Bồ Đào Nha đi đến chức vô địch Euro 2016 bằng chiến thắng duy nhất trong 90 phút thi đấu chính thức. Ảnh: Reuters.
Bồ Đào Nha vốn được mệnh danh là “Brazil của châu Âu”, vì lối chơi truyền thống của họ cũng từng thiên về kỹ thuật. Nhưng trong chiến dịch Euro trên đất Pháp hè này, Cristiano Ronaldo cùng các đồng đội vươn tới đỉnh vinh quang chủ yếu nhờ đấu pháp phòng ngự phản công có lẽ đã đủ để được coi là thương hiệu.
Đoàn quân của Fernando Santos thiếu chút nữa đã phải sớm về nước nếu không có được trận hòa 3-3 với Hungary ngày cuối vòng bảng, qua đó giành quyền đi tiếp với tư cách một trong bốn đội thứ ba có thành tích tốt nhất. Cả giải đấu, bảy trận, họ chỉ giành được một thắng lợi trong thời gian 90 phút thi đấu chính thức (đánh bại Xứ Wales với tỷ số 2-0 ở bán kết). Từ HLV trưởng Santos, thủ quân Ronaldo, đến tài năng trẻ Renato Sanches đều không phủ nhận những chỉ trích cho rằng Bồ Đào Nha đã chơi không đẹp mắt ở Euro 2016. Họ thậm chí còn tuyên bố sẵn sàng hy sinh bản sắc nếu cần, miễn giành được kết quả như ý và tiếp tục cuộc chơi tới phút chót.
Bồ Đào Nha là á quân Euro 2004, và có HC đồng tại Euro 2012, nhưng chức vô địch châu Âu lần này của họ là một cú sốc lớn. Họ không phải là một trong những ứng viên hàng đầu trước ngày giải khởi tranh. Tỷ lệ cược phổ biến dành cho khả năng Bồ Đào Nha vô địch ban đầu lên tới 17/1 (đặt 1, ăn 17). Cách họ tiến vào chung kết và đăng quang tại Paris cũng vấp phải nhiều phản ứng. Có quan điểm cho rằng Euro 2016 đã phải chứng kiến sự lên ngôi của bóng đá tiêu cực. Cầu thủ hay nhất trận chung kết là trung vệ Pepe của Bồ Đào Nha, cầu thủ vốn có nhiều tai tiếng vì lối đá thô bạo và hay diễn kịch.
Nhưng thực tế, Bồ Đào Nha là đội giành thắng lợi ở chung kết, dù chỉ bằng bàn duy nhất ở hiệp phụ thứ hai. "Và họ xứng đáng với chiến thắng tối thiểu đó, chứ không phải nhờ may mắn. Chính Pháp đã không thể ngăn cú sốc xảy ra, dù họ có lợi thế sân nhà và cũng có nhiều cơ may khác", chuyên gia của tờ Goal bình luận.
Bồ Đào Nha có ít hơn rất nhiều về mặt lợi thế so với tuyển Pháp. Ảnh: Reuters.
Pháp đã có gần như mọi lợi thế: một đội hình gồm nhiều ngôi sao hơn, có phong độ cao hơn khi bước vào trận cuối, sự ủng hộ của khán giả nhà. Đến khi vào trận, Bồ Đào Nha sớm chịu tổn thất khi đội trưởng Ronaldo phải rời sân bằng cáng vì chấn thương đầu gối. Đoàn quân áo lam đã được chơi khoảng 95 phút chung kết mà không phải lo đối phó với thủ lĩnh đích thực bên đối phương. Nhưng đội bóng của Didier Deschamps đã không thể hoàn thành nhiệm vụ. Đội chủ nhà đã thất bại, với không lời bào chữa nào đủ sức thuyết phục.
Sau khi Ronaldo rời sân ở phút 24, Bồ Đào Nha gần như không cho thấy nỗ lực đá để thắng, cho tới khi bước vào hiệp phụ. Nhưng trong bối cảnh đó, Pháp với những ngôi sao tấn công hàng hiệu cũng không thể tìm được phương án hãm thành hiệu quả. Cách tiếp cận trận đấu của Bồ Đào Nha không có gì bất ngờ, nhất là sau khi họ mất đi siêu sao tấn công.
Pháp áp đảo về kiểm soát bóng ngay từ trước khi Ronaldo chấn thương, nhưng họ lúng túng khi vấp phải hàng phòng ngự được tổ chức tuyệt vời của đối thủ. Còn khi tạo được một số cơ hội mở tỷ số, thì các cầu thủ chủ nhà lại phung phí ở khâu dứt điểm. Antoine Griezmann, Vua phá lưới, đánh đầu vọt xà ngay giữa khu cấm địa sau pha kiến tạo của Kingsley Coman. Andre-Pierre Gignac loại được trung vệ Pepe, nhưng cuối cùng sút trúng cột dọc bên trái.
Khi cần phải nỗ lực để có thể giải quyết trận đấu trong hiệp phụ, tránh bị kéo tới loạt luân lưu đầy may rủi, thì Pháp lại tấn công hời hợt. Thực tế, trong hai hiệp phụ, chính Bồ Đào Nha mới là đội tỏ ra tích cực tấn công hơn và đã có một vài cơ hội trước khi ghi bàn duy nhất. Hậu vệ trái Raphael Guerreiro sút phạt hàng rào đưa bóng dội xà ngang, khiến CĐV Pháp thót tim. Và chưa đầy một phút sau đó, tiền đạo vào thay người Eder tung cú sút chìm ngoài tầm với của thủ thành Hugo Lloris, quyết định phần thắng cho Bồ Đào Nha. Pháp còn gần mười phút để gỡ bàn, nhưng họ không tạo được bất kỳ cơ hội ngon ăn nào. Họ không thể ép sân để ít nhất cũng tạo ra được các tình huống có thể giải thích rằng thua vì kém may mắn.
Các cầu thủ Pháp chỉ có thể trách mình sau khi bỏ lỡ cơ hội vô địch. Ảnh: Reuters.
Các trụ cột, những cầu thủ được kỳ vọng của Pháp, đều chơi dưới sức ở trận chung kết. Dimitri Payet gây thất vọng thảm hại, trước khi bị thay ra ở hiệp hai. Griezmann, tiền đạo ghi liên tiếp năm bàn ở ba trận liền trước đó, tới chung kết cũng thỉnh thoảng mới có pha bóng đe dọa hàng phòng ngự Bồ Đào Nha. Tiền vệ Paul Pogba, mục tiêu chuyển nhượng của Mourinho hè này, cũng là một nỗi thất vọng lớn của đội chủ nhà đêm tranh Cup. Riêng trong trường hợp này, HLV Didier Deschamps cũng có phần lỗi, khi bố trí Pogba chơi lùi sâu để đảm nhận nhiệm vụ phát động tấn công từ sân nhà. Nhưng tiền vệ trung tâm của Juventus không hợp với vai trò này. Anh thậm chí còn bị kéo khỏi những khu vực trên sân mà anh thường tỏ ra nguy hiểm nhất.
Không ít lời than thở xuất hiện trên mạng xã hội về việc Euro 2016 đã không được chào đón một nhà vô địch chơi thứ bóng đá đẹp và thuyết phục. Có quan điểm cho rằng Bồ Đào Nha đã gặp may trong một số trận, và may mắn nằm ở nhánh đấu nhẹ hơn của chặng đường đấu loại trực tiếp. Nhưng nếu Pháp vô địch thì có hẳn là bóng đá đẹp lên ngôi. Thực tế là Pháp không phải không gặp may trên đường vào chung kết. Vận may đã mỉm cười với họ ở trận bán kết gặp Đức, khi Bastian Schweinsteiger như biếu không họ bàn mở tỷ số. Tiền vệ kỳ cựu này đã mắc lỗi bị đánh giá là ngớ ngẩn khi để bóng chạm tay lúc chống phạt góc, dẫn tới quả phạt đền ở phút bù giờ hiệp một. Pháp nhờ đó đã vượt lên dẫn 1-0 vào thời điểm họ để mất quyền kiểm soát trung tuyến vào tay đối phương. Ronaldo sớm bị gạt khỏi cuộc chơi chung kết vì chấn thương cũng là một điều may mắn với Pháp.
Pháp chỉ có thể tự trách họ khi không chớp được thời cơ lớn tại Euro 2016.
Nguyễn Phát