Giáo sư Shinji Sugiura tại Đại học Kobe, Nhật Bản, nghiên cứu cách tự vệ của côn trùng trước động vật ăn thịt. Ông cho rằng bọ cánh cứng Regimbartia attenuata đã phát triển cách tự vệ nào đó trước ếch trong môi trường đầm lầy và tiến hành thí nghiệm để tìm hiểu. Nghiên cứu của ông xuất bản trên tạp chí Current Biology hôm 3/8.
Tháng 9/2019, Sugiura cho ếch Pelophylax nigromaculatus nuốt chửng bọ cánh cứng trưởng thành trong phòng thí nghiệm. Sugiura đoán rằng ếch sẽ nôn bọ cánh cứng ra ngoài. Nhưng khoảng 105 phút sau, ông kinh ngạc khi thấy con bọ bắt đầu chui ra từ hậu môn ếch.
Ông tiến hành thí nghiệm hơn 10 lần. 93% số bọ được thải ra, phần đầu luôn xuất hiện trước. Chúng thường bị lẫn trong viên phân nhưng sẽ hồi phục ngay lập tức. Chúng tiếp tục sống và hoạt động bình thường thêm ít nhất hai tuần.
Một số loài bọ thủy sinh khác trong thí nghiệm không may mắn như vậy. Khi Sugiura thử cho ếch ăn bọ Enochrus japonicas, toàn bộ con mồi chết bên trong cơ thể ếch và được thải ra một phần sau hơn 24 giờ.
Con đường từ miệng đến hậu môn ếch gồm thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già. Với con bọ bị nuốt, hành trình đi qua con đường ẩm ướt và thiếu không khí này cần ít nhất 6 phút. Trong thí nghiệm, phần lớn chúng chui ra sau 1-6 tiếng kể từ khi bị nuốt chửng. Tuy nhiên, ếch thường không bài tiết nhanh như vậy sau bữa ăn. Điều này nghĩa là bọ Regimbartia attenuate chủ động kích thích ếch bài tiết thay vì thụ động chờ đợi.
Để kiểm tra xem chúng có sử dụng chân để trốn thoát hay không, Sugiura cho ếch ăn những con bọ bị dính chân bằng sáp. Kết quả, tất cả chúng đều không thể sống sót.
"Đây là nghiên cứu đầu tiên về việc con mồi chủ động thoát ra từ hậu môn của kẻ đi săn, đồng thời cho thấy nó có thể kích thích sự bài tiết để đẩy nhanh quá trình tẩu thoát", Sugiura nói. Ông cho biết, cần nhiều thí nghiệm hơn để hiểu rõ cách loài bọ này làm ếch thả lỏng các cơ thắt. Tuy nhiên, ông cũng dự đoán chúng dùng cơ thể và chân và để kích thích ruột già của ếch.
Phương pháp của bọ Regimbartia attenuate rất mới mẻ với các nhà khoa học, nhưng chúng không phải loài bọ duy nhất có thể thoát chết sau khi trở thành thức ăn. Năm 2018, Sugiura phát hiện bọ Pheropsophus jessoensis sẽ tiết ra một chất hóa học khi bị ếch hoặc cóc nuốt chửng. Chất này độc đến mức buộc kẻ săn mồi phải nôn ra. Khi đó, con bọ sẽ nhanh chóng chạy thoát.
Thu Thảo (Theo Live Science)