Với đa số phiếu tán hành, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự đã được Quốc hội thông qua. Theo đó, từ ngày 1/1/2010 tòa án sẽ không tuyên hình phạt tử hình với 8 tội sau: hiếp dâm; lừa đảo chiếm đoạt tài sản; buôn lậu; làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành vận chuyển tiền giả, ngân phiếu giả, công trái giả; tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy; chiếm đoạt tàu bay, tàu thủy; đưa hối hộ và hủy hoại vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự.
Riêng tội danh thứ 9 là tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy đã không được các đại biểu đồng ý cho bỏ hình phạt tử hình.
Theo ý kiến của nhiều đại biểu, đây là loại tội phạm nguy hiểm, các hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép chất ma túy có sự gắn kết với nhau. Việc giữ lại hình phạt tử hình với tội danh này là cần thiết nhằm răn đe, phòng ngừa chung và trừng trị nghiêm khắc người phạm tội.
Trước đó, Chính phủ đã đề nghị bỏ hình phạt tử hình cho 17 loại tội danh, trong đó có tội tham ô tài sản và nhận hối lộ. Tuy nhiên, qua thảo luận, hai tội danh tham nhũng này và 6 tội khác đã không nhận được sự tán hành của các đại biểu. Chỉ còn 9 tội danh được đưa ra lấy ý kiến tại Quốc hội. Trong kỳ họp thông qua lần này, có 8 tội danh được Quốc hội biểu quyết tán thành.
Với việc sửa đổi bổ sung Bộ luật hình sự lần này, Quốc hội cũng nhất trí bỏ tội danh sử dụng trái phép chất ma túy (điều 199). Nhiều đại biểu lo ngại, tệ nạn ma túy đang gia tăng, diễn biến phức tạp, đang được xác định trở thành thảm họa quốc gia. Nếu bỏ tội danh này có thể dẫn đến sử dụng ma túy tràn lan ở công cộng, tác động xấu đến xã hội nhất là trẻ vị thành niên và là nguyên nhân làm gia tăng các tội phạm khác.
Nhưng đánh giá của Ủy ban Thường vụ cho thấy, qua 10 năm áp dụng điều luật này, trên thực tế số người bị truy cứu trách nhiệm hình sự rất ít, tác dụng răn đe phòng ngừa không cao. Việc áp dụng biện pháp hình sự với người sử dụng ma túy có thể đem đến hậu quả bất lợi về mặt xã hội, gây khó khăn cho quá trình tái hòa nhập cộng đồng của họ.
Việc không xử lý với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy không có nghĩa là dung túng mà là tìm ra biện pháp để xử lý thích hợp hơn. Nếu người nghiện ma túy có hành vi mua bán; tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy hoặc có hành vi phạm tội khác như trộm cắp, cướp tài sản... thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội danh tương ứng.
Một số hành vi liên quan lĩnh vực chứng khoán cũng được bổ sung vào Bộ luật hình sự. Theo đó việc cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán, sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán, thao túng giá chứng khoán sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự, với án phạt cao nhất là 7 năm tù.
Đặc biệt, các quy định liên quan tội phạm về môi trường đã được sửa đổi, bổ sung đầy đủ hơn. Từ nay, việc gây ô nhiễm môi trường như thải vào không khí, nguồn nước, đất các chất gây ô nhiễm môi trường... sẽ bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 500 triệu đồng, thậm chí là phạt tù tới 10 năm.
Hoàng Khuê