Đây là một trong hai sắc lệnh mà Joe Biden sẽ ký ngày 22/1, được nhận định là "khiêm tốn và kém xa" so với những điều mà Tổng thống Mỹ kêu gọi Quốc hội thực hiện.
Tuy nhiên, sắc lệnh là một trong những động thái đầu tiên của Biden từ khi nhậm chức hôm 20/1 nhằm khôi phục nền kinh tế lớn nhất thế giới, sau khi Covid-19 gây ra đợt sa thải hàng loạt vào đầu năm ngoái và khiến nhiều người chật vật thanh toán các hóa đơn.
"Dân Mỹ không thể chờ đợi được nữa. Rất nhiều người rơi vào tình thế bị đe dọa, họ cần được giúp đỡ và chúng tôi cam kết làm mọi cách để cung cấp hỗ trợ nhanh nhất có thể", Brian Deese, người đứng đầu Hội đồng Kinh tế của Nhà Trắng, cho biết.
Biden nêu sáng kiến xoay chuyển nền kinh tế bằng "gói giải cứu" trị giá 1,9 nghìn tỷ USD hồi tuần trước, cùng đề xuất được hứa hẹn thúc đẩy tạo ra việc làm và tuyển dụng. "Còn rất nhiều điều được mong chờ. Đó là lý do chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp cùng Quốc hội và dân chúng về yêu cầu triển khai kế hoạch giải cứu người Mỹ", Deese nói.
Tổng thống Mỹ Joe Biden ký loạt sắc lệnh trong Phòng Bầu dục của Nhà Trắng, ngày 20/1. Ảnh: Reuters.
Các sắc lệnh cũng chỉ thị cơ quan chính phủ giúp mọi người tiếp cận nhanh hơn với những khoản thanh toán hỗ trợ của liên bang, cho phép người lao động nghỉ công việc có thể gây nguy hiểm có sức khỏe, mở rộng các biện pháp bảo vệ cấp liên bang cho người lao động và tạo cơ sở cho tăng lương tối thiểu cho các nhà thầu liên bang.
Tuy nhiên, dù chính phủ Mỹ tung ra hai gói hỗ trợ lớn, nền kinh tế nước này vẫn vẫn quay cuồng vì thiệt hại do Covid-19 gây ra, với gần 25,2 triệu ca nhiễm và hơn 420.000 ca tử vong được ghi nhận. Bộ Lao động Mỹ cho biết hơn 1,3 triệu đơn trợ cấp thất nghiệp được nộp hồi tuần trước, 16 triệu dân Mỹ đang nhận một số hình thức trợ cấp thất nghiệp của chính phủ tính tới đầu tháng 1.
Trong lúc thất nghiệp diện rộng diễn ra, nhiều gia đình Mỹ phải vật lộn để trả hóa đơn mua hàng tạp hóa. Bộ Thương mại Mỹ báo cáo giữa tháng 12/2020, 13,7% người trưởng thành đôi khi hoặc thường xuyên thiếu ăn.
Hàng triệu trẻ em phụ thuộc vào bữa ăn từ các trường học, vốn bị đóng cửa hoặc sửa đổi lịch giảng dạy trong bối cảnh đại dịch hoành hành. Chỉnh phủ Mỹ năm 2020 chu cấp cho các gia đình số lương thực tương đương những gì con cái họ nhận được ở trường.
Nhà Trắng cho biết sắc lệnh của Biden sẽ tăng 15% mức trợ cấp cho các gia đình có ba con, ước tính khoảng hơn 100 USD mỗi tháng. Sắc lệnh cũng chỉ thị Bộ Nông nghiệp Mỹ ban hành hướng dẫn cho phép các bang mở rộng hỗ trợ lương thực cho thêm 12 triệu người và đánh giá lại cơ sở để xác định mức lợi ích.
Tình nguyện viên chuẩn bị lương thực hỗ trợ người gặp khó khăn vì Covid-19 trong dịp Giáng sinh tại thành phố Warren, bang Michigan, Mỹ, tháng 12/2020. Ảnh: Reuters.
Quốc hội Mỹ tháng 12/2020 nâng mức hỗ trợ của mỗi chi phiếu lên tới 600 USD. Sắc lệnh của Biden yêu cầu Bộ Tài chính Mỹ tìm cách chuyển số tiền đó đến tay người nhận nhanh hơn và giúp những người chưa bao giờ nhận trong đợt chi đầu tiên vào đầu năm ngoái.
Sắc lệnh yêu cầu Bộ Lao động Mỹ cho phép người lao động đã từ chối công việc có thể gây hại cho họ, bao gồm cả nguy cơ nhiễm nCoV, được quyền yêu cầu trợ cấp thất nghiệp.
Sắc lệnh thứ còn lại của Biden khôi phục quyền thương lượng tập thể của các nhân viên chính phủ liên bang, đồng thời hướng dẫn các cơ quan thực hiện công tác sơ bộ để Tổng thống Mỹ ban hành sắc lệnh mới trong những tuần tới nhằm yêu cầu các nhà thầu liên bang trả cho nhân viên của họ tối thiểu 15 USD/giờ và cấp cho họ khoản tiền thôi việc khẩn cấp.
"Những bước đi này được xây dựng để đảm bảo chính phủ liên bang là nhà tuyển dụng kiểu mẫu", Deese nói. Biden đã đề xuất tăng mức lương tối thiểu toàn quốc lên 15 USD, song điều này cần Quốc hội Mỹ chấp thuận, trong khi phe Dân chủ chỉ giữ số ghế nhỉnh hơn một chút so với phe Cộng hòa.
Nguyễn Tiến (Theo AFP)