Cách đây ít tuần, một vụ hỏa hoạn "bất ngờ" tại Phòng Thương mại của Liên doanh Việt - Xô Petro ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Đó là thời điểm mà Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đang tiến hành chuyên án điều tra và bắt giữ một số cán bộ của Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí Vũng Tàu về hành vi cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng.
Sau vụ hỏa hoạn, có dư luận cho rằng (không hiểu cố tình hay vô ý) một số tài liệu, hồ sơ, hợp đồng rất quan trọng liên quan việc đấu thầu không ít hạng mục công trình của ngành dầu khí đã tan theo tro bụi. Lập tức các cơ quan chức năng đã vào cuộc, và bước đầu thu thập được những chứng cứ về việc giả mạo giấy tờ của một đường dây tham nhũng lớn trong ngành dầu khí.
Thực ra "mắt xích" đầu tiên của vụ án này đã hé lộ trước đó, khi Cơ quan An ninh điều tra và An ninh kinh tế của Bộ Công an phát hiện một hợp đồng rởm có giá trị tới 17 triệu USD được ký giữa Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí Vũng Tàu và Viện Thiết kế Coranll Ukraina (đơn vị chuyên ngành về thi công các hạng mục khai thác dầu khí ngoài biển của nước ngoài). Vào thời điểm ký hợp đồng, ông Nguyễn Quang Thường là Giám đốc Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí Vũng Tàu. Sau đó, ông Thường được ông Nguyễn Xuân Nhậm cất nhắc lên làm Phó tổng giám đốc Tổng công ty Dầu khí Việt Nam.
Hợp đồng trị giá 17 triệu USD nói trên được ký kết với nội dung: Viện Thiết kế Coranll Ukraina sẽ cung cấp vật tư, thiết bị để thi công xây dựng một khối nhà ở (khối nhà Bloc) bằng vật liệu đặc chủng trên giàn khoan dầu ngoài khơi của Liên doanh Việt - Xô Petro. Đây là khối nhà ở cao tầng với kết cấu đặc biệt chịu đựng được thời tiết mưa bão khắc nghiệt ngoài biển khơi, nhằm cung cấp những "căn hộ" tiện nghi phục vụ cho việc nghỉ ngơi của cán bộ, công nhân đang làm việc ngày đêm trên giàn khoan. Nhưng "phi vụ" mờ ám 17 triệu USD đã bị phanh phui khi qua điều tra xác minh, cơ quan công an đã phát hiện Viện Thiết kế Coranll không ký hợp đồng nào với Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí và đây là một bản hợp đồng rởm 100% từ con dấu, chữ ký, đến nội dung thiết bị, vật tư cung cấp.
Thực tế việc cung cấp vật tư, thiết bị để thi công xây dựng khối nhà Bloc trị giá 17 triệu USD do một công ty tư nhân Việt Nam ở Bà Rịa - Vũng Tàu có tên là Công ty Interpet Vũng Tàu đảm nhận. Công ty Interpet đã thu mua các loại thiết bị, vật tư (cũng do Nga sản xuất) đang trôi nổi trên thị trường (với giá rẻ hơn so với nhập khẩu chính ngạch từ Nga) cho Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí Vũng Tàu triển khai thi công khối nhà Bloc. Mục đích cuối cùng để là để hai bên nhau chia hưởng số tiền chênh lệch khá lớn trong số 17 triệu USD ký trên "danh nghĩa" với Viện Thiết kế Coranll Ukraina. Họ tin rằng phi vụ làm ăn mờ ám này sẽ chẳng bao giờ bị phát hiện vì chẳng có cơ quan chức năng nào cất công ra nước ngoài để tìm hiểu, xác minh về việc Viện Thiết kế Coranll Ukraina đã cung cấp vật tư, thiết bị cho Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí Vũng Tàu. Do vậy, sau khi thi công khối nhà Bloc, họ ngang nhiên làm giả con dấu và chữ ký của Viện Thiết kế Coranll Ukraina để chỉ định Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí Vũng Tàu chuyển tiền vào ngân hàng nước ngoài, rồi rút tiền ra chia chác.
Vụ án giả mạo giấy tờ, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, vụ án được Cơ quan An ninh điều tra khởi tố. Trần Ngọc Giao và Trần Quang (Chủ tịch HĐQT và Giám đốc Công ty Interpet Vũng Tàu) cùng nhân viên cấp dưới Nguyễn Lai Phong bị bắt. Tiếp đó, Cơ quan An ninh điều tra bắt giữ Nguyễn Mạnh Hùng (Phó giám đốc Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí Vũng Tàu) và Cao Duy Chính (Trưởng phòng kỹ thuật của công ty).
Khi phát hiện thấy dấu hiệu vi phạm liên quan ông Nguyễn Quang Thường, Cơ quan An ninh điều tra đã triệu tập ông Thường tới làm việc. Phó tổng giám đốc Thường khẳng định không hề biết các hợp đồng rởm mà Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí Vũng Tàu ký với Viện Thiết kế Coranll Ukraina. Hơn nữa, do tin tưởng cấp dưới nên ông đã ký phê duyệt các hợp đồng này mà không lường được hậu quả nghiêm trọng đến thế. Nhưng từ những tài liệu chứng cứ thu thập được trong quá trình điều tra, Cơ quan An ninh điều tra cho rằng ông Thường không thể không biết hợp đồng nói trên là hợp đồng giả mạo. Ngày 1/6, Cơ quan An ninh điều tra đã có lệnh bắt tạm giam 3 tháng với Nguyễn Quang Thường để phục vụ cho công tác điều tra.
Theo thông tin mới nhất, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an vừa thu giữ của Công ty Interpet số tiền 1 triệu USD có liên quan đến vụ án trên.
Ông Phạm Quang Dự - Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng công ty Dầu khí Việt Nam: Tôi biết họ đã chia chác nhau hàng triệu đô la- Ông có thể cho biết cụ thể hơn về thông tin xung quanh việc ông Thường bị bắt giam?
- Có người nói là vụ việc này liên quan trực tiếp đến các vụ việc trước đây anh Thường tham gia hay là liên quan đến kết quả thanh tra. Nhưng tất cả đều không phải, đó là vụ khác. Người bị bắt đầu tiên trong vụ này là Trần Ngọc Giao (Chủ tịch HĐQT Công ty Interpet Vũng Tàu). Hiện nay, công an chưa có kết luận và bên tôi cũng chưa tiến hành kiểm điểm gì cả.
- Vai trò cụ thể của ông Thường trong vụ việc đó ra sao, thưa ông?
- Hiện nay Cơ quan An ninh điều tra đang tiến hành theo các thủ tục tố tụng và họ chưa công bố.
- Những sai phạm của Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí và cá nhân ông Nguyễn Quang Thường trong dự án block nhà trên giàn khoan của Liên doanh Việt - Xô Petro là do Tổng công ty phát hiện hay cơ quan pháp luật phát hiện?
- Việc xây dựng nhà ngoài giàn khoan dầu khí là một hợp đồng được ký kết giữa Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí và liên doanh dầu khí Việt Xô. Các thủ tục về hợp đồng, về đầu tư thì đều đúng cả, đều hợp pháp. Chỉ đến khi người ta nhận thấy những dấu hiệu không bình thường của việc thanh, quyết toán, từ đó cơ quan điều tra phát hiện ra...
- Con số thiệt hại cho đến nay xác định cụ thể là bao nhiêu?
- Chúng tôi chưa thể nói được điều này vì cơ quan điều tra còn đang xác minh. Nhưng chắc chắn những người tiêu cực trong vụ này đã chia chác nhau một khoản tiền đáng kể, phải cỡ hàng triệu USD.
- Trong trường hợp này, phía nào được xác định là bị thiệt hại: Tổng công ty hay liên doanh Liên doanh Việt - Xô Petro?
- Đây là hợp đồng giữa Liên doanh Việt - Xô Petro và Công ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí xây dựng các block và module nhà ở cho cán bộ, công nhân viên trên giàn khoan nên khó xác định có thể gây ảnh hưởng trực tiếp nào cho hoạt động sản xuất. Vấn đề ở chỗ giá trị thật của công việc đó với giá trị ảo của hợp đồng người ta đã ký và thanh, quyết toán.
Giá trị của hợp đồng trên, theo chúng tôi được biết, khoảng 17 triệu USD. Nhưng còn giá trị thật của nó, theo các chuyên gia nhận định, có lẽ không tới như vậy. Cụ thể là bao nhiêu phải chờ cơ quan hữu quan xác định đầy đủ, chính xác.
- Việc ông Nguyễn Xuân Nhậm trước đây bị cách chức Tổng giám đốc Tổng công ty Dầu khí Việt Nam (Petro VN) có liên quan vụ án này?
- Việc anh Nhậm, anh Ngà (Đinh Văn Ngà - nguyên phó tổng giám đốc Petro VN) bị kỷ luật cách chức là do mắc sai phạm trong việc đấu thầu gói thầu số 1 Nhà máy lọc dầu Dung Quất.
Còn vụ hiện nay cơ quan công an đang điều tra, khởi tố vụ án là liên quan việc xây dựng một block nhà ở trên một giàn khoan ở Bà Rịa - Vũng Tàu. Đó là hai việc hoàn toàn khác nhau...
- Với cương vị lãnh đạo ngành dầu khí, ông nghĩ thế nào khi chỉ trong 1-2 năm qua đã có hàng chục cán bộ của ngành bị xử lý kỷ luật, thậm chí bị khởi tố, điều tra, trong đó có cả những cán bộ giữ vị trí chủ chốt trong tổng công ty?
- Bấy lâu nay không phải không có những vụ việc sai phạm, tiêu cực, nhưng vì là ngành đóng góp lớn cho nền kinh tế quốc dân nên khi xử lý các vụ việc, các cấp rất thận trọng, thường là sợ ảnh hưởng đến công việc của ngành.
Quan niệm của lãnh đạo chúng tôi hiện nay lại cho rằng nếu có những sai phạm, có những tiêu cực thì cần phải xử lý. Và nếu càng xử lý tốt, càng xử lý triệt để càng làm đội ngũ cán bộ của ngành trong sạch và ngành càng phát triển tốt hơn.
- Trong dự án sợi bazan siêu mảnh, Thanh tra Nhà nước đã làm rõ các sai phạm. Nhưng sau đó chủ tịch HĐQT và tổng giám đốc của Petro VN có “hợp thức hóa” một số thủ tục giấy tờ cho Công ty Dung dịch khoan và hóa phẩm dầu khí (DMC) trong hợp đồng mua thiết bị của Ukraine. Hiện Petro VN đã xử lý việc này ra sao?
- Theo kết luận của Thanh tra Nhà nước về bốn công trình triển khai xây dựng, trong đó có dự án sợi bazan siêu mảnh và theo chỉ đạo của Chính phủ, chúng tôi đã tiến hành kiểm điểm.
Căn cứ theo đúng kết luận của thanh tra, cũng như kiểm điểm của các tổ chức, cá nhân sai phạm trong tổng công ty, hội đồng kỷ luật của tổng công ty cũng đã có các văn bản kỷ luật đối với những cán bộ thuộc quyền tổng công ty quản lý.
Còn đối với những cán bộ thuộc cấp trên quản lý, như trường hợp nguyên chủ tịch HĐQT và nguyên tổng giám đốc tổng công ty sẽ do cấp trên xử lý. Hội đồng của tổng công ty cũng đã mời các vị này đến xem xét, kiểm điểm và đã gửi kết quả đó lên cấp trên để cấp trên xem xét xử lý.
- Riêng phần liên quan đến ông Nguyễn Quang Thường ra sao, thưa ông?
- Trong bốn vụ này, anh Thường có liên quan đến việc xây trụ sở làm việc ở 154 Nguyễn Thái Học. Anh Thường (lúc ấy là giám đốc ty Dịch vụ kỹ thuật dầu khí - một trong hai công ty đóng tại trụ sở đó) có một số sai phạm, nhưng thuộc về vấn đề thủ tục khi đầu tư.
Những sai phạm này, theo đánh giá của hội đồng kỷ luật tổng công ty, không lớn nên anh Thường chỉ bị đề nghị phê bình nghiêm khắc.
- Theo những gì ông vừa nói, mức độ vụ việc rất nghiêm trọng. Ông nhìn nhận ra sao về trách nhiệm của cá nhân mình trong vụ việc này?
- Vụ việc xảy ra trước năm 2000, khi tôi chưa đảm nhận chức vụ hiện nay. Tất nhiên qua vụ việc này cũng như những vụ việc mà Thanh tra Nhà nước vừa làm rõ, chúng tôi thấy mình phải có những quản lý chặt chẽ hơn nữa đối với các đơn vị thành viên, đặc biệt trong công tác đấu thầu và công tác cán bộ.
Về nội bộ, chúng tôi cũng có những cơ chế nhất định để kiểm tra, kiểm soát. Ngành dầu khí được giao nhiều công trình lớn và để các công trình này đảm bảo chất lượng, đúng tiến độ, trách nhiệm đặt ra rất nặng nề trong quản lý, đặc biệt là quản lý con người.
(Theo Thanh Niên, Tuổi Trẻ)