Chiều 18/3, nhiệt độ ghi nhận tại khu dân cư trung tâm xã Bình Sơn gần sân bay Long Thành khoảng 38 độ C. Từ UBND xã nhìn hướng về sân bay Long Thành đang thi công nhà ga, đường cất hạ cánh, tháp không lưu... thấy màu đỏ au của bụi. Nhiều đoạn gió xoáy kèm "vòi rồng" đẩy bụi bay cao hàng trăm mét. Những khi gió lớn thổi qua, bụi từ sân bay phủ kín các khu dân cư lân cận.
Bụi bao vây khu vực cao tốc TP HCM - Long Thành và khu dân cư lân cận sân bay. Video: Phước Tuấn
Ấp 6 xã Bình Sơn có khoảng 100 căn nhà nằm lọt thỏm giữa rừng cao su, cách công trường thi công sân bay Long Thành chừng 300 m. Nhà buôn bán tạp hóa nhưng bà Năm, 64 tuổi, vẫn phải đóng kín cửa, dùng vải che luôn lối ra vào của khách với mục đích "chống bụi".
Bụi từ sân bay Long Thành phát tán phủ kín Ấp 6, xã Bình Sơn chiều 18/3. Ảnh: Phước Tuấn
Bà cho biết bụi đỏ xuất hiện từ khi sân bay Long Thành bắt đầu thi công san nền từ năm 2022, đỉnh điểm mùa khô năm ngoái bụi phát tán mù mịt. "Năm nay bụi không nhiều như năm 2023, song cũng ảnh hưởng không nhỏ cuộc sống người dân", bà Năm nói và cho biết nhà phải lau chùi thường xuyên vẫn không hết bẩn.
Cách nhà bà Năm chừng 5 căn, bà My Sang cũng phải "cửa đóng then cài", đồng thời phủ bạt khắp nhà để tránh bụi. "Bụi nhiều lắm, chịu không nổi, mỗi khi gió lớn, bụi bay ngập nhà, bám vào áo quần, đồ đạc. Mỗi lần giặt áo quần là nước đỏ có bùn lắng, mọi người nhà ai cũng ho", bà Sang nói.
Bụi phủ kín một phòng chức năng Trường tiểu học Bình Sơn. Ảnh: Phước Tuấn
Tại trung tâm xã Bình Sơn cách sân bay Long Thành 500 m, nhiều trường học phải sống chung với bụi khi mùa khô tới. Ông Kế, bảo vệ trường Tiểu học Bình Sơn, cho biết bụi xuất hiện từ sau Tết, bám dày đặc ở các phòng học, mặc dù nhân viên quét dọn, lau chùi thường xuyên nhưng không xuể.
"Phòng nào không hoạt động mà cứ để vài ngày là bụi phủ dày, học sinh đi lại ở hành lang hay cầu thang là dính bẩn hết áo trắng", ông Kế cho biết.
Ngoài tác động khu dân cư, bụi đỏ ở sân bay còn ảnh hưởng các tuyến giao thông qua khu vực. Đặc biệt cao tốc TP HCM - Long Thành - Dầu Giây chạy song song với sân bay Long Thành khoảng 4 km, cách hàng rào sân bay chừng 200 m, bị bụi phủ kín mỗi khi gió lớn, ảnh hưởng tầm nhìn, nguy cơ tai nạn giao thông. Nhiều biển báo, hộ lan trên cao tốc bám đầy bụi đỏ.
"Tôi hay đi Phan Thiết qua cao tốc TP HCM - Long Thành vào buổi chiều thấy bụi bay mù mịt, phải giảm tốc độ để đi qua", anh Hoàng Anh, tài xế thường chạy trên cao tốc nói, cho biết bụi bay theo từng đợt gió, có lúc bao trùm cả tuyến dài hơn 300 m.
Những lúc gió lớn bụi phủ kín cao tốc TP HCM - Long Thành - Dầu Giây, gây nguy cơ mất an toàn giao thông. Ảnh: Phước Tuấn
Ông Lê Văn Tiếp, Chủ tịch UBND huyện Long Thành, xác nhận người dân phản ánh bụi xuất hiện ở khu dân cư một số xã gần công trường sân bay. Hiện địa phương phối hợp Sở Tài nguyên và Môi trường ghi nhận tình trạng bụi ở sân bay và yêu cầu chủ đầu tư có giải pháp hạn chế việc phát tán trong quá trình thi công.
Ngày 18/3, Sở Tài nguyên và Môi trường yêu cầu ACV khẩn trương, nghiêm túc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm bụi do ảnh hưởng từ hoạt động thi công sân bay.
Theo sở này, quá trình kiểm tra ba ngày trước cho thấy ACV chưa thực hiện đầy đủ các nội dung mà Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường yêu cầu như: thường xuyên phun nước đầy đủ các vị trí; xe vận chuyển chạy trên đường công vụ để không phát sinh cát, bụi; chống bụi bằng phun polime...
Ngoài ra ACV chưa hoàn thành trồng cỏ bảo vệ mái taluy tại khu vực lưu giữ đất thừa 722 ha; chưa thi công rãnh thu nước dẫn về hồ lắng; chưa có biện pháp kiểm soát tốc độ xe chạy đúng quy định công trường.
Vị trí sân bay quốc tế Long Thành. Đồ họa: Khánh Hoàng
Đại diện Tổng công ty hàng không Việt Nam (ACV) cho biết, hiện sân bay Long Thành có khoảng 4.000 kỹ sư, công nhân cùng khoảng 2.000 máy móc, trang thiết bị thi công để đẩy nhanh tiến độ dự án.
Trong thời gian tới, chủ đầu tư cùng các nhà thầu tăng cường tưới nước tại đường ôtô chạy, cho xe lu lèn chặt, hạn chế phát sinh bụi trên đường vận chuyển vào các giờ cao điểm khô nóng. Ngoài ra, đơn vị thi công sẽ trồng cỏ ở các khoảng đất trống hạn chế bụi phát tán, tránh xói mòn, rửa trôi bãi đất khi gặp mưa và đảm bảo mỹ quan, tạo không gian xanh khu vực xung quanh.
Trước đó, mùa khô năm 2023, khi thi công san nền sân bay Long Thành gây phát tán bụi ảnh hưởng nhiều huyện, thành phố của Đồng Nai. Cơ quan chức năng ghi nhận bụi bay xa hơn 10 km, ảnh hưởng không chỉ huyện Long Thành mà cả huyện Nhơn Trạch và TP Biên Hòa.
Sau khi vào cuộc kiểm tra, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường xử phạt ACV 270 triệu đồng vì thực hiện không đầy đủ các nội dung quyết định phê duyệt kết quả thẩm định đánh giá tác động môi trường liên quan dự án.
Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành rộng 5.000 ha có tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 336.630 tỷ đồng. Giai đoạn 1, sân bay xây một đường cất hạ cánh, nhà ga hành khách cùng các hạng mục phụ trợ với công suất 25 triệu khách/năm, dự kiến hoàn thành năm 2026.
Phước Tuấn