Bán đảo Sơn Trà thuộc phường Thọ Quang, quận Sơn Trà, cách trung tâm TP Đà Nẵng khoảng 10 km, có diện tích 4.439 ha, là tổng hòa của hệ sinh thái rừng tự nhiên gắn liền biển và đô thị.
Chính quyền Đà Nẵng giai đoạn trước đã cấp phép cho nhiều dự án xây dựng khu resort cao cấp để phát triển du lịch. Tuy nhiên, đến nay nhiều dự án nằm trên đường Hoàng Sa đang bỏ hoang.
Trong ảnh là nhiều biệt thự ở Bãi Trẹm được một doanh nghiệp xây dựng thô hơn chục năm qua. Thành phố giao cho doanh nghiệp hơn 14 ha "đất vàng" cùng hơn 20 ha mặt biển trải dài 1,3 km.
Dự án gồm 204 lô đất để xây dựng khu nghỉ mát, 22 biệt thự cao cấp và một khách sạn 5 sao 18 tầng, vốn đầu tư tới 20 triệu USD, với nhiều dịch vụ giải trí và thể thao bãi biển. Sau khi xây dựng các biệt thự hai tầng, dự án dừng triển khai do vướng thủ tục pháp lý.
Ngoài những dãy biệt thự đã xong phần mái, còn có các khu biệt thự mới xong trụ cột.
Bên trong những căn biệt thự dang dở là cảnh nhếch nhác, nhiều hạng mục đã hư hỏng.
Nhiều vị trí thép dầm đã hoen rỉ, trở thành nơi vẽ bậy, xả rác.
Khu biệt thự này nằm ven biển. Qua những đợt thiên tai năm 2022, bãi biển bị xâm thực, gây sói lở sát mép công trình.
Nằm cạnh nhóm biệt thự bỏ hoang là dự án nghỉ dưỡng Biển Đông resort cũng xuống cấp, cửa đóng im lìm. Khu du lịch này từng hoạt động, nhưng sau đó đóng cửa.
Một dự án khác phía trên chùa Linh Ứng cũng bỏ hoang nhiều năm, sau khi xây dựng ba khối nhà bêtông.
Từ năm 2003 đến 2013, dù chưa có quy hoạch được duyệt, chính quyền TP Đà Nẵng đã phê duyệt, chấp thuận cho đầu tư 18 dự án phát triển du lịch, nghỉ dưỡng, biệt thự lớn nhỏ trên bán đảo Sơn Trà, với tổng diện tích hơn 1.200 ha, gần bằng 1/3 diện tích bán đảo.
Phía dưới chùa Linh Ứng là một dự án khác đang được rào chắn tạm bợ. Dự án này sau khi xây dựng nhà bảo vệ, một chòi ngắm cảnh và tường bao quanh, đã bỏ hoang nhiều năm.
Ngày 18/10/2019, Thanh tra Chính phủ thông báo kết luận việc quản lý, sử dụng đất, bảo vệ và phát triển rừng, bảo vệ môi trường, đầu tư xây dựng các dự án tại bán đảo Sơn Trà có nhiều khuyết điểm, vi phạm.
Trong 18 dự án được phê duyệt, 9 dự án có một phần diện tích là rừng tự nhiên (163,32 ha), nhưng chưa xác định trong phương án giao quản lý, bảo vệ rừng. 7 dự án được giao đất, cho thuê đất đều vi phạm về an ninh quốc phòng.
"Đà Nẵng cho hưởng ưu đãi, giảm 10% tiền sử dụng đất tại một số dự án không đúng quy định; xác định, thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi chưa có quyết định giao đất, cho thuê đất; không tính, thu tiền phạt chậm nộp tiền sử dụng đất là không đúng quy định", kết luận thanh tra nêu.
Cảnh hoang tàn, nhếch nhác tại chòi ngắm cảnh. Vách tường ngăn dự án với đường Hoàng Sa, thành nơi vẽ bậy, cỏ mọc ùm tùm.
Giữa năm 2022, Ban Đô thị HĐND TP Đà Nẵng có báo cáo thẩm tra về quyết định nhiệm vụ quy hoạch phân khu xây dựng khu du lịch quốc gia Sơn Trà thuộc Phân khu sinh thái phía đông. Qua đó, Ban đề nghị chính quyền thành phố rà soát kỹ tất cả văn bản pháp lý liên quan bán đảo này.
Theo Ban Đô thị, việc nghiên cứu, thực hiện nhiệm vụ và đồ án quy hoạch phân khu xây dựng khu du lịch quốc gia Sơn Trà cần xác định rõ đây là khu du lịch quốc gia hay địa phương. Ngoài ra, các dự án cần lưu ý đánh giá kỹ tác động đến môi trường, cảnh quan, hạn chế việc can thiệp ảnh hưởng hệ sinh thái tự nhiên, địa hình, địa mạo của khu vực.
Ngoài ra, trên bán đảo Sơn Trà có 68 công trình xây dựng trái phép để kinh doanh các dịch vụ du lịch, ăn uống. Tháng 3/2023, UBND quận Sơn Trà đã xử lý 10 trường hợp, đồng thời đề ra lộ trình từ nay đến năm 2025 sẽ xử lý dứt điểm 58 công trình còn lại.
Trước đó năm 2016, Thanh tra TP Đà Nẵng chỉ ra 68 công trình xây dựng trái phép trên bán đảo Sơn Trà giai đoạn từ 1997 đến 2010. Ban Quản lý khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà (cũ) giao khoán đất rừng đặc dụng có rừng tự nhiên cho các hộ dân trồng rừng và phát triển kinh tế là trái quy định.
Nguyễn Đông