Việc này đã trái với quy định do chính ông soạn thảo khi cấp giấy phép đầu tư.
Mở rộng điều tra vụ án liên quan tới tội phạm quốc tế Nguyễn Đức Chi, ngoài trách nhiệm của 4 quan chức tỉnh Khánh Hoà, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cũng bước đầu xác định những sai phạm nghiêm trọng trong việc thẩm định, cấp giấy phép và điều chỉnh giấy phép đầu tư tại Bộ Kế hoạch Đầu tư.
Công ty của Nguyễn Đức Chi không có vốn đầu tư vào Rusalka. Ảnh: Xuân Tuyền |
Theo kết quả xác minh, tháng 1/2000, khi nghiên cứu hồ sơ xin cấp phép thành lập Công ty Rus- Invest- Tur (R.I.T) của “siêu lừa” Nguyễn Đức Chi, Vụ trưởng Vụ Đầu tư nước ngoài Nguyễn Bích Đạt đã có ý kiến: “Đây là dự án nhóm A, theo quy định phải thực hiện theo hình thức liên doanh hoặc hợp đồng hợp tác kinh doanh. Tuy nhiên, do chủ đầu tư là người Việt Nam cư trú tại Nga, vì vậy cần xin chủ trương cho họ thực hiện dưới hình thức 100% vốn nước ngoài”.
Khi nghiên cứu hồ sơ xin cấp phép thành lập của công ty Rus- Invest- Tur, Bộ Kế hoạch Đầu tư đã 2 lần yêu cầu chủ đầu tư phải nộp báo cáo hoạt động tài chính trong 2 năm gần nhất. Cả 2 lần, “siêu lừa” Nguyễn Đức Chi đều không đáp ứng được. Điều này đã khiến các chuyên viên Bộ Kế hoạch Đầu tư nghi ngờ khả năng tài chính của Nguyễn Đức Chi. Vụ trưởng Vụ Thẩm định là ông Bùi Tường Lân báo cáo lãnh đạo Bộ về việc “không đủ căn cứ để kết luận chủ đầu tư có khả năng tài chính, hồ sơ không có thông tin về khả năng huy động vốn”.
Trong quá trình dự thảo giấy phép, Vụ trưởng Vụ Đầu tư nước ngoài Nguyễn Bích Đạt đã báo cáo lãnh đạo Bộ về việc “không nên ràng buộc điều kiện không được phép chuyển nhượng vì trái với Điều 34, Luật Đầu tư nước ngoài”. Về điều này, nguyên thứ trưởng Vũ Huy Hoàng (quyền bí thư tỉnh ủy Lạng Sơn) giải thích, việc ràng buộc không cho chuyển nhượng là có lý do và đề nghị Vụ Đầu tư nước ngoài mời chủ đầu tư đến trao đổi về những điều kiện cụ thể sẽ ghi vào giấy phép đầu tư. “Đặc biệt là yêu cầu về việc không được chuyển nhượng ít nhất là trong giai đoạn xây dựng hoàn tất dự án, sau đó, nếu chuyển nhượng phải được chấp thuận của cơ quan cấp phép đầu tư”, ông Hoàng nói.
Báo cáo với Bộ trưởng Trần Xuân Giá sau đó, Thứ trưởng Vũ Huy Hoàng tái khẳng định “Trong Tờ trình Bộ Kế hoạch Đầu tư gửi Thủ tướng Chính phủ có đề nghị không cho nhà đầu tư chuyển nhượng dự án. Đây là một cách buộc chủ đầu tư phải chấp hành nghiêm chỉnh việc triển khai dự án, ngăn chặn ý đồ kinh doanh đất đai”.
Như vậy, ngay từ khi “siêu lừa” Nguyễn Đức Chi có ý định đầu tư vào khu nghỉ mát Rusalka, Bộ Kế hoạch Đầu tư đã có sự nghi ngờ về khả năng tài chính và khả năng Nguyễn Đức Chi sẽ “bán đất” sau khi dự án được cấp phép. Một số đơn vị liên quan như Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường, Ngân hàng Nhà nước, Tổng cục Du lịch khi thẩm định dự án cũng đề nghị Bộ Kế hoạch Đầu tư xem lại khả năng huy động vốn của nhà đầu tư.
Cục phó Mai Thị Thu có dấu hiệu thiếu trách nhiệm
Tháng 9/2003, Nguyễn Đức Chi gửi công văn tới Bộ Kế hoạch Đầu tư đề nghị chấp thuận cho công ty thực hiện quyền cầm cố. Tháng 10/2003, Nguyễn Đức Chi tiếp tục gửi công văn về việc sẽ mời thêm đối tác liên doanh, nâng số vốn pháp định từ 4,5 triệu USD lên 10 triệu USD. Các công văn này đều được gửi tới ông Nguyễn Bích Đạt, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư và bà Mai Thị Thu, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài.
Khi chuyên viên Nguyễn Sỹ Hiệp báo cáo việc Nguyễn Đức Chi xin cầm cố tài sản, bà Mai Thu đã yêu cầu phải nghiên cứu lại hồ sơ vì sao khi cấp phép đã ràng buộc nội dung hạn chế quyền chuyển nhượng.
Chuyên viên Nguyễn Sỹ Hiệp sau đó đã báo cáo về việc khi cấp phép, các Bộ, ngành đánh giá chủ đầu tư không đủ năng lực tài chính nên không cho chuyển nhượng trong thời gian triển khai dự án. Vốn pháp định là 4,5 triệu USD, chủ đầu tư mới thực hiện được 2 triệu USD không có khả năng tài chính nên xin được chuyển nhượng vốn. Báo cáo cũng nêu rõ, doanh nghiệp chưa thực hiện đủ vốn pháp định nên theo quy định tại Điều 7, Giấy phép đầu tư thì không được chuyển nhượng vốn.
Sau khi xem báo cáo, bà Mai Thu đã có ý kiến: “Nghiên cứu lại, công ty không chuyển nhượng vốn mà gọi thêm đối tác Việt Nam là doanh nghiệp Nhà nước để tham gia, thực chất là cơ cấu lại vốn, tăng vốn pháp định từ nguồn vốn góp của doanh nghiệp Việt Nam, do vậy không trái với quy định giấy phép đầu tư”.
Chuyên viên Nguyễn Sỹ Hiệp sau đó đã có tờ trình theo sự chỉ đạo nêu trên, bà Mai Thu đã trình lãnh đạo Bộ về việc “doanh nghiệp gọi thêm đối tác Việt Nam để tạo thêm vốn, chuyển thành doanh nghiệp liên doanh là chấp nhận được”.
Tờ trình này được báo cáo lên Thứ trưởng Nguyễn Bích Đạt và ngày 5/3/2004, ông Nguyễn Bích Đạt đã ký công văn 1237 gửi Công ty Rus- Invest- Tur về việc “công ty tìm đối tác Việt Nam cùng góp vốn thực hiện dự án và chuyển thành doanh nghiệp liên doanh là chấp nhận được. Việc thế chấp tài sản gắn liền với đất để vay vốn chỉ được thực hiện tại các tổ chức tín dụng Việt Nam”.
Ông Nguyễn Bích Đạt từng được Thứ trưởng Vũ Huy Hoàng giải thích về lý do phải đưa Điều 7 vào Giấy phép đầu tư, quy định điều khoản ràng buộc về việc chủ đầu tư không được chuyển nhượng dự án. Sau đó, chính ông Nguyễn Bích Đạt là người soạn thảo điều khoản ràng buộc này để đưa vào giấy phép đầu tư. Tuy nhiên, khi những nghi ngờ về việc Nguyễn Đức Chi không có khả năng huy động vốn trở thành sự thực, biết rõ chủ đầu tư không góp đủ vốn theo tiến độ đã cam kết nhưng thay vì yêu cầu chủ đầu tư phải tuân theo điều kiện ràng buộc trong giấy phép hoặc đề xuất rút giấy phép đầu tư, Thứ trưởng Nguyễn Bích Đạt lại ký văn bản cho phép “siêu lừa” được tìm đối tác góp vốn và thế chấp tài sản tại dự án.
Thực chất, đây chỉ là thủ đoạn đem dự án đi gán nợ cho công ty lương thực Trà Vinh của Nguyễn Đức Chi, hoàn toàn không có việc cơ cấu lại vốn. Công ty lương thực Trà Vinh khi đó cũng bị Nguyễn Đức Chi lừa hơn 4 triệu USD, lo thu nợ còn chưa xong, nên không thể mang tiền góp vào dự án để tăng vốn pháp định. Lợi dụng điều này, Nguyễn Đức Chi còn tự ý tăng vốn pháp định từ 4,5 triệu lên thành 10 triệu USD dù trên thực tế, chẳng có thêm đồng vốn nào được góp vào dự án.
Kết quả điều tra của cơ quan công an cho thấy, các công trình đã xây dựng tại dự án Rusalka đa phần là do các nhà thầu tự bỏ tiền thi công, trong đó, riêng Công ty BMC đã đầu tư vào dự án khoảng 60 tỷ đồng nhưng không được “siêu lừa” thanh toán. Nếu những dấu hiệu không minh bạch về tài chính của Nguyễn Đức Chi được Bộ Kế hoạch Đầu tư, cụ thể là Thứ trưởng Nguyễn Bích Đạt và Cục phó Cục Đầu tư nước ngoài Mai Thị Thu kịp thời xử lý, sẽ hạn chế được thiệt hại về tiền thuê đất dự án và ngăn chặn việc “siêu lừa” mang sổ đỏ dự án tiếp tục đi thế chấp ở các tổ chức tín dụng để chiếm đoạt tiền của Nhà nước.
Trên thực tế, ngay từ thời điểm năm 2003, Nguyễn Đức Chi đã liên tục tìm cách bán đất dự án để lấy tiền trả nợ công ty Lương thực Trà Vinh.
Về vấn đề nêu trên, cơ quan điều tra đã tiến hành ghi lời khai với bà Mai Thị Thu, Cục phó Cục Đầu tư nước ngoài. Bà Thu thừa nhận việc chủ đầu tư đã không góp đủ vốn theo tiến độ đã cam kết, biết rõ những nghi ngờ của lãnh đạo Bộ và các ban ngành về khả năng huy động vốn của Nguyễn Đức Chi. Theo nhận định của cơ quan điều tra, hành vi của bà Mai Thị Thu đã có dấu hiệu của tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Thứ trưởng Nguyễn Bích Đạt cũng được xác định là có liên quan trực tiếp đến những sai phạm trong việc giám sát tiến độ góp vốn pháp định của nhà đầu tư vào dự án.
(Theo An Ninh Thủ Đô)