Đầu năm nay, sàn Solidly trở thành hiện tượng trong giới blockchain nói chung và tiền mã hóa nói riêng với mô hình ve(3,3). Một lý do khiến Solidly nhận được sự quan tâm lớn của cộng đồng là vì nó được dẫn dắt bởi lập trình viên Ander Cronje - được mệnh danh là "Bố già DeFi" với nhiều dự án nổi tiếng, có ý nghĩa quan trọng với cộng đồng như Fantom, Yearn Finance, Chainlist... Trong lĩnh vực blockchain, DeFi là thuật ngữ chỉ các ứng dụng tài chính phi tập trung.
Cronje muốn xây dựng Solidly thành một sàn giao dịch phi tập trung thế hệ mới với ưu điểm vượt bậc so với các sàn như Binance, Coinbase, Kraken. Những sàn này đã đáp ứng được phần lớn nhu cầu của người dùng nhưng vẫn có một số bất cập nhất định. Dù hoạt động trên nền tảng blockchain bảo mật và ẩn danh, các sàn giao dịch kiểu cũ vẫn bị hack và để lộ danh tính người dùng. Ngoài ra, việc tồn tại quá nhiều sàn tập khiến giao dịch tiền điện tử bị phân tán, người dùng khó thanh khoản. Đó là nguyên nhân khiến sàn AMM (công cụ giúp thanh khoản tự động) như Solidly của Ander Cronje được nhiều người chờ đợi.
Ngày 1/3, Solidly chính thức hoạt động nhưng gặp nhiều lỗ hổng nghiêm trọng. Sau những tranh cãi nảy lửa với cộng đồng lập trình viên, Cronje đóng tài khoản Twitter có tích xanh. Đây là hành động thường thấy của "Bố già DeFi" mỗi khi xảy ra xung đột.
Tuy nhiên, đến 6/3, Anton Nell, cộng sự lâu năm của Cronje, thông báo trên Twitter: "Andre Cronje và tôi quyết định ngừng cống hiến cho ngành DeFi/tiền số. Chúng tôi sẽ cho chấm dứt 25 dự án/dịch vụ kể từ ngày 03/04". Nell cho biết đây là quyết định mà ông và Andre đã cân nhắc kỹ, chứ không phải do thất bại gần đây của Solidly.
Andre Cronje trong sự kiện Seoul Blockchain Week năm 2019. Ảnh: CoinDesk
Theo Blockworks, ngay sau thông báo chấn động trên, thị trường tiền mã hóa đã đồng loạt giảm mạnh. Tính đến 6/3, giá của token Fantom, dự án Cronje giữ vai trò phụ trách kỹ thuật trong ba năm, giảm 20% xuống còn 1,33 USD khi nhà đầu tư đổ xô đi rút tiền khỏi hệ sinh thái này. Giá Yearn (YFI) cũng giảm 10%, giao dịch ở mức 18,187 USD. Solidly - dự án mới nhất của Cronje - sụt 68% tổng giá trị xuống còn 735 triệu USD. Hàng loạt token trong danh sách 25 dự án Cronje ngừng hỗ trợ cũng chung số phận, thậm chí thị trường tiền mã hóa cũng được cho là bị ảnh hưởng theo khi giá Bitcoin ngày 6/3 giảm về mức 38,2 nghìn USD mỗi đồng.
Nhiều người chỉ trích việc Cronje tuyên bố rời ngành DeFi không khác gì rút thảm (rug pull) - thuật ngữ nói về việc một nhóm phát triển tiền số nào đó từ bỏ dự án đột ngột, mang theo số tiền có được của các nhà đầu tư. Investing dẫn lời các nhà phân tích cảnh báo "sự rút lui của Cronje có khả năng khiến hàng tỷ USD của các quỹ đầu tư gặp rủi ro".
Blockwork đánh giá Cronje đã có một sự nghiệp lẫy lừng trong lĩnh vực tiền số. Trước khi rời ngành, ông nắm giữ nhiều vị trí như đứng đầu về công nghệ tại Fusion Foundation, chuyên gia phân tích công nghệ tại Lemniscap, chuyên gia phân tích thị trường tại Crypto Briefing...
Theo Cointelegraph, Cronje là tài năng nở muộn trong cộng đồng blockchain. Ông rẽ hướng sang công nghệ vào đầu những năm 2000 khi đang là luật sư. Sau vài năm, ông nhanh chóng thể hiện tài năng, tham gia các dự án về viễn thông, mạng thần kinh và fintech.
Năm 2016, ông bén duyên với blockchain trong vai trò cố vấn kỹ thuật cho Fantom Foundation và nổi tiếng với dự án Yearn Finance. Cái tên "Bố già DeFi" bắt đầu gắn liền với Cronje sau sự kiện hồi tháng 7/2020 khi Yearn Finance ra đồng YFI. Decrypt cho biết Cronje đã phải bán nhà, vay nợ để làm dự án Yearn và phát hành miễn phí toàn bộ token YFI cho cộng đồng.
YFI sau đó tăng trưởng chóng mặt khiến nhiều người cho rằng Cronje đã mắc sai lầm khi không nắm giữ token nào. Nhưng chính điều đó cũng mang lại cho ông sự kính trọng của cộng đồng. Cointelegraph đánh giá sự sùng bái của người hâm mộ với "Bố già DeFi" khiến ông còn được so sánh với nhà sáng lập Bitcoin - Satoshi Nakamoto.
Tháng 8/2020, Andre Cronje bất ngờ nói đang có kế hoạch rời bỏ DeFi. Trả lời Decrypt, Cronje cho rằng không gian DeFi là "độc hại". Đến tháng 9/2020, ông vướng vào vụ bê bối liên quan đến dự án game blockchain trị giá 15 triệu USD có dấu hiệu lừa đảo. Khi đó, ông biến mất khỏi Twitter, nhưng hai tháng sau đã quay lại với thông báo tiếp tục tham gia vào nhiều dự án DeFi khác.
Cuối năm 2020, Kain Warwick, nhà đồng sáng lập Synthetix, dự đoán Cronje sẽ "khởi động 58 dự án mới" trong năm 2021. Lúc này, sự nổi tiếng của Cronje thậm chí gây ra làn sóng FOMO trong cộng đồng tiền mã hóa. Bất kỳ dự án nào mà ông tham gia đều thu hút lượng lớn nhà đầu tư.
Theo Coin Marketmap, ảnh hưởng của "Bố già DeFi" đang phơi bày thực tế đáng lo ngại. Bản chất của DeFi là phi tập trung nhưng cộng đồng đang quá phụ thuộc vào một số người nổi tiếng. Nếu chỉ một tin tức ai đó rút lui cũng khiến cả thị trường lo ngại, DeFi sẽ không thật sự "phi tập trung" như bản chất của nó.
Trong khi đó, DeFi Edge nhận định có thể Cronje chỉ đang muốn một mình xử lý rắc rối liên quan đến Solidly. "Việc tuyên bố rời ngành DeFi có thể chỉ là một mánh khoé trong PR và Cronje sẽ sớm quay lại để sửa lỗi của dự án", DeFi Edge bình luận.
Khương Nha