Đây là nội dung trong báo cáo ngày 24/2 của Bộ Y tế về các vướng mắc trong mua sắm thuốc, thiết bị y tế và đề xuất Chính phủ các giải pháp tháo gỡ, trước bối cảnh nhiều bệnh viện trên cả nước kêu cứu vì thiếu vật tư.
Bộ Y tế cho rằng nhiều quy phạm pháp luật chưa phù hợp gây khó khăn cho các đơn vị thực hiện. Đơn cử, Nghị định 63 của Chính phủ và Thông tư 68 của Bộ Tài chính quy định mua sắm phải có quyết định mua sắm, dự toán mua sắm trong khi chưa có hướng dẫn chi tiết, do đó các đơn vị lúng túng trong việc thực hiện. Quy định tham khảo ít nhất 3 báo giá trong điều kiện chỉ có một nhà cung cấp cũng dẫn tới khó khăn khi triển khai.
Nghị định 151 của Chính phủ hướng dẫn Luật quản lý và sử dụng tài sản công, tuy nhiên chưa quy định rõ vật tư y tế (bông, băng, cồn, gạc...) có phải là tài sản công không. Trường hợp là tài sản công thì để mua sắm phải có định mức. Thế nhưng thực tế không thể ban hành định mức do tính chất đặc thù vật tư y tế chỉ sử dụng một lần cho người bệnh.
Một số trang thiết bị sau khi kết thúc đề án liên doanh, liên kết có giá trị dưới 50%, nhưng vẫn trong điều kiện hoạt động tốt. Tuy nhiên, Nghị định 29 của Chính phủ quy định điều kiện để xác lập sở hữu toàn dân thì tài sản phải có giá trị còn lại trên 50% trong khi BHXH Việt Nam yêu cầu trang thiết bị phải được xác lập sở hữu toàn dân mới thanh toán BHYT.
Vì vậy, Bộ Y tế kiến nghị Chính phủ xem xét sớm ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 98. Cụ thể, về quản lý giá trang thiết bị y tế, bỏ quy định về thời điểm mua sắm; chuyển hình thức quản lý một số mặt hàng thuộc danh mục phải kê khai giá, thay bằng tất cả mặt hàng như hiện nay.
Về đăng ký lưu hành trang thiết bị, để tháo gỡ khó khăn cho các tổ chức, cá nhân xuất nhập khẩu, kinh doanh trang thiết bị y tế, Bộ Y tế đề nghị gia hạn thêm một năm hiệu lực của giấy phép đã cấp đến hết ngày 31/12/2023.
Bộ Y tế cũng kiến nghị Bộ Tài chính tiếp tục sửa đổi Thông tư 58, trong đó hướng dẫn cụ thể một số khái niệm như dự toán mua sắm với dự toán thu chi để tránh gây nhầm lẫn, không thống nhất. Bổ sung trường hợp chủ đầu tư đã sử dụng các hình thức tham khảo để xây dựng giá kế hoạch lựa chọn nhà thầu nhưng không thực hiện được thì được tự quyết định dự toán mua sắm (có thể chỉ cần tham khảo một báo giá).
Bộ Y tế đề nghị Bộ Tài chính sớm báo cáo Chính phủ để sửa đổi Nghị định 151 hướng dẫn Luật quản lý và sử dụng tài sản công, với bất cập nêu trên.
Nhân viên y tế Bệnh viện Chợ Rẫy kiểm tra thuốc tại kho dược. Ảnh: Quỳnh Trần
Tình trạng thiếu vật tư y tế, khó khăn trong đấu thầu mua sắm đang diễn ra tại nhiều cơ sở y tế, trong đó các bệnh viện lớn như Bạch Mai, Việt Đức, Chợ Rẫy đang bị ảnh hưởng trầm trọng. Bệnh viện Chợ Rẫy, Bạch Mai không mua được máy móc và hóa chất xét nghiệm, phải gửi bệnh nhân đến cơ sở khác chụp chiếu. Chợ Rẫy thiếu hoặc phải dừng hoạt động nhiều trang thiết bị y tế kỹ thuật cao như: Máy chụp cắt lớp vi tính (CT), máy chụp cộng hưởng từ (MRI), máy siêu âm doppler màu...
Nhiều mặt hàng được Bệnh viện Bạch Mai ký hợp đồng với nhà thầu trúng thầu. Tuy nhiên đến nay hàng vẫn không được giao do giấy phép nhập khẩu hết hạn, ví dụ vật tư ECMO, ống trợ giúp can thiệp động mạch vành, bóng nong động mạch vành...
Còn Bệnh viện Việt Đức chỉ đủ hóa chất khí máu đủ dùng một tuần, hóa chất ghép tạng đủ dùng cho hai tuần. Từ ngày 1/3, bệnh viện hạn chế mổ xếp lịch để ưu tiên cấp cứu, chỉ chỉ định xét nghiệm khi thật sự cần thiết, do thiếu vật tư, hóa chất.
Chiều 23/2, Bộ Y tế làm việc với đơn vị liên quan và các bệnh viện Việt Đức, Bạch Mai, Chợ Rẫy... nhằm tháo gỡ những khó khăn này. Tại cuộc họp, lãnh đạo Bộ Y tế cho biết sẽ báo cáo lên Chính phủ và đề xuất phương án xử lý.
Lê Nga