 |
|
Phó chánh án TAND Tối cao Đặng Quang Phương: "Giải thể, phá sản chỉ là hiện tượng bình thường trong kinh doanh". |
- Ông đã bức xúc khi nói trước Ủy ban Kinh tế ngân sách rằng tình hình rất cấp bách, cần sửa đổi ngay Luật Phá sản doanh nghiệp năm 1994. Vậy sự cấp bách đó là gì?
- Sau 9 năm thi hành Luật Phá sản doanh nghiệp, chỉ có 151 đơn yêu cầu tuyên bố phá sản được thụ lý. Số lượng ít ỏi này không phản ánh thực tế hoạt động của cả chục vạn doanh nghiệp trên cả nước. Nhiều công ty đã thực sự phá sản nhưng do điều kiện, thủ tục luật định quá chặt chẽ, không phù hợp với thực tiễn nên họ không đến tòa án hoặc đơn không được tòa chấp nhận thụ lý. Số vụ việc tới tòa ít như vậy nhưng giải quyết được còn ít hơn, chỉ 62,9%. Đây là tình trạng mà nhiều người ví là “doanh nghiệp chết nhưng không được chôn”. Điều kiện kinh tế - xã hội, môi trường kinh doanh thay đổi nhiều nên phải sửa luật ban hành từ năm 1994.
- Có ý kiến cho rằng chỉ ban hành mới Luật Phá sản là chưa đủ, bởi việc phá sản liên quan đến nhiều luật khác như Luật Thương mại, Luật Doanh nghiệp, Bộ luật Lao động. Rồi hệ thống văn bản về quản lý tài chính kinh doanh chưa đầy đủ thì khó xác định được thế nào là phá sản đích thực, thế nào là phá sản để trốn nợ. Ý kiến ban soạn thảo thế nào?
- Đây cũng là lý do được đưa ra trước đây, dẫn tới làm chậm việc sửa đổi Luật Phá sản doanh nghiệp - vốn đã nằm trong chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2000. Nay tình hình cấp bách rồi. Ta mới có luật về thành lập doanh nghiệp mà chưa có luật hoàn chỉnh về giải thể là không được. Không thể đòi hỏi là phải hoàn thiện ngay tất cả các luật liên quan. Cái quan trọng là khi ban hành Luật Phá sản mới phải lường trước được những thay đổi sau này của toàn hệ thống pháp luật.
- Một trong những điểm mới nhất của dự luật là mở rộng đối tượng có thể bị phá sản từ doanh nghiệp như luật hiện hành, sang tất cả các chủ thể có đăng ký kinh doanh. Tại sao cần điều chỉnh như vậy?
- Phần lớn các nước trên thế giới có sân chơi bình đẳng cho mọi loại hình kinh doanh. Bình đẳng từ giai đoạn thành lập, hoạt động đến giải thể hay phá sản. Vì vậy chúng tôi thiết kế trong dự luật sao cho từ cá nhân, hộ gia đình, đến hợp tác xã, doanh nghiệp, cứ có đăng ký kinh doanh, có hoạt động thương mại độc lập, thì khi mất khả năng thanh toán đều phải được xử lý phá sản như nhau. Quy định như vậy cũng phù hợp với Hiệp định Thương mại Việt - Mỹ, với khung pháp luật của WTO. Một số luật về kinh doanh đang được điều chỉnh theo hướng này, như Pháp lệnh Trọng tài thương mại nêu khái niệm thương mại rất rộng, hay Luật Thương mại cũng đang được sửa đổi như vậy.
- Vậy sân chơi đó có bình đẳng với cả doanh nghiệp nhà nước không?
- Doanh nghiệp nhà nước cũng phải chung sân chơi với các thành phần kinh tế khác. Chỉ một số doanh nghiệp đặc biệt hoạt động trong lĩnh vực an ninh quốc phòng, cung ứng dịch vụ thiết yếu thì không được phép phá sản. Tuy nhiên chúng tôi muốn bổ sung là Chính phủ phải quy định trước về danh mục những doanh nghiệp được loại trừ phá sản, giống như những doanh nghiệp không được đình công. Không thể để khi có đơn yêu cầu tuyên bố phá sản thì lại nói doanh nghiệp này là loại đặc biệt.
- Một số chuyên gia cho rằng Luật Phá sản doanh nghiệp hiện hành thiếu những quy định cho phép các đơn vị khó khăn về thanh toán tìm hướng phục hồi trước khi bị tuyên phá sản. Điều này được khắc phục thế nào?
- Nguyên tắc xuyên suốt của dự luật mới là tạo mọi điều kiện cho chủ thể kinh doanh phục hồi hoạt động. Chúng tôi không giữ quy định cứng như hiện nay là cứ rơi vào trường hợp nào đó thì phải cho phá sản. Dự luật tạo ra cơ chế cảnh báo sớm: Đầu tiên thương nhân có dấu hiệu mất khả năng thanh toán nợ tới hạn thì bắt đầu mở thủ tục phá sản. Sau đó nếu thực sự hết tài sản rồi thì tòa tuyên bố phá sản; nếu còn vớt vát thì cho giám sát đặc biệt để tìm hướng phục hồi. Đến đây nếu không phục hồi được thì cho phá sản, còn phát triển ổn định thì đình chỉ thủ tục. Đó cũng là cơ chế linh hoạt, tránh tình trạng hiện nay là doanh nghiệp bị yêu cầu phá sản, nhưng vì không còn tài sản nên không sắp xếp tổ chức lại được, nên cũng không chấm hết được.
Nghĩa Nhân