Tối 18/11 (giờ New York), Sotheby's chào bán tác phẩm mang tên America của Maurizio Cattelan. Theo Hyperallergic, ban tổ chức đặt mốc khởi điểm là 10 triệu USD, dựa trên giá vàng hiện tại. Hiện vật không thu hút nhiều quan tâm, cuối cùng thuộc về người tham gia đấu đầu tiên, bằng mức khởi điểm. Ngoài ra, khách hàng phải trả thêm hơn hai triệu USD cho thuế phí.
Cận cảnh tác phẩm "America" của nghệ sĩ Maurizio Cattelan. Video: Sotheby's
David Galperin - người đứng đầu bộ phận nghệ thuật đương đại của Sotheby's - nhận xét đây là "một trong những tác phẩm mang tính biểu tượng, có sức ảnh hưởng nhất" của Maurizio Cattelan. Theo Galperin, sự sáng tạo này "tóm gọn những mối quan tâm lâu dài của Catteland đối với giá trị, tính phi lý và phê phán thể chế".
Trước đấu giá, bồn cầu được lắp đặt trong tòa nhà Breuer (New York) - trụ sở của Sotheby's, nhưng bị cấm dùng. Ảnh: Sotheby's
America là một trong hai bồn cầu vàng nổi tiếng của Maurizio Cattelan, đầy đủ chức năng như thiết bị bình thường. Năm 2016, ông chế tác chúng, đặt tên giống nhau. Món đồ xuất hiện trong buổi đấu giá là phiên bản thứ hai, từng thuộc về tỷ phú Steve Cohen.
Chuyên trang Hyperallergic nhận xét thiết bị nhà tắm này là một khoản đầu tư hợp lý hơn "chuối dán tường" (Comedian) - tác phẩm từng gây tranh cãi khi thắng đấu giá 6,2 triệu USD năm ngoái. Ngoài ra, đây cũng là thời điểm thích hợp để bán bởi giá vàng tăng hơn 50% trong một năm qua.
Chân dung họa sĩ Maurizio Cattelan. Ảnh: Maurizio Cattelan Archive
Chiếc bồn cầu còn lại có số phận thăng trầm hơn, được cho là có giá 2,5 triệu USD vào thời điểm mới ra mắt. Năm 2016, bảo tàng Guggenheim (Mỹ) trưng bày món đồ, gắn nó vào hệ thống ống nước trong nhà vệ sinh và cho phép hơn 100.000 du khách thử dùng.
Sau lễ nhậm chức đầu tiên của Tổng thống Trump, phía bảo tàng ngỏ ý cho Nhà Trắng mượn hiện vật nhưng bị từ chối. Năm 2019, bồn cầu được chuyển đến phòng triển lãm tại Cung điện Blenheim ở Oxfordshire, Anh. Không lâu sau, nó bị đánh cắp, mất tích đến nay.
Maurizio Cattelan sinh năm 1960 tại Padua, miền Bắc Italy. Ông lớn lên trong một gia đình khó khăn, có cha là tài xế xe tải còn mẹ làm giúp việc. Cattelan được mệnh danh là ''gã hề của thế giới nghệ thuật'' với những sáng tác hài hước, châm biếm, thách thức giới hạn của các hệ thống giá trị đương đại.
Từ đầu thập niên 2000, ông bắt đầu thực hiện các tác phẩm điêu khắc siêu thực, như We Are the Revolution (2001), gồm hình nộm thu nhỏ của nghệ sĩ treo trên giá quần áo. Năm 2011, ông gây tranh cãi với tác phẩm Him, khắc họa chân dung Adolf Hitler trong tư thế quỳ gối. Đây cũng là kỷ lục đấu giá của Cattelan, có giá 17,2 triệu USD vào năm 2016.
Tuy có nhiều tác phẩm nổi tiếng, Cattelan chưa tham gia khóa học nghệ thuật nào, hoàn toàn tự do sáng tạo. Trong cuộc phỏng vấn với tạp chí Lux, nghệ sĩ cho biết: ''Món quà đáng buồn nhất mà tôi từng nhận được là một bộ dụng cụ vẽ. Đó là những thứ tôi muốn thử nhưng tôi biết mình không thể thành thạo chúng''.
Trịnh Lâm (theo Hyperallergic, ArtNews)