"Bạo lực súng đạn là một dịch bệnh cần phải bị ngăn chặn. Đó là nỗi hổ thẹn với quốc tế. Cầu nguyện đủ rồi, đã đến lúc phải hành động", Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại sự kiện ở Nhà Trắng hôm 8/4, với sự tham dự của Phó tổng thống Kamala Harris, Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland, các nghị sĩ và nhà hoạt động kiểm soát súng đạn.
Biden gọi các vụ xả súng là "cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng" và công bố 6 sắc lệnh hành pháp mà ông cho rằng sẽ giúp xoa dịu cuộc khủng hoảng, gồm một quy tắc được đề xuất để "ngăn chặn gia tăng súng ma", như các loại súng tự chế. Nhà Trắng cho biết những vũ khí tự chế này đặc biệt được quan tâm vì chúng không có số serie và không thể truy tìm sau khi được sử dụng để gây tội.
Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố các biện pháp kiểm soát súng đạn tại sự kiện ở Nhà Trắng hôm 8/4. Ảnh: AFP.
Một quy tắc khác được đề xuất là thắt chặt quy định về nẹp tay, dụng cụ cố định súng lục được thủ phạm sử dụng trong vụ giết 10 người ở cửa hàng tạp hóa bang Colorado tháng trước.
Các biện pháp khác bao gồm tăng cường hỗ trợ cho các cơ quan liên quan giải quyết bạo lực cộng đồng và yêu cầu một báo cáo toàn diện đầu tiên về nạn buôn bán vũ khí ở Mỹ kể từ năm 2000.
Theo nghiên cứu của tổ chức phi lợi nhuận RAND, Mỹ có tỷ lệ sở hữu súng trong người dân cao nhất thế giới, cũng như tỷ lệ tử vong do súng luôn cao hơn những quốc gia phát triển khác. Gần 4.000 người Mỹ chết mỗi năm vì các vụ xả súng.
Biden cho biết các đề xuất của ông chỉ là bước khởi đầu và kêu gọi quốc hội thực hiện các biện pháp sâu rộng, như bổ sung kiểm tra lý lịch và chấm dứt việc bán súng trường thường được sử dụng trong các vụ giết người hàng loạt.
"Đây là gói biện pháp quan trọng", Peter Ambler, giám đốc điều hành Giffords, một nhóm phòng chống bạo lực súng, cho biết, đồng thời tán dương Biden vì đã cam kết sẽ làm nhiều hơn thế. "Những từ quan trọng nhất mà Tổng thống đã nói là: đây mới chỉ là khởi đầu".
Tuy nhiên, Hiệp hội Súng trường Quốc gia, tổ chức ủng hộ quyền sử dụng súng, chỉ trích các biện pháp này. "Các đề xuất mà Biden công bố hôm nay có thể yêu cầu công dân tuân thủ pháp luật giao nộp tài sản hợp pháp và cho phép các bang mở rộng lệnh tịch thu súng", nhóm cho hay.
Đảng Cộng hòa cũng ngay lập tức công kích đề xuất này, với lãnh đạo của đảng tại Hạ viện Kevin McCarthy cảnh báo về "hành vi vi hiến quá mức". McCarthy tuyên bố đảng của ông sẽ "kiên quyết phản đối và theo đuổi mọi lựa chọn để bảo vệ quyền giữ và mang vũ khí" của người dân.
"Sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Biden hôm nay làm được hai điều: xoa dịu phe cánh tả và vi phạm quyền sở hữu súng được quy định trong Tu chính án thứ hai", hạ nghị sĩ Cộng hòa Robert Aderholt đăng Twitter, trong khi một nghị sĩ Cộng hòa khác là Jim Jordan nói: "Họ muốn lấy súng của bạn".
Quyền được mang vũ khí trong Tu chính án Thứ hai của Mỹ được nhiều người dân ủng hộ. Tuy nhiên, khảo sát năm 2019 của Reuters cho thấy gần 70% người Mỹ đồng ý rằng nên bổ sung những hạn chế liên bang "mạnh mẽ hoặc vừa phải" về súng đạn. Các ý tưởng như kiểm tra lý lịch và cơ sở dữ liệu để theo dõi quyền sở hữu thậm chí được công chúng ủng hộ nhiều hơn.
Huyền Lê (Theo AFP, Reuters)