Là nhân viên kỹ thuật cơ khí ở khu công nghiệp Bắc Thăng Long, đồng lương chỉ đủ thuê nhà và nuôi hai con trai, cuộc sống của anh không mấy dư dả. Mọi chuyện bắt đầu khi vợ anh than phiền về các tác dụng phụ của thuốc tránh thai như tăng cân, đau đầu, cáu gắt và rối loạn kinh nguyệt. Thương vợ mệt mỏi, người đàn ông chuyển sang dùng bao cao su nhưng chỉ vài tháng sau lại thấy phiền vì chi phí tốn kém và sự bất tiện.
"Mỗi tháng vừa tốn tiền mua, lại mất cảm giác, có lần còn suýt rách bao", anh bộc bạch.
Trong một lần khám sức khỏe định kỳ, bác sĩ nói đùa rằng anh "đã có hai con thì nên thắt ống dẫn tinh cho đỡ gánh nặng". Lời nói vui đó lại khiến anh suy nghĩ. Anh nhẩm tính, tiền bao cao su mỗi năm tốn gần bốn triệu đồng, vài chục năm có thể mua được một chiếc xe máy. Trong khi đó, chi phí triệt sản nam chỉ khoảng 7-10 triệu đồng cho một lần duy nhất.
Sau hai tuần tìm hiểu kỹ lưỡng và đọc các chia sẻ, anh Sơn quyết định thực hiện thủ thuật. Quyết định này thay đổi hẳn tâm lý của anh. "Trước kia, mỗi lần gần gũi tôi đều lo lỡ có thêm con thì kinh tế không chịu nổi. Bây giờ tâm lý thoải mái, vợ chồng gần gũi tự nhiên hơn. Vợ tôi cũng vui vì không còn mệt mỏi vì thuốc tránh thai, cả hai đều nhẹ gánh", anh nói.
Tương tự, anh Minh, một nhân viên văn phòng 42 tuổi, quyết định triệt sản vì thấu hiểu những gì vợ mình, chị Hạnh, đã phải chịu đựng. Trước đây, chị Hạnh từng đặt vòng tránh thai nhưng bị rong kinh kéo dài, đau bụng và rối loạn nội tiết. Khi chuyển sang dùng thuốc, chị lại đối mặt với tình trạng mất ngủ, tăng cân và hay cáu gắt. Chi phí thuốc men để điều trị các tác dụng phụ cũng không hề nhỏ, trong khi tâm lý chị ngày càng mệt mỏi.
Dùng bao cao su, cả hai vợ chồng đều cảm thấy không thoải mái. Anh Minh bắt đầu tìm hiểu về phương pháp thắt ống dẫn tinh và bàn với vợ. Ban đầu, chị Hạnh khá e ngại, lo lắng thủ thuật sẽ ảnh hưởng đến sinh lý hoặc làm tổn thương lòng tự trọng của chồng. Tuy nhiên, sau khi được bác sĩ tư vấn cặn kẽ, anh Minh đã quyết định thực hiện. Kể từ đó, gánh nặng tâm lý về việc tránh thai của hai vợ chồng hoàn toàn được gỡ bỏ.
Triệt sản nam, hay thắt ống dẫn tinh, là kỹ thuật ngăn chặn khả năng sinh sản bằng cách cắt hoặc bịt hai ống dẫn tinh - đường vận chuyển tinh trùng từ tinh hoàn đến nơi sản xuất tinh dịch. Nam giới vẫn có thể quan hệ và xuất tinh bình thường, nhưng tinh dịch không còn chứa tinh trùng, từ đó loại bỏ khả năng thụ thai. So với triệt sản nữ - vốn tương đương một đại phẫu - triệt sản nam đơn giản hơn, ít xâm lấn và hồi phục nhanh. Thủ thuật chỉ tập trung vào ống dẫn tinh mà không ảnh hưởng đến nội tiết tố hoặc chức năng sinh lý.
Theo bác sĩ Hà Ngọc Mạnh, Giám đốc Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Việt - Bỉ cho biết, xét trên phương diện kinh tế, triệt sản nam nổi bật như một khoản đầu tư một lần mang lại lợi ích tài chính lâu dài. Tại Việt Nam, chi phí cho một ca thắt ống dẫn tinh dao động từ 5 đến 15 triệu đồng tùy thuộc vào cơ sở y tế. Mặc dù con số ban đầu có vẻ lớn, nhưng nó sẽ chấm dứt hoàn toàn các chi phí ngừa thai định kỳ trong tương lai.
"Bài toán này trở nên đặc biệt thuyết phục khi so sánh với các lựa chọn khác, vốn đòi hỏi các khoản chi trả lặp đi lặp lại và có thể tích lũy thành một số tiền đáng kể theo thời gian", bác sĩ phân tích.
Đơn cử, việc sử dụng bao cao su có thể tiêu tốn khoảng 1-1,5 triệu đồng mỗi năm, tương đương 20 đến 30 triệu đồng trong hai thập kỷ. Tương tự, thuốc tránh thai hàng ngày cho phụ nữ có chi phí 1-2 triệu đồng mỗi năm, lên tới 20 đến 40 triệu đồng sau 20 năm, chưa kể các khoản phát sinh để điều trị tác dụng phụ.
Các phương pháp dài hạn hơn như que cấy (khoảng 3 triệu đồng cho 3 năm) hay vòng tránh thai (tới 2 triệu đồng cho 5-10 năm) cũng yêu cầu chi phí thay thế định kỳ. Do đó, về dài hạn, thắt ống dẫn tinh được chứng minh là một trong những giải pháp kinh tế nhất, giúp các gia đình giảm bớt áp lực tài chính hiệu quả.
Bác sĩ phẫu thuật cho một bệnh nhân. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Xu hướng triệt sản nam đang gia tăng toàn cầu. Tại Mỹ, tỷ lệ thực hiện thủ thuật tăng từ 6% đầu năm 2022 lên 9% cuối năm, với khoảng 500.000 ca hàng năm. Ở Việt Nam, dù chưa có thống kê chính thức, các bệnh viện ghi nhận số lượng nam giới lựa chọn phương pháp này tăng lên, đặc biệt ở nhóm tuổi 30-35.
Ngoài lợi ích kinh tế, triệt sản nam còn cải thiện chất lượng tâm lý và mối quan hệ vợ chồng nhờ giảm lo lắng về mang thai ngoài ý muốn. Bệnh nhân ít gặp tác dụng phụ, nếu có thì chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn sau thủ thuật.
Ngược lại, các phương pháp tránh thai dành cho nữ thường kèm theo nhiều tác dụng phụ đáng kể. Đặt vòng có thể gây viêm nhiễm hoặc tắc vòi trứng; thuốc tránh thai làm tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch - một nghiên cứu gần đây chỉ ra nguy cơ đột quỵ ở phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai cao gấp 1,9 lần; thuốc khẩn cấp gây rối loạn nội tiết; que cấy ảnh hưởng đến ham muốn tình dục.
"Những tác động này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, kinh tế mà còn tạo ra rào cản tâm lý cho các cặp vợ chồng," bác sĩ Mạnh nhận định.
Bác sĩ Phạm Quang Khải từ Bệnh viện E, cũng khẳng định triệt sản nam gần như không để lại di chứng và không ảnh hưởng đến nhu cầu hay tâm sinh lý của nam giới. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có nhược điểm là có thể gây hối tiếc sau này. Việc phục hồi khả năng sinh sản qua nối lại ống dẫn tinh thường phức tạp và tốn kém, với tỷ lệ thành công khoảng 60-70% và nguy cơ tái tắc lên đến 50%. Chất lượng tinh trùng cũng suy giảm theo thời gian tắc nghẽn. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo nam giới cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định.
Thúy Quỳnh