Theo bà Nguyễn Thị Hằng Nga, không đại biểu nào có thể hiểu biết chuyên sâu về tất cả các ngành luật, các lĩnh vực mà pháp luật điều chỉnh. Do đó, nếu tiếp tục quy trình làm luật hiện nay là trước mỗi kỳ họp, đại biểu được phát cả chồng tài liệu dày, thì sẽ rất lơ mơ, khó có ý kiến thích đáng về các dự luật. “Tôi đề nghị mỗi đại biểu được thuê một luật sư riêng hỗ trợ công tác lập pháp”, bà nói. Đại biểu Phan Thanh Bình tán đồng, nhưng cho rằng chỉ cần mỗi đoàn đại biểu có một nhóm luật sư tư vấn thì việc nghiên cứu và góp ý cho các dự án luật đã tốt lắm rồi.
Để tránh tình trạng, “Quốc hội chỉ làm văn mà không làm được luật” như lời ông Nguyễn Đình Lộc, các đại biểu cho rằng, cần có một cơ quan riêng giống như viện lập pháp ở các nước, chuyên nghiên cứu kỹ thuật làm luật. Cơ quan này có trách nhiệm giải quyết các vấn đề câu chữ, biến sáng kiến luật, ý chí của các đại biểu thành điều luật.
Góp ý cụ thể cho vấn đề này, đại biểu Phạm Chuyên, Đoàn Hà Nội, cho rằng cần sửa đổi Điều 45b về trình tự xem xét, thông qua dự án luật. Theo dự thảo, đầu tiên Quốc hội nghe tờ trình về dự án, báo cáo thẩm tra, rồi tới ngay khâu thảo luận dự án tại phiên họp toàn thể. Việc thảo luận ở tổ hoặc đoàn đại biểu là không bắt buộc. Ông Chuyên cho rằng: “Dự luật cần được bàn hết nhẽ ngay từ đoàn, ra tới hội trường chỉ thảo luận những vấn đề còn tranh cãi. Đại biểu nào phát biểu ra ngoài lề thì cắt ngay. Làm vậy mới khỏi lan man, đẩy nhanh tốc độ làm luật”.
Cũng theo ông Chuyên này, quy định tại khoản 2 Điều 28, về quyền trình dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết của đại biểu “chỉ là cho hay và không thực tế”. Bởi cụ thể cá nhân đại biểu được làm cái gì, làm thế nào để đưa ra sáng kiến và có quyền tập hợp một nhóm cùng nghiên cứu và trình dự án luật không? Các cơ quan chức năng có trách nhiệm hỗ trợ, tạo điều kiện thế nào để vị dân biểu này nghiên cứu đưa ra sáng kiến làm luật? Tất cả đều chưa được dự thảo làm rõ. Ông Chuyên góp ý: “Trước mắt nên quy định hẹp là đại biểu được trình dự án nghị quyết”.
Đại biểu Phan Anh Minh, Phó giám đốc Công an TP HCM, đề nghị làm rõ Điều 2a về “đảm bảo văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với điều ước quốc tế”. Ông lo ngại: “Một điều ước quốc tế mà cấp bộ ký tham gia cũng ràng buộc cả nước, thậm chí có hiệu lực hơn cả đạo luật do Quốc hội ban hành. Như vậy chủ quyền quốc gia có thể bị xâm phạm”. Ông Nguyễn Đình Lộc giải thích, nguyên tắc chung của pháp luật Việt Nam là trong lĩnh vực mà điều ước quốc tế điều chỉnh thì điều ước đó có hiệu lực cao hơn luật quốc nội. “Thực tế chúng ta chỉ tham gia vào những điều ước có lợi cho mình, do đó cần phải đảm bảo sự phù hợp, thống nhất giữa luật trong nước và các cam kết quốc tế. Đây là điều luật thể hiện quan điểm nhất quán là Việt Nam hội nhập và tuân thủ luật pháp quốc tế”, cựu bộ trưởng tư pháp nói.
Theo kế hoạch, dự thảo Luật Sửa đổi một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật sẽ tiếp tục được thảo luận và thông qua vào cuối kỳ họp này.
Nghĩa Nhân