"Tổng thống Donald Trump nói với tôi từ đầu rằng chúng ta phải làm mọi việc theo đúng pháp luật. Ông ấy muốn tôi hành động nhanh chóng vì giải thể bộ càng sớm thì phân bổ ngân sách cho các bang càng hiệu quả. Họ sẽ có ngân sách nhiều hơn khi không còn rào cản quan liêu", Bộ trưởng Giáo dục Mỹ Linda McMahon nói với Fox News trong cuộc phỏng vấn ngày 20/3.
Vài tiếng trước đó, Tổng thống Trump ký sắc lệnh khởi động quá trình giải thể Bộ Giáo dục Mỹ, thực hiện lời hứa với các cử tri bảo thủ trong chiến dịch tranh cử.
Cơ quan này được quốc hội Mỹ thành lập năm 1979, dưới thời cựu tổng thống Jimmy Carter. Các nghị sĩ vào thời điểm đó ủng hộ thành lập Bộ Giáo dục để đảm bảo cơ hội tiếp cận giáo dục bình đẳng cho mọi cá nhân tại các bang của Mỹ.
Bộ trưởng Giáo dục Mỹ Linda McMahon trả lời báo chí tại Nhà Trắng ngày 20/3. Ảnh: AP
Tuy nhiên, ông Trump cho rằng hệ thống giáo dục hiện nay không còn hiệu quả, bằng chứng là kết quả học tập của trẻ em Mỹ về đọc và toán học đều "gần mức thấp nhất lịch sử".
"Đánh giá Tiến bộ Giáo dục Quốc gia cho thấy 70% học sinh lớp 8 có điểm năng lực đọc dưới chuẩn. Số học sinh dưới chuẩn về năng lực toán là 72%. Bộ máy giáo dục liên bang không hiệu quả", ông Trump viết trong sắc lệnh.
Tuy nhiên, ông Trump cần quốc hội chấp thuận để giải thể một cơ quan chính phủ. Dù đảng Cộng hòa chiếm đa số tại lưỡng viện, họ vẫn cần ủng hộ của đảng Dân chủ để hội đủ 60 phiếu tại Thượng viện Mỹ và thông qua đạo luật giải thể Bộ Giáo dục.
"Tôi muốn quốc hội hợp tác trong vấn đề này. Tôi tin rằng họ sẽ hợp tác. Lưỡng đảng hiểu rõ thực trạng nền giáo dục và thay đổi là cần thiết vì chúng ta đang không đáp ứng được kỳ vọng của học sinh", bà McMahon nói.
Các nghị sĩ Dân chủ Gerry Connolly và Bobby Scott, thành viên cấp cao trong Ủy ban Giám sát cùng Ủy ban Giáo dục và Nguồn nhân lực Hạ viện, đã gửi thư đến Nhà Trắng kêu gọi hủy sắc lệnh giải thể Bộ Giáo dục.
"Học sinh, giáo viên và trường học trên cả nước cần cơ quan này để có cơ hội tiếp cận và phát triển thông qua giáo dục. Chúng tôi kêu gọi đảo ngược quyết định thiển cận này trước khi chúng gây hại đến học sinh, các gia đình và nhà giáo dục Mỹ", hai nghị sĩ lập luận.
Ken Martin, lãnh đạo Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ (DNC), chỉ trích Tổng thống Trump không quan tâm đến tương lai của 50 triệu học sinh ở các trường công lập trên cả nước.
"Chúng ta nên đầu tư vào thế hệ trẻ, thay vì đầu tư cho giới tỷ phú", Martin viết trong thông cáo phản đối của DNC. "Ông Trump đang tấn công trực diện vào các học sinh công lập, gia đình lao động và phụ huynh những đứa trẻ có nhu cầu giáo dục đặc biệt. Từ vùng núi Appalachia phía bắc đến vùng đồng quê phía nam, chính những cử tri của ông ấy sẽ gánh chịu hậu quả".
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) trao sắc lệnh khởi động giải thể Bộ Giáo dục cho bà McMahon. Ảnh: AP
Trong khi đó, phần lớn chính trị gia và nghị sĩ đảng Cộng hòa ủng hộ Tổng thống Trump thực hiện cam kết tranh cử về giải thể Bộ Giáo dục.
Thượng nghị sĩ Katie Britt, bang Alabama, ca ngợi Tổng thống Trump và Bộ trưởng McMahon đã đặt học sinh và các gia đình làm ưu tiên hàng đầu. "Quyết sách giáo dục cần được đưa ra ở cấp độ càng gần với địa phương càng tốt, bắt đầu từ chính bố mẹ", bà viết trên X. "Tự do giáo dục sẽ mở cánh cửa đến với giấc mơ Mỹ trên cả nước. Cả thế giới sẽ lại ganh tị với nước Mỹ về giáo dục".
Thượng nghị sĩ Mike Rounds, bang Nam Dakota, tuyên bố sẽ đệ trình lại Dự luật Trả giáo dục về cho các bang Mỹ (REOSA), bị các nghị sĩ đảng Dân chủ chặn ở quốc hội khóa trước. Dự luật này cũng có cùng mục tiêu giải thể Bộ Giáo dục Mỹ tương tự sắc lệnh của Tổng thống Trump.
"Bộ máy quan liêu liên bang về giáo dục không đào tạo được bất kỳ học sinh nào. Đã đến lúc đóng cửa nó. Động thái hôm nay là bước đi đúng đắn. Quốc hội cần noi gương nhánh hành pháp và hành động tương tự. Tôi đang nghiên cứu dự luật trả giáo dục về các bang và đơn vị quản lý giáo dục địa phương, nhưng vẫn duy trì những chương trình quan trọng như giáo dục cho trẻ có nhu cầu đặc biệt", Rounds tuyên bố.
Thanh Danh (Theo Hill, Fox News, AP)