UEFA vừa công bố bảng xếp hạng hệ số UEFA cho các giải vô địch hàng đầu châu Âu. Lần đầu tiên sau tám năm, Ligue 1 rớt khỏi vị trí thứ năm, hiện thuộc về giải vô địch Hà Lan Eredivisie. Bốn vị trí còn lại, tuy có biến động, vẫn thuộc về các giải Ngoại hạng Anh, La Liga, Serie A và Bundesliga.
UEFA xếp hạng các liên đoàn thành viên theo hệ số. Lần đầu công bố vào năm 1979, bảng hệ số UEFA là yếu tố quan trọng trong việc quyết định số lượng đội tham gia các Cup châu Âu gồm Champions League, Europa League và Conference League. Chỉ số này áp dụng cho mùa giải tiếp theo, không phải mùa ngay sau khi được công bố. Vì vậy, xếp hạng năm 2023 sẽ quyết định phân bổ đội theo từng liên đoàn trong mùa 2024-2025 (không phải mùa giải 2023-2024). UEFA tính hệ số và công bố số liệu từ năm 1956 đến nay.
Hệ số UEFA được tính dựa trên kết quả thi đấu của các CLB từ mỗi liên đoàn tại Champions League, Europa League và Conference League trong năm mùa gần nhất. Mỗi chiến thắng được tính hai điểm, hòa được một điểm (các trận vòng loại cũng tính điểm nhưng chỉ bằng một nửa). Các trận đá hiệp phụ được tính điểm như bình thường, nhưng đá luân lưu thì tính là hòa.
- Đứng nhì bảng (2 điểm cho Europa League, 1 điểm cho Conference League).
- Vào vòng 1/8 (5 điểm cho Champions League, 1 điểm cho Europa League).
- Vào tứ kết (1 điểm cho Champions League và Europa League).
- Vào bán kết hoặc chung kết (1 điểm cho Champions League, Europa League và Conference League).
UEFA sử dụng hệ số này để quyết định đội nào được vào thẳng vòng bảng và đội nào phải đá vòng loại. Top 4 của bốn giải hàng đầu, top 2 của giải hạng 5 và 6, cùng đội vô địch giải hạng 7 đến 10 được vào thẳng vòng bảng Champions League mùa tiếp theo.
Bảng xếp hạng hệ số của UEFA cũng cho thấy sức mạnh của các giải đấu biến động qua từng năm. La Liga dẫn đầu tám năm liên tiếp từ 2013 đến 2020, nhưng từ đó đến nay, dưới tác động của Covid-19, vị trí này thuộc về Ngoại hạng Anh dù Real Madrid vẫn vô địch Champions League 2021-2022. Vị trí thứ ba và thứ tư thường là cuộc cạnh tranh giữa Serie A và Bundesliga và các CLB Italy đang thắng thế.
Nguyên nhân khiến Ligue 1 rớt khỏi top năm giải châu Âu. Khi nói đến năm giải vô địch hàng đầu châu Âu, người ta thường nghĩ tới Ngoại hạng Anh, La Liga, Serie A, Bundesliga và Ligue 1. Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác nhau, Ligue 1 đang dần đánh mất vị thế.
Đầu tiên là thành tích kém của các CLB Pháp tại Cup châu Âu, đặc biệt là Champions League và Europa League. Mùa trước, lá cờ đầu của Ligue 1 PSG bị Bayern loại ở vòng 1/8 Champions League, còn Marseille đứng chót bảng. Monaco, Nantes và Rennes đều bị loại ở vòng knock-out đầu tiên tại Europa League. Nice là CLB Pháp duy nhất thắng ở vòng knock-out Cup châu Âu khi lọt tới tứ kết Conference League. Nếu tính điểm hệ số của riêng mùa 2022-2023, Ligue 1 chỉ đứng thứ bảy với 12.583 điểm, sau giải Bỉ và Hà Lan.
So với những giải hàng đầu châu Âu khác, các CLB Ligue 1 thiếu sự ổn định. Ngoài PSG thường xuyên vô địch, vị trí của các CLB khác rất khó dự đoán. Monaco từng vô địch Ligue 1 2017 nhưng hai năm sau suýt xuống hạng rồi sau đó lại đứng thứ ba mùa 2020-2021. Ngay cả PSG cũng bất ổn, nhưng chênh lệch với các đội khác quá lớn khiến họ không chịu nhiều sức ép.
Sự ra đi của Mbappe có thể là mất mát lớn không chỉ với PSG mà còn cả Ligue 1. Ảnh: AFP
Pháp là cái nôi sản sinh những cầu thủ hàng đầu của bóng đá thế giới. Nhưng nhiều người trong số này chọn rời Ligue 1 để đầu quân cho các CLB tại Ngoại hạng Anh hay La Liga. Nạn chảy máu tài năng khiến các CLB Pháp không thể giữ ngôi sao ở lại giải đấu. Trong hè năm nay, PSG không thể thuyết phục Lionel Messi ký hợp đồng mới. Họ còn đứng trước nguy cơ mất ngôi sao số một Kylian Mbappe khi tiền đạo 24 tuổi tuyên bố không gia hạn và sẽ ra đi một cách tự do vào năm sau.
Các CLB Ligue 1 cũng thua kém các giải hàng đầu về chiều sâu đội hình và kinh nghiệm. Việc các suất tham dự Cup châu Âu thường xuyên biến động cũng là rào cản để các CLB duy trì một đội hình giàu sức cạnh tranh. Ngay trong nội bộ Ligue 1, sự chênh lệch giữa các CLB rất lớn. Bảng hệ số UEFA dành cho các CLB trong năm mùa gần nhất cho thấy khoảng cách này. PSG đứng thứ tư nhưng CLB Ligue 1 tiếp theo Lyon đứng thứ 37.
Bên cạnh nguy cơ mất suất dự Cup châu Âu trong những mùa tiếp theo, việc rớt khỏi nhóm năm giải hàng đầu báo hiệu nguy cơ sụt giảm uy tín với Ligue 1. Các CLB ở giải đấu này sẽ gặp nhiều thách thức hơn trong việc thu hút cầu thủ giỏi hoặc giữ chân ngôi sao như điều đang xảy ra với PSG trong vụ Mbappe.
Quang Huy