Từ cuối năm 2022, xung đột vũ trang giữa các bộ tộc, bộ lạc ở phía nam của Phái bộ UNISFA, khu vực Abyei (nơi tranh chấp giữa Sudan và Nam Sudan, châu Phi) diễn ra quyết liệt. Người dân thường xuyên bị cướp, tấn công, nhà cửa bị đốt.
Hàng nghìn hộ dân ở phía nam đã di chuyển về Abyei để lánh nạn cũng như cầu cứu sự bảo trợ của Liên Hợp Quốc. Họ sống trong các túp lều quây bạt, dựng lên bằng cành cây. Người lớn không có công việc, trẻ em không đủ đồ ăn, quần áo.
Nhận thấy số lượng người dân tị nạn đổ về ngày một tăng, tháng 2/2023, chính quyền thị trấn Abyei đề nghị Đội Công binh số 1 Việt Nam hỗ trợ, san lấp mặt bằng khu vực rộng khoảng 2 km2 để người tị nạn sinh sống.
Một gia đình tị nạn tại khu vực Abyei. Ảnh: ĐCB
Thiếu tá Đặng Văn Lê, Đội phó Đội Công binh số 1, cho biết Đội đã tham vấn và được sự ủng hộ rất lớn từ Phái bộ. Chính quyền thị trấn và Đội phải khảo sát, cân nhắc nhiều yếu tố. Khu đất được chọn nằm sát mép rừng để đảm bảo khả năng tiêu thoát nước, cách trung tâm thị trấn và chợ Abyei 2-3 km, cách trường cấp 3 Abyei khoảng 1,3 km giúp người dân đi lại không quá vất vả.
Sau khi san lấp, khu đất sẽ được chia ô với diện tích 600 m2, đủ cho gia đình 10-20 người làm nhà sinh sống. Bộ đội Việt Nam hỗ trợ san một đường trục chính và một số đường phụ để thuận tiện cho người dân đi lại. Công đoạn san đường đã xong.
Chính quyền Abyei và Đội Công binh cũng bàn bạc, thống nhất đào thêm hệ thống cống, mương nước để phòng ngập mùa mưa. Ngoài ra, Đội lên kế hoạch đào một giếng lớn để lấy nước sinh hoạt.
Bộ đội Việt Nam san lấp mặt bằng làm khu vực tị nạn cho người dân tại Abyei. Ảnh: ĐCB
Khi biết Đội Công binh san mặt bằng để người dân làm nhà, những gia đình tị nạn bày tỏ vui mừng. Nhiều người nhìn thấy có đường phẳng, rộng chạy qua nhà mình đã nhảy múa, hò reo. "Nhiều lúc Đội tắt máy nghỉ trưa, họ mang nước mời uống và nói xin chào Việt Nam, thank you", anh Lê kể lại.
Tháng 6, Đội Công binh số 1 sẽ kết thúc nhiệm kỳ. Anh Lê cho biết trước khi về nước, Đội sẽ chuẩn bị kỹ lưỡng kế hoạch để bàn giao cho Đội Công binh số 2 hoàn thiện các công trình nhân đạo, trong đó có các lớp học, nhà thờ cho thị trấn.
Ông Chol Chol, kỹ sư dân sự, làm việc tại Sở Tài nguyên và Xây dựng, Khu Hành chính Abyei, nói hiện nay người dân tị nạn phải sống rải rác quanh khu vực Abyei với điều kiện sống bấp bênh. Sau khi chính quyền đề nghị Đội Công binh giúp đỡ, hàng nghìn người sẽ có chỗ ở mới, được đảm bảo an toàn.
Đội Công binh số 1 khảo sát tại khu đất làm khu tị nạn. Ảnh: ĐCB
Thị trưởng Abyei, ông Apach Deng Biong đã cảm ơn Đội Công binh có nhiều cách làm sáng tạo để giúp người dân có cuộc sống tốt hơn trong hoàn cảnh xung đột, lũ lụt tàn phá. Ông cam kết cố gắng cung cấp hết mức có thể những vật liệu cần thiết để Đội triển khai thêm các công trình nhân đạo, trước mắt là dự án làm khu đất cho người tị nạn và xây thêm cơ sở cho trường học.
Abyei là khu vực tranh chấp giữa Sudan và Nam Sudan. Phái bộ UNISFA được thành lập năm 2011 theo Nghị quyết 1990 của Hội đồng Bảo an với nhiệm vụ bảo vệ thường dân và thúc đẩy phi quân sự hóa tại Abyei, được bổ sung nhiệm vụ hỗ trợ Cơ chế Hỗn hợp về Kiểm chứng và Giám sát biên giới chung (JBVMM) tại Abyei theo Nghị quyết 2024 ngày 14/12/2011.
Đội Công binh đầu tiên của Việt Nam triển khai đến UNISFA đầu tháng 5/2022 với 184 thành viên. Nhiệm vụ của Đội là khảo sát, bảo dưỡng, sửa chữa và nâng cấp các tuyến đường vận tải chính, vận tải dự phòng; sửa chữa khôi phục đường băng dã chiến; chuẩn bị và bảo dưỡng các tuyến đường kết nối căn cứ, xây dựng bãi đỗ trực thăng, kiểm tra, khắc phục sự cố giao thông.