Thời gian qua, rất nhiều ý kiến đưa ra nhằm góp phần tìm ra giải pháp giảm ùn tắc giao thông. Theo ý kiến cá nhân tôi, trước khi đưa ra giải pháp, chúng ta cần tìm nguyên nhân cụ thể của việc ùn tắc giao thông, từ đó đưa ra giải pháp thích hợp để xử lý từng nguyên nhân cụ thể.
Tôi tạm đưa ra một số nguyên nhân và giải pháp sau:
1. Các nhóm nguyên nhân gây ra ùn tắc GT tại đô thị:
- Mật độ giao thông quá lớn trong khi hạ tầng giao thông còn kém.
- Xung đột tại các điểm giao cắt.
- Ý thức của người tham gia giao thông thấp.
- Việc bố trí các điểm nhạy cảm (trường học, bệnh viện…) trên các trục giao thông chưa hợp lý.
Từ các nhóm nguyên nhân trên, tôi đưa ra một số giải pháp sau:
1. Nhóm giải pháp giải quyết về mật độ giao thông và nâng cấp hạ tầng kỹ thuật: đây là nhóm giải pháp dài hạn, cần có các chuyên gia về việc quy hoạch hệ thống giao thông. Tôi xin phép không bàn ở đây.
2. Giải quyết xung đột tại các điểm giao cắt: Đây là nhóm biện pháp tôi muốn đề cập tới.
Về nguyên nhân gây xung đột tại các điểm giao cắt (vốn là điểm nóng về ùn tắc giao thông) theo ý kiến của tôi do các nguyên nhân chủ yếu sau:
a. Quá nhiều luồng giao thông tại một điểm giao cắt.
b. Thời gian lưu thoát qua điểm giao cắt không hợp lý.
Để giải quyết vấn đề này, tôi đề xuất một số giải pháp sau:
a. Giảm số luồng giao thông tại một điểm giao cắt:
- Đối với các điểm giao cắt lớn có đủ điều kiện sẽ làm cầu (Hầm). Ví dụ như ngã tư Kim Liên - Đại Cồ Việt.
- Tuy nhiên, phần lớn các điểm giao cắt trong TP đều nhỏ nên không thể áp dụng biện pháp này. Tôi đề nghị áp dụng giải pháp quy hoạch lại các tuyến đường tại khu vực có thể trở thành các cặp đường 1 chiều. Khi hai đường hai chiều gặp nhau, ta thấy tại một thời điểm sẽ có 6 hướng di chuyển (Chưa tính tới hướng quay đầu xe).
Nếu sử dụng hệ thống đèn giao thông 2 pha thì trong mọi thời điểm đều gây ra xung đột giữa hướng đi thẳng và rẽ trái. Nếu 2 đường 1 chiều gặp nhau thì số hướng lưu thông trong 1 thời điểm chỉ còn 4. Nếu sử dụng hệ thống đèn tín hiệu 2 pha, bố trí cho phép hướng đi thẳng và hướng rẽ từ đường còn lại vào thì sẽ không còn xung đột.
- Nhiều ý kiến cho rằng việc bố trí thời gian của đèn tín hiệu chưa hợp lý. Tôi nghĩ có phần đúng. Tuy nhiên, các ý kiến đều chỉ ra sự bất hợp lý trong việc bố trí thời gian lưu thông của từng hướng.
Tôi công nhận việc bố trí thời gian hiện tại ở một số điểm là bất hợp lý. Nhưng thời gian chờ đèn đỏ lâu chỉ gây ùn tắc trước điểm giao cắt chứ không phải là trong điểm giao cắt. Để giải quyết vấn đề này, tôi đề xuất ý kiến về thời gian của tín hiệu đèn vàng.
Theo quy định thì khi đèn vàng bật sáng, mọi phương tiện đều phải dừng lại, trừ các phương tiện đã ở trong điểm giao cắt. Như vậy ta có thể coi thời gian đèn vàng là thời gian dành cho các phương tiện trên hướng đèn xanh lưu thoát hết khỏi điểm giao cắt trước khi các xe trên hướng đèn đỏ được lưu thông.
Hiện nay, tại mọi ngã tư đều áp dụng thời gian cho đèn vàng là 4s, bất kể giao cắt lớn hay nhỏ. Ta tạm tính một ngã tư rộng 20m (tính từ điểm vạch kẻ dừng trước ngã tư): để một phương tiện đi hết 20m trong 4s cần đạt tốc độ 5m/s x 3600s = 18.000 m/h (18 km/h). Đây không phải là tốc độ cao nhưng khi di chuyển qua điểm giao cắt thì các phương tiện rất khó đi hết điểm giao cắt trong thời gian như vậy.
Từ đó, tôi đề xuất, bên cạnh việc bố trí lại thời gian của tín hiệu đèn xanh và đỏ, cơ quan chức năng cần nghiên cứu và bố trí thời gian dành cho tín hiệu đèn vàng hợp lý nhằm làm lưu thoát hết số phương tiện trong điểm giao cắt.
Hai vấn đề còn lại các độc giả đã bàn nhiều, tôi xin phép chưa bàn tới trong khuôn khổ bài viết này.
Phạm Nguyên Hoàng