Ngũ Long công chúa... Những video "người thực việc thực" về lối sống của học sinh, sinh viên, các sự kiện lớn cũng khiến dịch vụ có sức lan tỏa rộng. Ông Nguyễn Sơn Tùng, Giám đốc phát triển Clip.vn, hy vọng website sẽ trở thành "kênh truyền thông đa tác dụng của cộng đồng tại Việt Nam, xa hơn là cả ở các nước khác trong khu vực".
Còn Hà Kin, khi được hỏi về sự sắp trở lại của Yahoo, cô khẳng định: "Ly do tôi chuyên sang Yobanbe la bởi muốn gia nhâp môt hê thông blog Viêt. Tôi sẽ vẫn sử dụng cả Yahoo và Yobanbe vì tôi còn nhiêu điêu muôn chia se. Dù còn mới và mới đang tiếp tục hoàn thiện, tôi thấy Yobanbe thân thiên và 'cư dân' ơ đây cũng tre trung hơn".
|
Ra đời vào những năm cuối của thập niên 90 nhưng đến năm 2003, khái niệm mạng xã hội mới được nhiều người Việt Nam biết đến. Mạng xã hội, tiếng Anh là "social networking site", là một cộng đồng trực tuyến hay mạng lưới gồm nhiều "điểm" (node) và "dây" (tie): các "điểm" tại vị trí khác nhau được liên kết bởi "dây". Mỗi "điểm" đại diện cho cá nhân trong cộng đồng và kết nối qua "dây" quan hệ ở các cấp độ khác nhau. Từ việc gặp mặt, làm quen, chia sẻ thông tin cá nhân, sở thích và đi tới những mối quan hệ thân thiết hơn, tất cả đều được chủ động bởi cá nhân trong cộng đồng đó. Ban đầu chỉ là sự gắn kết của nhóm người có cùng sở thích nhưng sau đó có thể nâng lên thành mạng lưới mang tính rộng lớn, phức tạp tương tự như một xã hội thu nhỏ. Người tham gia mạng xã hội giao tiếp với nhau qua nickname. Các nick này có cá tính và mối quan tâm khác nhau, thể hiện qua profile, qua cách viết blog, loại nhạc hay đoạn video yêu thích... Một số địa chỉ mạng xã hội đang được các bạn trẻ Việt Nam sử dụng như Hi5, MySpace, Yahoo 360, YouTube dùng tiếng Anh và còn nhiều hạn chế. Các mạng thuần Việt cũng đã cung cấp nhiều hoạt động đa dạng, phong phú nhưng chưa mạng nào có tầm ảnh hưởng lớn như Yahoo 360. Ba dịch vụ đông thành viên nhất hiện nay là Clip.vn với 290.000 người tham gia (ra đời tháng 2/2007), Cyworld có khoảng 200.000 người (9/2007) và Yobanbe 150.000 (7/2007). |
Hải Nguyên