“10 năm nay tôi không vào viện nhưng hiện trên YouTube có video đăng tải và đưa thông tin tôi đang bị ung thư giai đoạn cuối. Đây cũng là một hình thức đưa thông tin thất thiệt, xúc phạm cá nhân tôi”, Bộ trưởng Thông tin & Truyền thông kể lại và cho biết đây chỉ là một trong 8.000 video có nội dung phản động, xúc phạm danh dự nhân phẩm cá nhân, đưa các thông tin xuyên tạc, phản động... mà cơ quan quản lý đã phát hiện trên mạng chia sẻ video YouTube.
Thông tin nêu trên được ông Trương Minh Tuấn đưa ra chiều 16/3, khi chủ trì buổi làm việc với doanh nghiệp, thương hiệu lớn đang có sản phẩm, dịch vụ quảng cáo trên mạng và công ty kinh doanh dịch vụ quảng cáo. Buổi làm việc còn có sự tham gia của đại diện Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch, Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam... nhằm tìm ra những phương án gỡ bỏ những quảng cáo xấu, độc trên các kênh nội dung internet, đặc biệt là YouTube.
Bộ trưởng Thông tin & Truyền thông - Trương Minh Tuấn bày tỏ lo ngại trước tình trạng video xấu, độc xuất hiện trên YouTube. Ảnh: MIC
Trước đó, cơ quan quản lý đã phát hiện nhiều quảng cáo, sản phẩm dịch vụ của doanh nghiệp trong và ngoài nước, kể cả một số thương hiệu toàn cầu được đưa kèm các video có nội dung xấu độc, vi phạm quy định của pháp luật Việt Nam trên YouTube, thông qua dịch vụ quảng cáo của Google - đơn vị điều hành website này. “Đây thực sự là một nguy cơ đáng lo ngại, gây ảnh hưởng đến sự an toàn, uy tín của các thương hiệu”, ông Tuấn nói.
Theo ông Nguyễn Thanh Lâm - Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình & Thông tin điện tử, trong thời gian qua, sau khi rà soát một phần nội dung trên YouTube, cơ quan này đã trực tiếp điểm ra 17 video với nội dung bôi xấu, xuyên tạc lịch sử, kích động thù hằn dân tộc...
“Đó là những nội dung xấu độc, hoàn toàn không có cơ sở, có thể nói là được sản xuất dưới quy mô công nghiệp. Đặc biệt, các nội dung được gợi ý đều gắn quảng cáo của các doanh nghiệp đang làm ăn chân chính tại Việt Nam. Điều đáng chú ý là những đơn vị sản xuất những video này sẽ được chia sẻ doanh thu quảng cáo”, ông Lâm cho hay.
Bộ cho biết sau khi phát hiện đã có văn bản cảnh báo tới các doanh nghiệp có quảng cáo, đồng thời đề nghị họ báo cáo về tình trạng trên. Đại diện các thương hiệu lớn như Vinamilk, Unilever, Ford Việt Nam, Sungroup… tham gia buổi làm việc đều khẳng định, trong hợp đồng ký kết giữa họ với các đại lý quảng cáo trên YouTube đều có điều khoản yêu cầu không được đăng phát quảng cáo trong những video có nội dung không phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam.
Sau khi nhận được thông tin cảnh báo từ Bộ, các doanh nghiệp đã yêu cầu đại lý dừng đăng, đồng thời khẳng định sẽ chấm dứt quảng cáo trên kênh này nếu Google và các đại lý không có giải pháp ngăn chặn triệt để tình trạng trên.
Trong khi đó, các đại lý quảng cáo có mặt cho biết hiện khi ký hợp đồng với Google, họ thường lựa chọn vị trí quảng cáo qua việc lọc từ khóa, phân loại nhóm để ngăn chặn việc xuất hiện nội dung quảng cáo trong các video không phù hợp. Ví dụ, họ lọc toàn bộ chủ đề chính trị, video quay trực tiếp, trò chơi điện tử, video thảm kịch và xung đột vũ trang, video có nội dung người lớn…
Tuy nhiên, phương pháp này được đánh giá là không giải quyết triệt để tình trạng trên có nhiều video xấu, độc được người đăng tải xếp vào nhóm giải trí lành mạnh để “lách” thuật toán của Google. Các đại lý đều khẳng định nếu không có sự hợp tác của Google trong việc thay đổi thuật toán, kiểm duyệt thì sẽ không ngăn chặn được triệt để tình trạng vi phạm này.
Theo Bộ trưởng Trương Minh Tuấn, bên cạnh trách nhiệm hậu kiểm của doanh nghiệp, đại lý... nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này là dịch vụ quảng cáo của Google, YouTube hiện áp dụng chế độ quảng cáo tự động bằng thuật toán, do đó không kiểm soát được hết các trường hợp. Ngoài ra, Google, YouTube chia sẻ lợi ích kinh tế từ quảng cáo cho tổ chức, cá nhân sản xuất những video xấu, độc. Điều đó gián tiếp khuyến khích họ đăng tải nhiều hơn.
Tình trạng này theo ông Tuấn không chỉ là mối lo của ngành quảng cáo Việt Nam mà cũng là của nhiều quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, theo đại diện C50, Bộ Công an, hiện rất khó xử lý với Youtube, Google vì các đơn vị này đều không có máy chủ tại Việt Nam.
Lãnh đạo Bộ Thông tin & Truyền thông cũng cho hay đã yêu cầu Google phối hợp để ngăn chặn tình trạng trên. Google đã nhất trí triển khai một số đầu việc như ngăn chặn, gỡ bỏ các video có nội dung vi phạm theo yêu cầu của Chính phủ, hỗ trợ giải pháp để các đại lý quảng cáo khắc phục tình trạng này... Đại diện Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch thì cho rằng trong khi chờ đợi biện pháp kỹ thuật, sửa đổi của YouTube, Google thì doanh nghiệp nên tạm dừng quảng cáo để tránh các vi phạm về quảng cáo, thuần phong mỹ tục...
Theo ông Nguyễn Thanh Lâm, ngoài 17 trường hợp cụ thể đã nêu, thống kê chưa đầy đủ của cơ quan quản lý cho thấy hiện có 15 kênh, tài khoản đưa lên YouTube hơn 8.000 video nội dung phản động. Cách sản xuất của những video này rất đơn giản như lấy ảnh, lắp ghép rồi viết một bài phản động nên làm nhanh, nhiều và rẻ...
"Các video này đạt khoảng 500 triệu lượt xem. Trong 15 kênh có nhiều kênh đạt khoảng 1 triệu lượt đăng ký theo dõi thường xuyên. Tuy nhiên, Google mới chặn được 42 video, một con số quá nhỏ. Video cũng chỉ bị hạn chế xem tại Việt Nam, còn ở quốc gia khác vẫn xem được", ông Lâm cho hay. Đại diện cơ quan quản lý cũng cho biết thêm để Google thực hiện chặn như vậy, mỗi ngày, cơ quan quản lý phải có người làm thao tác gửi thông báo cho họ. "Biện pháp này chưa hiệu quả nhưng Google cũng chưa có thuật toán nào khác để ngăn chặn điều này", ông Lâm nói thêm.
Trao đổi với báo chí, phát ngôn viên của Google cũng xác nhận việc nhà quảng cáo thường không lựa chọn kênh và các video cụ thể để hiển thị nội dung mong muốn, mà áp dụng các tùy chọn về tuổi và địa điểm của nhóm đối tượng khách hàng mục tiêu. Đây là một giải pháp thường thấy trong các chiến dịch quảng cáo hiển thị được triển khai trên quy mô lớn.
Google cho biết đã có chính sách rõ ràng đối với yêu cầu gỡ bỏ nội dung từ Chính phủ các nước, trong đó có Việt Nam. "Chúng tôi trông cậy vào việc các Chính phủ sẽ gửi thông báo theo quy trình chính thức, nội dung mà họ cho là bất hợp pháp. Với đề nghị thích hợp, chúng tôi sẽ hạn chế truy cập nội dung đó sau khi đã xem xét kỹ lưỡng. Tất cả những yêu cầu này từ Chính phủ đều được lưu và đưa vào báo cáo công khai của chúng tôi", Google cho hay.