Sụt lún là một trong những sự cố khó khắc phục nhất khi xây dựng nhà. Dưới đây là một số lưu ý:
Nguyên nhân
Có 2 dạng phổ biến là sụt lún tự nhiên và do tác động của con người.
Sụt lún tự nhiên: Là ảnh hưởng của thiên tai, động đất đến công trình với nhiều cấp độ khác nhau như nứt, rung lắc, sụt nền.
Sụt lún do tác động của con người: Gồm 2 dạng
Dạng tác động trực tiếp như công trình xây dựng trên nền đất yếu, nền đất mượn mà không có phương án thiết kế và thi công phù hợp, hay do năng lực của đội ngũ thi công không đảm bảo. Một số trường hợp sụt lún do tác động từ công trình bên cạnh, chẳng hạn như khi đào móng, làm ảnh hưởng đến nền đất hiện trạng.
Dạng tác động gián tiếp có thể do khai thác rừng, khai thác khoáng sản, xây đập thuỷ điện... dẫn tới nền đất mất sự ổn định địa chất, gây ra sụt lún, sạt lở.
Giải pháp khắc phục
Sau khi xác định nguyên nhân, phải đánh giá các yếu tố như: Mức độ bị phá hủy của khối công trình (một phần hay phần lớn); tình trạng sụt lún (lún nhiều hay ít, đã ổn định hay tiếp tục xảy ra); mức độ rủi ro trong tương lai.
Trước khi khắc phục, gia chủ cần xem xét yếu tố an toàn, sau đó tiến hành theo trình tự dưới đây:
| Bước 1 | Đánh giá sự ổn định của nền đất |
- Tiến hành quan trắc, theo dõi sự phát triển của độ lún. Sau khi quan trắc nhiều lần sẽ đánh giá xem mức độ lún đã ổn định chưa hay vẫn tiếp tục xảy ra. - Khoan khảo sát tại nơi bị lún để đánh giá địa chất. |
| Bước 2 | Xử lý nền móng |
Có 2 dạng: - Gia cố nền đất vững chắc hơn để chịu được tải trọng của công trình và không lún thêm trong tương lai. - Gia cố hoặc điều chỉnh hệ móng nhằm phân bổ tải trọng công trình lên diện tích bề mặt lớn hơn hoặc vào tầng địa chất tốt hơn. |
| Bước 3 | Sửa chữa khối công trình |
Có thể tiến hành sau khi đã gia cố phần nền móng ổn định, hoặc tiến hành song song tùy theo phương pháp áp dụng. Nếu khối công trình bị phá hủy nhiều và nền đất không đảm bảo, khuyến cáo gia chủ lập tức di dời đi nơi khác để giữ an toàn. Bởi việc khắc phục sẽ tốn kém nhiều chi phí, mà có thể không đem lại hiệu quả. |
Biện pháp phòng tránh
Để đảm bảo an toàn cho công trình và người ở, nên tránh xây dựng công trình ở nơi có khả năng gây sụt lún hay sạt lở cao. Trước khi xây dựng, cần thuê một đơn vị thiết kế chuyên nghiệp để đưa ra phương án phù hợp, đồng thời đảm bảo quá trình thi công đúng tiêu chuẩn chất lượng.
Với các công trình đặc thù buộc phải xây tại vị trí có độ rủi ro cao như sườn đồi, cạnh sông, hồ, gia chủ phải tính toán bài bản và cẩn thận. Đầu tiên, bắt buộc phải tiến hành khảo sát địa chất thông qua một số biện pháp như: khoan, tạo giếng thăm dò hoặc phương pháp xuyên.
Từ đó, đơn vị thiết kế sẽ tính toán và lựa chọn dạng kết cấu móng đi kèm biện pháp thi công phù hợp như làm móng cọc, móng băng hay móng đơn... Các bước thiết kế tiếp theo tương tự như công trình bình thường.
Kỹ sư Nguyễn Văn Thành
Công ty cổ phần kiến trúc xây dựng XCONS Việt Nam